Opodatkowanie ryczałtem ewidencjonowanym czy kasowy PIT, to częsty dylemat przedsiębiorców. Nowością w świecie podatków jest kasowy PIT, który obowiązuje od 1 stycznia 2025 roku. Jest to forma rozliczenia podatku przewidziana w ustawie o PIT dla podatników prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Poniżej zastanowimy się, czy z formy tej mogą skorzystać również podatnicy rozliczający działalność gospodarczą na podstawie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Kasowy PIT – zasady podstawowe
Jak wynika z treści art. 14 ust. 1 ustawy o PIT, za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
Powyższa norma wyznacza ogólną zasadę memoriałowego rozpoznawania przychodu z działalności gospodarczej. Takim przychodem są bowiem kwoty należne, nawet jeżeli podatnik ich faktycznie nie otrzymał.
Natomiast wyjątek od powyższej reguły przewiduje nowo dodany art. 14c ustawy o PIT. W ust. 1 tego przepisu czytamy, że podatnik, w tym podatnik rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej, osiągający przychody z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie, stosuje metodę kasową rozliczania przychodów, jeżeli łącznie są spełnione następujące warunki:
- przychody z prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej w roku bezpośrednio poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyły kwoty 1 000 000 zł, przy czym w przypadku przedsiębiorstwa w spadku w przychodach uwzględnia się również przychody z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie przez zmarłego przedsiębiorcę;
- w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą nie prowadzi ksiąg rachunkowych;
- złoży właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze metody kasowej rozliczania przychodów w terminie do 20 lutego roku podatkowego, a w przypadku podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego – w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu rozpoczęcia działalności gospodarczej, a jeżeli rozpoczęcie działalności gospodarczej nastąpiło w grudniu roku podatkowego – w terminie do końca roku podatkowego.
W przypadku metody kasowej rozliczania przychodów za datę powstania przychodu uważa się dzień uregulowania należności, nie późniejszy niż dzień:
- upływu 2 lat, licząc od dnia wystawienia faktury, albo
- likwidacji działalności gospodarczej.
Na potrzeby metody kasowej rozliczania przychodów przez uregulowanie należności rozumie się również częściowe uregulowanie należności oraz wpłaty na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych.
Jednym z warunków wyboru kasowej metody rozliczania PIT jest złożenie oświadczenia o wyborze tej formy w odpowiednim terminie. W przypadku wyboru metody kasowej rozliczania przychodów podatnik jest obowiązany stosować tę metodę przez cały rok podatkowy. Oznacza to, że powrót do metody memoriałowej może nastąpić dopiero od kolejnego roku podatkowego.
Opodatkowanie ryczałtem ewidencjonowanym czy kasowy PIT?
Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy o PIT dochody osiągnięte przez podatników ze źródła, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, są opodatkowane na zasadach określonych w art. 27, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, chyba że podatnicy złożą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzone na piśmie oświadczenie o zastosowaniu opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych określonego w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Jak wskazuje art. 6 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku, opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych lub przedsiębiorstw w spadku z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 7a ust. 4 lub art. 14 ustawy o podatku dochodowym, z zastrzeżeniem ust. 1e-1g, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki cywilnej osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku lub spółki jawnej osób fizycznych.
Powyższa norma również odnosi się do memoriałowej metody ustalania przychodu z działalności gospodarczej z uwagi na odwołanie do treści art. 14 ustawy o PIT.
Należy jednak zwrócić uwagę na zastrzeżenie zawarte w art. 6 ust. 1g ustawy o zryczałtowanym podatku. Przepis ten stanowi, że w przypadku opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podatnik może wybrać metodę kasową rozliczania przychodów zgodnie z art. 14c ust. 1 ustawy o podatku dochodowym. W przypadku wyboru metody kasowej rozliczania przychodów przepisy art. 14c ustawy o podatku dochodowym stosuje się odpowiednio.
W rezultacie nie ma przeszkód, aby zastosować metodę kasową również do osoby fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
W kontekście samego ryczałtu jako formy opodatkowania warto pamiętać, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na dany rok podatkowy podatnik składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku przedsiębiorstwa w spadku – według ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego przedsiębiorcy, do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnął w grudniu roku podatkowego. Oświadczenie o wyborze tej formy może być złożone również poprzez CEIDG (art. 9 ust. 1c ww. ustawy).
Należy zatem pamiętać, że osoba fizyczna, która chce prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych rozliczaną metodą kasową, musi złożyć 2 oświadczenia:
- oświadczenie o wyborze ryczałtu jako formy opodatkowania – na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku, oraz
- oświadczenie o wyborze metody kasowej – na podstawie art. 6 ust. 1g ustawy o zryczałtowanym podatku.
O ile pierwsze oświadczenie może zostać złożone poprzez CEIDG, o tyle w przypadku wyboru metody kasowej konieczne jest złożenie oświadczenia bezpośrednio do naczelnika urzędu skarbowego.
Przepisy nie wprowadziły żadnego urzędowego wzoru ww. zawiadomienia, a zatem może przybrać dowolną formę, np:
OŚWIADCZENIE
o wyborze metody kasowej rozliczania przychodów
Na podstawie art. 14c ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych/art. 6 ust. 1g ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oświadczam, że wybieram metodę kasową rozliczania przychodów.
Podatnicy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą rozliczaną na podstawie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mogą dokonać skutecznego wyboru metody kasowej jako sposobu ustalania momentu powstania przychodu z tego źródła.
