Ryczałt od dochodów spółek, czyli estoński CIT, to preferencyjna forma opodatkowania dostępna dla podatników podatku dochodowego od osób prawnych po spełnieniu odpowiednich warunków. W uproszczeniu można powiedzieć, że estoński CIT pozwala na odroczenie obowiązku podatkowego do momentu wypłaty zysków. Wybierając ryczałt od dochodów spółek jako formę opodatkowania, należy wziąć pod uwagę wiele aspektów podatkowych i bilansowych. Zakładowy plan kont obejmuje wykaz kont syntetycznych, wykaz kont analitycznych i opisy kont. Przeczytaj artykuł i dowiedz się jak przygotować plan kont w estońskim CIT, zachowując przejrzystość i zgodność z przepisami podatkowymi.
Zakładowy plan kont
Ustawa o rachunkowości nie narzuca z góry planu kont, wyznacza jedynie pewne reguły i zasady, których jednostka musi przestrzegać, dopuszczając przy tym dostosowanie ich do wielkości i specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej oraz potrzeb informacyjnych użytkowników sprawozdań finansowych.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości jednostka powinna posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady (politykę) rachunkowości, a w szczególności dotyczące:
- określenia roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych;
- metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego;
- sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:
- zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej,
- wykazu ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera – wykazu zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na informatycznych nośnikach danych z określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań oraz ich funkcji w organizacji całości ksiąg rachunkowych i w procesach przetwarzania danych,
- opisu systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera – opisu systemu informatycznego, zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji, w zależności od struktury oprogramowania, wraz z opisem algorytmów i parametrów oraz programowych zasad ochrony danych, w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych i systemu ich przetwarzania, a ponadto określenie wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji;
- systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów.
Wykaz kont księgi głównej zawiera nazwy i symbole liczbowe kont syntetycznych, na których jednostka prowadzi ewidencję operacji gospodarczych zgodnie z zasadą podwójnego zapisu. Ustawa o rachunkowości nie określa nazw ani symboli kont księgi głównej, zapewniając jednostce swobodę przy tworzeniu zakładowego planu kont. Przy czym stosowane symbole i nazwy kont jednostka powinna dostosować do wymogów ustawy o rachunkowości, zachowując przy tym przejrzystość i dostosowując konta syntetyczne i analityczne do własnych potrzeb.
Plan kont w estońskim CIT
Odpowiednio ustalony plan kont stanowi podstawę prowadzenia ksiąg rachunkowych. Ustalenie zakładowego planu kont leży w gestii kierownika jednostki. Zakładowy plan kont jest zatem elementem polityki rachunkowości i powinien obejmować wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej. Zakładowy plan kont jednostki powinien umożliwiać ewidencję wszystkich operacji gospodarczych występujących w danej jednostce, a w konsekwencji sporządzenie sprawozdania finansowego i rozliczenie podatków.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o rachunkowości jednostki obowiązane są stosować przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy, a więc również zakładowy plan kont powinien zostać odpowiednio dostosowany do specyfiki działalności jednostki oraz wybranej formy opodatkowania, w tym przypadku ryczałtu od dochodów spółek, aby zapewnić prawidłową ewidencję zdarzeń gospodarczych i zgodność z obowiązującymi przepisami.
Stosownie do art. 28d ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podatnik opodatkowany ryczałtem od dochodów spółek jest obowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania sprawozdań finansowych na podstawie przepisów o rachunkowości w sposób zapewniający prawidłowe określenie:
- wysokości zysku (straty) netto, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku, oraz
- w kapitale własnym:
- kwoty zysków niepodzielonych i kwoty zysków podzielonych odniesione na kapitały, wypracowanych w latach opodatkowania ryczałtem, oraz
- kwoty niepokrytych strat poniesionych w latach opodatkowania ryczałtem.
W przypadku jednostek opodatkowanych klasycznym CIT ważny aspekt sporządzenia planu kont stanowi rozróżnienie pomiędzy wydatkami stanowiącymi koszty uzyskania przychodów i wyłączonymi z kosztów podatkowych (tzw. NKUP-y). Estoński CIT charakteryzuje się natomiast brakiem wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów. W estońskim CIT nie ma zatem konieczności prowadzenia rachunkowości podatkowej i ustalania podatkowych kosztów uzyskania przychodów. Jednostki opodatkowane ryczałtem od dochodów spółek prowadzą więc jedynie ewidencję rachunkową, co sprawia, że w zespole 4 zakładowego planu kont nie stosuje się kont służących do ewidencjonowania wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów w ujęciu podatkowym, czyli tzw. NKUP-ów. W szczególności dotyczy to kont kosztów wynagrodzeń, kont kosztów składek ZUS czy kont różnic kursowych, które w jednostkach stosujących jako formę opodatkowania klasyczny CIT są dzielone na część tzw. KUP-ów i NKUP-ów w celu ustalenia kwoty podatku CIT do zapłaty. W jednostkach opodatkowanych estońskim CIT wystarczające jest ich ujęcie bilansowe, dzięki czemu zespół 4 zakładowego planu kont jest prostszy, niż ma to miejsce w jednostkach opodatkowanych klasycznym CIT.
Należy jednak pamiętać, że w jednostkach stosujących jako formę opodatkowania ryczałt od dochodów spółek opodatkowaniu ryczałtem podlega m.in. dochód odpowiadający wysokości ukrytych zysków (dochód z tytułu ukrytych zysków) i dochód odpowiadający wysokości wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą (dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą). Plan kont w estońskim CIT powinien więc zostać skonstruowany w sposób umożliwiający ustalenie dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. W konsekwencji oznacza to, że w planie kont jednostek stosujących jako formę opodatkowania estoński CIT w zespole 4 należy wyodrębnić konto dotyczące ukrytych zysków i konto wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
W zespole 7 zamiast niepodatkowych przychodów i kosztów operacyjnych oraz niepodatkowych przychodów i kosztów finansowych w planie kont jednostki stosującej jako formę opodatkowania estoński CIT powinny znaleźć się odpowiednio przychody i koszty operacyjne niezwiązane z działalnością oraz przychody i koszty finansowe niezwiązane z działalnością.
Ukryte zyski w planie kont jednostki opodatkowanej estońskim CIT
Przypomnijmy, że przez ukryte zyski rozumie się świadczenia pieniężne, niepieniężne, odpłatne, nieodpłatne lub częściowo odpłatne, wykonane w związku z prawem do udziału w zysku, inne niż podzielony zysk, których beneficjentem, bezpośrednio lub pośrednio, jest udziałowiec, akcjonariusz albo wspólnik lub podmiot powiązany bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem lub z tym udziałowcem, akcjonariuszem albo wspólnikiem. Przykładowe tego typu świadczenia kwalifikowane jako ukryte zyski znajdują się w art. m ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zależnie od potrzeb i mnogości zdarzeń gospodarczych występujących w jednostce i stanowiących ukryte zyski podlegające opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek jednostka powinna odpowiednio rozbudować plan kont w sposób umożliwiający ich identyfikację. Przykładowo w razie ponoszenia przez jednostkę wydatków związanych z wynagrodzeniami, amortyzacją czy wydatkami na paliwo i eksploatację samochodów używanych przez udziałowców, akcjonariuszy, wspólników, podmioty powiązane kwalifikowanych jako ukryte zyski można wyodrębnić następujące konta analityczne:
- „Wynagrodzenia – ukryte zyski”,
- „Amortyzacja – ukryte zyski”,
- „Paliwo do samochodów – ukryte zyski”,
- „Materiały eksploatacyjne do samochodów – ukryte zyski”,
- „Usługi eksploatacyjne do samochodów – ukryte zyski”.
Jeżeli ukryte zyski występują sporadycznie, to w planie kont można zastosować 1 konto w zespole 4 dotyczące ukrytych zysków i w razie potrzeb dokonać jego podziału analitycznego na różne kategorie ukrytych zysków.
W przypadku pożyczek stanowiących ukryte zyski w jednostce opodatkowanej estońskim CIT wskazane jest wyodrębnienie w planie kont w zespole 2 stosownego konta z kategorii ukrytych zysków.
Plan kont w estońskim CIT przystosowany do ewidencji wypracowanych zysków i strat
Przygotowując zakładowy plan kont dla jednostki opodatkowanej ryczałtem od dochodów spółek, należy pamiętać także o wyodrębnieniu kapitałów oraz zysków z lat ubiegłych dotyczących okresu przed opodatkowaniem estońskim CIT oraz okresu opodatkowania estońskim CIT.
W planie kont w zespole 8 jednostka powinna wydzielić następujące konta:
- niepodzielony zysk wypracowany w latach poprzedzających opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek,
- kwota niepokrytych strat poniesionych w latach poprzedzających opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek.
W systemie wFirma podczas definiowania planu kont użytkownik może skorzystać z wersji wzorcowej, która automatycznie dostosowuje plan kont oraz schematy księgowe do specyfiki CIT estońskiego.
CIT estoński – jako optymalna forma opodatkowania już w systemie wFirma.pl!
