Pusta faktura stanowi fakturę VAT, nieodzwierciedlającą rzeczywistego zdarzenia (wykaże dostawę towarów lub zrealizowaną usługę, której tak naprawdę nigdy nie było). Poniżej przedstawiamy jakie konsekwencje zarówno po stronie nabywcy jak i wystawcy, powstają w wyniku wystawienia pustej faktury.
Pusta faktura u sprzedawcy - obowiązek odprowadzenia VAT
Jeżeli zdarzenia wskazane na fakturze nie zaistniały, to nie ma to znaczenia dla powstania obowiązku zapłaty wykazanego na fakturze podatku VAT. Zgodnie bowiem z art. 108 ust. 1 ustawy VAT podatnik jest zobowiązany zapłacić podatek VAT w wysokości zgodnej z fakturą wystawioną i wprowadzoną do obrotu bez względu czy odzwierciedla ona stan faktyczny, czy nie.
Konsekwencje podatkowe za wystawienie pustej faktury
Podatnikowi, który wystawia puste faktury, grożą sankcje zawarte w art. 62 Kodeksie karnym skarbowym:
Czy można uniknąć konsekwencji z wystawienia pustej faktury?
Jeśli wystawienie pustej faktury wynika wyłącznie z niedopatrzenia przedsiębiorcy, istnieją dwa wyjścia umożliwiające uniknięcia negatywnych konsekwencji:
- anulowanie faktury - możliwe tylko w sytuacji, gdy faktura nie trafiła do obiegu prawnego - czyli nie przekazano/udostępniono jej odbiorcy,
- korygowanie faktury do zera - jeżeli nie ma możliwości anulowania faktury, konieczne będzie wystawienie faktury korygującej. Ustawa o VAT nie mówi wprost o korygowaniu faktur nieodzwierciedlających rzeczywistych transakcji, ale w praktyce takie postępowanie jest stosowane.
Pusta faktura u nabywcy a prawo do odliczenia podatku
Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 4 ustawy o VAT wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w przypadku gdy:
- stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności,
- podają kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,
- potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego – w części dotyczącej tych czynności.
Prawo do odliczenia podatku VAT daje więc tylko i wyłącznie faktura wystawiona rzetelnie. Za rzetelną fakturę uznaje się taką, która przede wszystkim dokumentuje stan faktyczny. Pusta faktura nie ma nic wspólnego z rzeczywistymi zdarzeniami, a więc nie pozwala na rozliczenie podatku naliczonego.
Pusta faktura - konsekwencje wynikające z odliczenia VAT
Jeżeli podatnik, który odliczył VAT z pustej faktury, sam zdecyduje się na korektę błędu (jeszcze przed wykryciem tego faktu przez urząd skarbowy), będzie miał obowiązek:
- cofnąć się do okresu, w którym nastąpił błąd oraz dokonać zapisów w rejestrze VAT na minus,
- złożyć korekty struktury JPK V7 za te okresy,
- odprowadzić na rzecz urzędu różnicę w kwocie podatku do zapłaty wraz z naliczonymi odsetkami.
Jeżeli natomiast podatnik sam nie skoryguje błędnie odliczonego VAT z pustej faktury, a podczas kontroli urzędu takie odliczenie zostanie zakwestionowane - postępowanie podatnika może zostać uznane za wykroczenie lub nawet przestępstwo skarbowe.
Pusta faktura a struktura JPK V7
Podatek VAT z pustej faktury nie może zostać wykazany w strukturze JPK V7. Podyktowane jest to faktem, że kwota podatku należnego wskazana na takiej fakturze nie jest w istocie podatkiem należnym w rozumieniu przepisów ustawy VAT. Nie zmienia to jednak faktu, iż podatek wskazany na pustej fakturze trzeba zapłacić.
Podsumowując, warto pamiętać, że wystawienie (i wprowadzenie do obrotu) pustej faktury zawsze wiążę się z powstaniem obowiązku zapłaty wykazanego na niej podatku należnego, nie dając jednocześnie - zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ustawy o VAT - możliwości odliczenia podatku naliczonego nabywcy, który ją otrzyma.
