Problem fałszowania faktur jest bardzo istotny z punktu widzenia interesu państwa. Nierzetelne faktury wywierają negatywny wpływ na budżet państwa i zmniejszają jego dochody. Z tego względu ustawodawca zdecydował się na ustanowienie surowych sankcji za wprowadzanie fałszywych faktur do obrotu gospodarczego. Jakie grożą kary za fałszywe faktury?
Definicja faktury
Poprzez pojęcie faktury rozumie się dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą o podatku od towarów i usług i przepisami wydanymi na jej podstawie. Faktura jest dokumentem, który umożliwia nabywcy dokonanie odliczenia podatku naliczonego z uwagi na wykonane zakupy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Pomimo faktu, że faktury powinni stwierdzać rzeczywiście dokonane transakcje, nieuczciwi podatnicy w celu wyłudzenia podatku naliczonego z budżetu państwa dokonują fałszowania faktur.
Kary za fałszywe faktury - sankcje
Obszerny katalog przewidzianych kar za przestępstwo w postaci fałszowania faktur zawiera Kodeks karny. Możliwość zastosowania kar dotyczy takich czynów jak podrabianie faktur i poświadczanie nieprawdy w ich treści.
Zgodnie z art. 270a § 1 kk, kto w celu użycia za autentyczną, podrabia lub przerabia fakturę w zakresie okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury jako autentycznej używa, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Co więcej jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego wyżej wobec faktury lub faktur, zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest większa, niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości (tj. 5 mln złotych), albo z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, to podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
Warto zauważyć, że w powyższym przepisie mowa jest o kwocie należności ogółem znajdującej się na fakturze, a więc chodzi o kwotę brutto.
Przykład 1.
Podatnik podrobił fakturę, na której wykazano kwotę do zapłaty 4 500 000 zł. Z uwagi na fakt, że nie przekroczył pięciokrotności kwoty określającej mienie wielkiej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Kolejne przestępstwo zagrożone karą dotyczy poświadczania nieprawdy na fakturze. Jak stanowi art. 271a § 1 kk, wprowadzono zasadę, że kto wystawia fakturę lub faktury, zawierające kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest znaczna, poświadczając nieprawdę co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury lub faktur używa, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Podobnie jak w poprzednim przykładzie, wprowadzono zasadę, że jeżeli czyn dotyczy faktur, zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest większa niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości (tj. 5 mln zł), albo z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, występuje zagrożenie odpowiedzialnością karną pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
Kary za fałszywe faktury powyżej 10 mln zł
Najsurowszą karę przewidziano w stosunku do powyższych przestępstw, jeśli faktury zawierają kwotę należności ogółem, której wartość jest większa niż dziesięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, czyli 10 mln zł. W takim przypadku sprawca podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności.
Dodatkowe zobowiązanie w podatku od towarów i usług
Warto również wspomnieć, że od 1 stycznia 2017 r. również ustawa o podatku od towarów i usług wprowadza swoistą „sankcję” za wystawianie fałszywych faktur. Chodzi mianowicie o tzw. puste faktury. Jest to pojęcie potoczne, które odnosi się do sytuacji wystawiania faktur, które nie dokumentują żadnej rzeczywistej transakcji.
Generalna zasada stanowi, że w przypadku zawyżenia podatku naliczonego bądź zaniżenia podatku należnego, co w konsekwencji skutkuje zaniżeniem zobowiązania, zawyżeniem zwrotu czy zawyżeniem kwoty do przeniesienia, organ podatkowy ma prawo do wymierzenia dodatkowego zobowiązania pieniężnego w wysokości 30% tej różnicy.
Jeżeli jednak powyższa sytuacja wynika z faktury VAT, która:
-
została wystawiona przez podmiot nieistniejący,
-
stwierdza czynność, która nie została dokonana,
-
podaje kwoty niezgodne z rzeczywistością;
-
potwierdza czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego
- wysokość dodatkowego zobowiązania podatkowego w części dotyczącej podatku naliczonego wynikającego z tych faktur wynosi 100%.
Przykład 2.
Podatnik wystawił pustą fakturę na kwotę netto 10 000 zł, VAT 2300 zł. W toku kontroli organ podatkowy stwierdził, że faktura stwierdza czynność, która nie została dokonana. W konsekwencji organ ustali dodatkowe zobowiązanie podatkowe w kwocie 2300 zł.
