Wielu przedsiębiorców zadaje sobie pytanie, dlaczego odsetki od zaległości podatkowych należy liczyć, biorąc pod uwagę różne momenty czasowe. Powodem tego jest zaistnienie konkretnych okoliczności w danej sprawie. Jedną z nich jest dokonana po kilku latach korekta zeznania rocznego CIT, ale i wysokości zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych. Jak w tym konkretnym przypadku obliczyć odsetki od zaliczek na CIT i od rocznego podatku dochodowego?
Odsetki od zaległości podatkowych
Nawiązując do art. 53 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa (zwanej dalej Ordynacją podatkową), od zaległości podatkowych podatnik zobowiązany do ich zapłaty zobligowany jest do naliczenia odsetek za zwłokę (zwanych odsetkami budżetowymi), jeżeli uiścił podatek po obowiązującym ustawowym terminie.
Nadto należy wspomnieć, że odsetki za zwłokę nalicza podatnik, ale też płatnik, inkasent, następca prawny lub osoba trzecia odpowiadająca za zaległości podatkowe.
Obowiązek naliczania odsetek za zwłokę dotyczy zarówno:
- podatku (rocznego lub za inny okres), jak i
- zaliczek na ten podatek.
Warto zaznaczyć, że zapłaconych odsetek budżetowych w odróżnieniu od odsetek ustawowych (od niezapłaconych zobowiązań dla kontrahentów) podatnik nie może ująć w kosztach uzyskania przychodów.
Jeżeli więc podatnik (lub ww. osoba uprawniona) zapłaci podatek lub zaliczkę na podatek po terminie, wówczas ma obowiązek niemal w każdym przypadku naliczyć odsetki za zwłokę w zapłacie.
W jakich jeszcze sytuacjach nie nalicza się odsetek za zwłokę?
W jakich przypadkach nie należy naliczać odsetek od zaległości podatkowych?
Należy wspomnieć o wyjątkowych przypadkach, w których nie nalicza się w ogóle odsetek od zaległości podatkowych.
Zgodnie z art. 54 Ordynacji podatkowej odsetek za zwłokę w zapłacie zobowiązań podatkowych nie nalicza się w sytuacjach przedstawionych w poniższej tabeli.
Przypadki, w których podatnik nie nalicza odsetek od zaległości podatkowych | |
Lp. | Opis okoliczności |
1. | Odsetki za okres zabezpieczenia, od zabezpieczonej kwoty zobowiązania, jeżeli objęte zabezpieczeniem środki pieniężne, w tym kwoty uzyskane ze sprzedaży objętych zabezpieczeniem rzeczy lub praw, zostały zaliczone na poczet zaległości podatkowych |
2. | Odsetki za okres od dnia następnego po upływie terminu 14 dni od dnia otrzymania odwołania do dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy |
3. | Odsetki za okres od dnia następnego po upływie 2 miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy do dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego, jeżeli decyzja organu odwoławczego nie została wydana w ww. terminie |
4. | Odsetki w przypadku zawieszenia postępowania z urzędu – od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania do dnia doręczenia postanowienia o podjęciu zawieszonego postępowania |
5. | Odsetki od zaległości podatkowej, jeżeli wysokość odsetek nie przekraczałaby 3-krotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu Ustawy z dnia 23 listopada 2012 roku – Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej – 8,70 zł |
6. | Odsetki za okres od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, jeżeli decyzja nie została doręczona w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania |
7. | Odsetki za okres od dnia następnego po upływie 2 lat od dnia złożenia deklaracji, od zaległości związanych z popełnionymi w deklaracji błędami rachunkowymi lub oczywistymi omyłkami, jeżeli w tym okresie nie zostały one ujawnione przez organ podatkowy |
8. | Odsetki za okres od dnia złożenia wniosku o wydanie decyzji określającej warunki cofnięcia skutków unikania opodatkowania do dnia cofnięcia skutków unikania opodatkowania od zaległości podatkowych związanych z osiągnięciem korzyści podatkowej |
9. | Odsetki od zaległości podatkowej w zakresie przewidzianym w odrębnych ustawach |
Odsetki od zaliczek na CIT i od rocznego podatku CIT a korekta po kilku latach
Od czasu do czasu zdarzają się sytuacje, w których przedsiębiorca zauważa, że niesłusznie ujął w latach ubiegłych niektóre wydatki w kosztach uzyskania przychodów albo nie ujął np. z niewiedzy wszystkich przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Chce wobec tego się zrehabilitować i sporządzić korektę zeznania rocznego, zanim urząd skarbowy zainicjowałby plan przeprowadzenia kontroli.
W wyniku korekty zeznania rocznego może zdarzyć się tak, że:
- wystąpi roczny podatek dochodowy do dopłaty,
- wystąpią zaliczki na podatek dochodowy do dopłaty
– czego skutkiem będzie powstanie zaległości podatkowej w rocznym podatku dochodowym oraz w zaliczkach na ten podatek.
W takim wypadku powstaje pytanie, jak ustalić odsetki za zwłokę w zapłacie zaległości podatkowych po sporządzeniu korekty zeznania rocznego. Przecież podatnik wcześniej nie wiedział o wystąpieniu zaległości podatkowej, a w wyniku korekty mamy do czynienia z pojawieniem się zaległości w zaliczkach na podatek dochodowy i w samym rocznym podatku dochodowym.
Co jest potrzebne do ustalenia odsetek od zaległości podatkowych? Podstawową i kluczową zasadę obliczania odsetek od zaległości podatkowych prezentuje poniższa tabela.
To oznacza, że rozpoczęcie terminu, od którego podatnik jest zobowiązany naliczać odsetki od zaległości podatkowej, następuje:
- od pierwszego dnia następnego po ostatecznym dniu terminu płatności zaliczki na podatek dochodowy,
- od pierwszego dnia następnego po ostatecznym dniu terminu złożenia zeznania rocznego.
Przykład 1.
Przedsiębiorca zauważył błąd w księgach roku 2021 polegający na ujęciu 12 kwietnia 2021 roku jednej faktury kosztowej na kwotę 10 000 zł, która dotyczyła wydatków na remont prywatnego domu.
Wobec tego dokonał korekty zeznania rocznego za 2021 rok. Skutkiem tej korekty było pojawienie się zaliczki na podatek CIT za okres 04/2021 w kwocie 600 zł, ale też w podatku rocznym w kwocie 200 zł.
Przedsiębiorca rozpocznie naliczanie odsetek od następujących terminów:
- od 21 maja 2021 roku (odsetki od zaliczki na podatek dochodowy CIT);
- od 1 lipca 2022 roku (odsetki od rocznego podatku dochodowego CIT).
To jednak nie wszystkie ustalenia, których potrzebuje podatnik do prawidłowego obliczenia wysokości odsetek.
Drugą bardzo ważną kwestią jest ustalenie, do jakiego konkretnie dnia należy obliczyć odsetki od zaległości podatkowych. I tutaj jest niezwykle ważna kwestia.
Odsetki od zaliczek na CIT i od rocznego podatku oblicza się:
- w przypadku zaliczek na podatek dochodowy CIT – do dnia złożenia zeznania rocznego albo terminu złożenia zeznania rocznego, jeżeli nie złożono zeznania lub złożono w ostatnim dniu terminu złożenia zeznania;
- w przypadku rocznego podatku dochodowego CIT – do dnia zapłaty zaległości podatkowej (całość, czyli zaliczki + roczny podatek + odsetki).
Przykład 2.
Przedsiębiorca zauważył błąd w księgach roku 2022 polegający na nieujęciu 25 września 2022 roku wszystkich przychodów z działalności podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym (nierozliczone zaliczki na wykonanie usług, które powinny być rozliczone i opodatkowane) na kwotę 25 000 zł.
Zeznanie roczne CIT-8 za rok 2022 podatnik złożył 13 marca 2023 roku. Z kolei 11 grudnia 2024 roku dokonał korekty zeznania rocznego za 2022 rok i zapłacił powstałą zaległość wraz z odsetkami.
W efekcie powyższej korekty powstała zaległość:
- w zaliczce na CIT w kwocie 1500 zł,
- w rocznym podatku dochodowym CIT w kwocie 900 zł.
Przedsiębiorca naliczy odsetki w następujący sposób:
- od 21 października 2022 roku (dzień następny po terminie płatności zaliczki na CIT za 09/2022) do 13 marca 2023 roku (dzień złożenia zeznania rocznego CIT za 2022 rok) – kwota odsetek wyniosła 97 zł;
- od 1 lipca 2023 roku (dzień następny po terminie złożenia zeznania rocznego CIT za 2022 rok) do 11 grudnia 2024 roku (dzień zapłaty zaległości wraz z odsetkami) – kwota odsetek wyniosła 192 zł.
Na koniec warto wspomnieć o innych przypadkach naliczania odsetek za zwłokę w zapłacie zobowiązań podatkowych.
Jeżeli podatnik niesłusznie otrzymał zwrot podatku (dysponuje nadpłatą podatku), wówczas musi bez czekania na wezwanie oddać do urzędu skarbowego niesłusznie otrzymany zwrot podatku (stwierdzoną nadpłatę), a odsetki za zwłokę oblicza od dnia zwrotu nadpłaty, zwrotu podatku, zwrotu oprocentowania lub zaliczenia na poczet zaległości podatkowych lub na poczet bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych.
Ten aspekt będzie przedmiotem innej publikacji.
