Działalność nierejestrowana jest zakładana zgodnie z prawem przedsiębiorców, którzy często korzystają z tej formy, aby wypróbować swoje pomysły na biznes. Działalność nierejestrowana, czyli obywająca się bez jakichkolwiek formalności, pozwala na testowanie projektów biznesowych. Przybliżymy tę możliwość, a najwięcej powiemy o tym jak założyć działalność nierejestrowaną.
Co rozumiemy przez działalność nierejestrowaną?
Założenie działalności nierejestrowanej jest możliwe na podstawie ustawy. Inną nazwą jest także “działalność nieewidencjonowana”. Niektóre rodzaje działalności będą wymagały wpisu do ewidencji - to pewna przeszkoda, wymóg, którego nie ominiemy. Celem działalności nierejestrowanej nie jest raczej wypracowanie dzięki niej zysku, ponieważ po przekroczeniu pewnego niewielkiego progu dochodów, będziemy musieli zarejestrować już w pełni działalność gospodarczą.
Dla zakładania działalności nierejestrowanej istotne jest to, że możemy ją prowadzić bez wpisu do CEIDG. Podatki płacimy tylko raz w roku, dokładnie pod koniec roku - jesteśmy zwolnieni z opłat miesięcznych. Nie spoczywa na nas także obowiązek prowadzenia księgowości, gdyż podlegamy pod uproszczoną ewidencję sprzedaży. Odpadają także wymogi posiadania kasy fiskalnej, o ile podatnik nie ma prawa do zwolnienia z obowiązku jej posiadania.
Co do zasady osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie musi także wystawiać faktur. Nadal jednak musimy być w zgodzie z prawami konsumentów (np. wykonywać uzasadnione reklamacje), na życzenie wystawiamy też rachunki (ale tylko na życzenie - nie jest to konieczność).
Założenie działalności nierejestrowanej potocznie nazywa się “zakładaniem firmy na próbę”. Zwykle w ten sposób jesteśmy w stanie sprawdzić nasze pomysły na prowadzenie przedsiębiorstwa i przysporzenie sobie realnego zysku - działalność nierejestrowana traktowana jest często w tych staraniach jako poligon doświadczalny, gdzie możemy się sprawdzić, aby później w pełni zarejestrować naszą działalność.
Kto zakłada działalność nierejestrowaną?
Zakładanie działalności nierejestrowanej jest przewidziane wyłącznie dla osób fizycznych. Obowiązują także inne zasady, bowiem zgodnie z art. 5 ustawy Prawo przedsiębiorców nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu, która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Aby zatem rozpocząć nierejestrowaną działalność, musimy także spełnić kryterium nie prowadzenia takiej działalności przez wspomniany okres 60 miesięcy (do daty założenia działalności).
Finanse w prowadzeniu działalności nierejestrowanej
Gdy prowadzisz działalność nierejestrowaną, a nie posiadasz ubezpieczenia, wtedy nie jesteś włączony do systemu ubezpieczeń obowiązkowych. Nie płacisz nawet składek zdrowotnych. Podleganie pod ubezpieczenia społeczne wystąpi natomiast w przypadku prowadzenia działalności (np. świadczenia usług) na podstawie umowy (nawet umowy zlecenia). W konwencji umowy stajemy się po prostu zleceniobiorcami - wtedy nasz zleceniodawca jest tym podmiotem, po którego stronie jest opłacanie składek i zgłoszenia do ZUS.
A co z podatkami w działalności nierejestrowanej? Nie mamy przecież numerów NIP i REGON. Czy możemy uniknąć podatków? W tym przypadku sprawdza się jednak stara prawda, że podatki są czymś pewnym i nawet działając bez rejestracji wystąpią w tym zakresie pewne konieczności. Mianowicie musimy opłacać podatek dochodowy. Cały nasz przychód z nierejestrowanej działalności wchodzi w skład sumy wszystkich osiąganych przez nas przychodów, zatem jesteśmy opodatkowani zgodnie ze skalą podatkową. Przychód uzyskany w ramach działalności nierejestrowanej można jednak pomniejszyć o koszty związane z tą działalnością.
Odpada natomiast konieczność opłacania VAT-u, ponieważ działa tu kryterium dochodowe, którego nie przekroczymy prowadząc działalność nierejestrowaną. Jednakże według kryterium rodzaju towarów lub usług, które sprzedajemy (i to bez względu na kryterium dochodowe), może okazać się, że jeśli nasze usługi nie podlegają pod zwolnienie z podatku VAT - wtedy bez względu na osiągnięty przychód będziemy musieli ten podatek płacić.
Działalność nierejestrowana - dalsze informacje
Ponieważ nierejestrowana działalność nie może przynieść przekroczenia obowiązującego limitu dla kas fiskalnych, więc nie musimy ich posiadać (chyba, że świadczymy usługi lub sprzedajemy towary, które objęte są obowiązkową ewidencją). Prosta ewidencja sprzedaży dokładnie mówi nam o przychodach. Do przychodów wliczymy należności za sprzedaż towarów i dostarczanie usług, ale także kwoty już uwzględnione jako należne, choćby klient jeszcze ich nie uiścił.
Pamiętajmy, że nawet bez rejestracji nasza działalność czyni z nas przedsiębiorców, tzn. stosuje się do nas odpowiedzialność cywilna (np. kodeks praw konsumenckich zawsze musimy uwzględniać).
Jak założyć działalność nierejestrowaną?
Zakładanie działalności nierejestrowanej zazwyczaj jest pierwszym krokiem do większego biznesu. Będziemy traktowani jako działający w systemie bez braku rejestracji, jeśli tylko wywiążemy się z obowiązku prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży (to nikomu nie powinno sprawić trudności). Warunki dla takiego postępowania nie wymagają nawet wpisu do ewidencji CEIDG. Wszystko jest więc uproszczone do minimum. Zakładając działalność nierejestrowaną (właściwszym słowem byłoby po prostu: rozpoczynając tę działalność) nie jesteśmy krępowani przez prawie żadne procedury. Te procedury, które należy wykonać, wymieniliśmy powyżej. W ten sposób przygotowujemy sobie grunt do rozwinięcia skrzydeł, ponieważ w przyszłości prawdopodobnie będziemy osiągali większe zyski i będziemy musieli zarejestrować naszą działalność, już jako działalność gospodarczą.
