Konieczność zwrotu podatku VAT a zakup z dotacji

Przedsiębiorcy, rozpoczynając lub rozwijając działalność gospodarczą, mają problemy z uzyskaniem finansowania zewnętrznego (kredyty, leasing itp.). W praktyce rozwiązaniem powyższego problemu może być uzyskanie dotacji. Uzyskanie dotacji pozwala zminimalizować koszty inwestycji. W przypadku otrzymania refundacji podatnicy mają często problemy z jej rozliczeniem. Czy zakup składnika majątku ze środków otrzymanych z dotacji powoduje konieczność zwrotu podatku VAT? Sprawdźmy!

Dotacje - skąd bierzemy?

Największy wachlarz wsparcia do dyspozycji mają mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa. Dotacje dla nich zostały przewidziane przede wszystkim w Programach Regionalnych poszczególnych województw, ale też z Programu Inteligentny Rozwój oraz Polska Wschodnia. Ponadto osoby bezrobotne niezmiennie mogą się ubiegać o bezzwrotną dotację na założenie firmy. Pojedyncza kwota wsparcia nie może przekraczać 6-krotności przeciętnego wynagrodzenia. O środki należy wnioskować w lokalnych, powiatowych urzędach pracy.

Prawo do odliczenia podatku VAT od zakupów

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, dalej jako „ustawa o VAT”, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

1. nabycia towarów i usług,

2. dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Podatnik podatku VAT

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza – według art. 15 ust. 2 ustawy o VAT – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy o VAT – nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Dotacja z urzędu pracy a konieczność zwrotu podatku VAT

Jak już to wyżej wykazaliśmy, coraz częściej rozpoczynający przedsiębiorcy korzystają z bezzwrotnej dotacji z urzędu pracy. Powyższą dotację można w łatwy sposób uzyskać, a ponadto nie trzeba jej zwracać (po spełnieniu określonych warunków). Ponadto przedsiębiorcy korzystają z dotacji z urzędu pracy na wyposażenie nowych miejsc pracy.

Przykład 1.

Podatnik otrzymał dotację z urzędu pracy na zakup środka trwałego (refundacja wyposażenia). Koszt zakupu środka trwałego wynosił 200 000 zł netto, podatek VAT 46 000 zł. Podatnik odliczył podatek VAT w pliku JPK_V7. Urząd pracy w związku z refundacją wyposażenia chce, aby podatnik zwrócił również podatek VAT. Kwota refundacji jest kwotą brutto. Czy powyższe postępowanie organu państwowego jest prawidłowe?

W analizowanym przypadku czynny podatnik VAT, który ze względu na przysługujące mu prawo odliczył podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług sfinansowanych refundacją, jest zobowiązany zwrócić VAT do urzędu pracy, który przypada na otrzymane dofinansowanie (w tym przypadku refundowana jest całość zakupów).

Powyższe wynika z § 8 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 14 lipca 2017 r. w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1380). Zgodnie z tym przepisem umowa o dofinansowanie powinna zawierać zobowiązanie do zwrotu równowartości odliczonego lub zwróconego, zgodnie z ustawą o VAT, podatku naliczonego dotyczącego zakupionych towarów i usług w ramach przyznanego dofinansowania w terminie:

1. określonym w umowie o dofinansowanie, nie dłuższym jednak niż 90 dni od dnia złożenia deklaracji podatkowej dotyczącej podatku od towarów i usług, w której wykazano kwotę podatku naliczonego z tego tytułu - w przypadku gdy z deklaracji za dany okres rozliczeniowy wynika kwota podatku podlegająca wpłacie do urzędu skarbowego lub kwota do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy,

2. 30 dni od dnia dokonania przez urząd skarbowy zwrotu podatku na rzecz bezrobotnego, absolwenta CIS, absolwenta KIS lub opiekuna - w przypadku gdy z deklaracji podatkowej dotyczącej podatku od towarów i usług, w której wykazano kwotę podatku naliczonego z tego tytułu, za dany okres rozliczeniowy wynika kwota do zwrotu.

Przykład 2.

Podatnik zakupił środek trwały za 200 000 zł. Jednak tym razem zakup był wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów. W takiej sytuacji w pliku JPK_V7 podatnik wykazał zarówno VAT należny, jak i VAT naliczony. Jednocześnie zawarł on umowę z urzędem pracy na refundację wyposażenia. Podatnik otrzymał refundację na zakup środka trwałego od urzędu pracy (refundacja brutto). Czy w tym przypadku nie musi zwracać podatku VAT?

Jak już to wyżej opisaliśmy, podatnik VAT przy nabyciu środka trwałego, który został sfinansowany refundacją brutto, musi zwracać podatek. W naszym przypadku zarówno naliczył on podatek VAT, jak i go odliczył. Tym samym podatek był neutralny podatkowo.

W analizowanym przypadku występuje konieczność zwrotu podatku VAT. Podatnik otrzymał refundację brutto (wraz z kwotą podatku VAT) nabytego w ramach WNT środka trwałego. W przypadku braku zwrotu podatku od towarów i usług, podatnik VAT czynny uzyskałby dwukrotną korzyść. Pierwsza korzyść to możliwość rozliczenia naliczonego przez podatnika podatku należnego w pliku JPK_V7 w tej samej kwocie jako podatku naliczonego. Druga korzyść to otrzymanie refundacji tegoż podatku ze środków publicznych.