Stosunkowo niski poziom płac w Polsce sprawia, że wiele osób szuka dodatkowego źródła dochodów. Jednym z rozwiązań może być założenie własnej firmy lub skorzystanie z możliwości prowadzenia działalności bez rejestracji. Czy każda osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej może spróbować swoich sił w biznesie i prowadzić niezarejestrowaną działalność? Czy nierejestrowana działalność może być prowadzona przez przedsiębiorcę posiadającego już firmę? Zapraszamy do lektury!
Co to jest nierejestrowana działalność?
W 2023 roku nastąpił wzrost limitu przychodu z działalności nierejestrowanej uprawniający do prowadzenia tej formy sprzedaży:
- do 30 czerwca 2023 roku – przychód ze sprzedaży nie mógł przekroczyć 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku,
- od 1 lipca 2023 roku – przychód ze sprzedaży nie może przekroczyć 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku.
Minimalne wynagrodzenie w 2023 roku wynosi:
- od stycznia 2023 roku – 3 490 zł brutto,
- od lipca 2023 roku – 3 600 zł brutto.
Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę , i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Nierejestrowana działalność wiąże się z pewnymi warunkami do spełnienia. Aby móc skorzystać z preferencji prowadzenia niezarejestrowanej działalności, jaką daje ustawa Prawo przedsiębiorców, trzeba spełnić następujące warunki:
- brak zarejestrowanej firmy w ciągu ostatnich 60 miesięcy,
- przychód osiągany z tytułu działalności niezarejestrowanej w żadnym miesiącu nie przekracza połowy minimalnej krajowej płacy.
Dlaczego została uchwalona ustawa Prawo przedsiębiorców?
Celem wprowadzonych zmian było ułatwienie Polakom rozpoczęcia prowadzenia biznesu. Dzięki preferencji działalności bez rejestracji możemy legalnie rozliczać się z osiąganych przychodów do momentu przekroczenia limitu połowy płacy minimalnej w danym miesiącu.
Dodatkowo, jeśli nasz pomysł na biznes nie będzie generował oczekiwanych zysków, w każdej chwili możemy zrezygnować z prowadzenia niezarejestrowanej firmy bez jakichkolwiek formalności i kosztów, poza ewentualnym brakiem zwrotu zainwestowanych środków.
Umowa o pracę a nierejestrowana działalność
W ramach zawartej umowy o pracę pracownik zobowiązuje się do osobistego świadczenia określonego rodzaju pracy w sposób ciągły, w danym miejscu i czasie, pod kierownictwem i na rzecz pracodawcy.
Praca na etacie nie stanowi przeciwwskazań zarówno do założenia działalności gospodarczej, jak i do prowadzenia działalności niezarejestrowanej, oczywiście pod warunkiem spełnienia pozostałych warunków określonych w przepisach i opisanych we wcześniejszym paragrafie tego artykułu.
Warto wiedzieć, że osoby łączące pracę na etacie i prowadzenie niezarejestrowanej działalności nie muszą obawiać się o zgłoszenie do ubezpieczeń w ZUS-ie. Umowa o pracę oznacza objęcie wszystkimi ubezpieczeniami społecznymi oraz ubezpieczeniem zdrowotnym. W razie choroby czy macierzyństwa możemy zatem bez przeszkód korzystać z opieki w ramach NFZ oraz otrzymać zasiłek chorobowy i macierzyński.
Nierejestrowana działalność nie wiąże się ze zgłoszeniem do ubezpieczeń i opłacaniem składek z tego tytułu, co oznacza, że osoba korzystająca z preferencji prowadzenia firmy bez rejestracji nie jest objęta ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym. Jeżeli nie posiadamy innego tytułu do ubezpieczeń, warto rozważyć zgłoszenie firmy w CEIDG.
Czy umowy cywilnoprawne wykluczają prowadzenie firmy bez rejestracji?
Umowy zlecenie i o dzieło charakteryzuje przede wszystkim większa elastyczność niż w przypadku umowy o pracę.
Umowa zlecenie to umowa starannego działania, co oznacza że zleceniobiorca zobowiązuje się dołożyć wszelkich starań, aby osiągnąć określony w umowie rezultat. Taka osoba nie ponosi odpowiedzialności za osiągnięcie zawartego w umowie celu, a jedynie za staranność wykonywanych zadań.
Umowa o dzieło to umowa rezultatu, jej istotą jest wykonanie określonego w umowie celu, czyli dzieła. Może mieć ono zarówno charakter materialny, jak i niematerialny.
Niezależnie od tego, jaka umowa cywilnoprawna zostanie zawarta, możliwe jest równoczesne prowadzenie działalności bez rejestracji.
W jaki sposób rozliczyć niezarejestrowaną działalność?
Przychód z działalności niezarejestrowanej rozliczamy w PIT-36. Forma opodatkowania to zasady ogólne, a stawka podatku dochodowego wynosi 12% lub 32% po przekroczeniu pierwszego progu podatkowego. W celu określenia odpowiedniej stawki należy zsumować przychody z niezarejestrowanej działalności wraz z pozostałymi przychodami, np. z etatu, zlecenia czy dzieła. Podatek dochodowy opłacamy po zakończeniu roku podatkowego na podstawie deklaracji rocznej.
Czy przedsiębiorca może prowadzić działalność niezarejestrowaną?
Trzeba mieć na uwadze, że osoba, która zarejestrowała działalność w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), nie ma możliwości jednoczesnego prowadzenia niezarejestrownej działalności w innym zakresie. Może się bowiem zdarzyć, że przedsiębiorca specjalizujący się w określonym obszarze, np. sprzedaży odzieży, chce spróbować swoich sił w innej dziedzinie. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby taka osoba poszerzyła zakres prowadzonej działalności gospodarczej poprzez dodanie kodów PKD i rozpoczęła nowe przedsięwzięcie, jednak wszystkie przychody i ewentualne koszty muszą zostać wykazane i rozliczone w ramach prowadzonej firmy, zgodnie z przyjętą formą opodatkowania.
