Podatnikami podatku od nieruchomości mogą być nie tylko osoby fizyczne, ale także osoby prawne. Ta druga kategoria podatników jest zobligowana do złożenia dokumentu jakim jest deklaracja DN-1. Poniżej dokonamy omówienia najważniejszych elementów tej deklaracji.
Osoby prawne jako podatnicy podatku od nieruchomości
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane:
- grunty,
- budynki lub ich części,
- budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
W myśl art. 3 ust. 1 ww. ustawy podatnikami tego podatku są właściciele gruntów, budynków i budowli. W świetle prawa cywilnego nie ma przeszkód, aby osoby prawne (np. spółka z o.o.) były właścicielami nieruchomości, co oznacza, że również one mają status podatników tego podatku.
W przypadku osób fizycznych podatek od nieruchomości na rok podatkowy ustala w drodze decyzji organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania. Podatek jest płatny w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminach do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego. Decyzja jest wydawana na podstawie składanej przez osobę fizyczną informacji IN-1.
Należy wyraźnie podkreślić, że zupełnie inne zasady powstawania zobowiązania podatkowego obowiązują w przypadku osób prawnych. Otóż zgodnie z art. 6 ust. 9 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych osoby prawne, jednostki organizacyjne oraz spółki niemające osobowości prawnej, jednostki organizacyjne Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, a także jednostki organizacyjne Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe są obowiązane:
- składać, w terminie do 31 stycznia, organowi podatkowemu właściwemu ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania, deklaracje na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy, sporządzone na formularzu według ustalonego wzoru DN-1, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu – w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku;
- odpowiednio skorygować deklaracje w razie zaistnienia zdarzenia, o którym mowa w ust. 3, w terminie 14 dni od dnia zaistnienia tego zdarzenia;
- wpłacać obliczony w deklaracji podatek od nieruchomości – bez wezwania – na rachunek właściwej gminy, w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminie do 15. dnia każdego miesiąca, a za styczeń do 31 stycznia.
Treść przytoczonego przepisu nie pozostawia wątpliwości, że w przypadku osób prawnych podatek od nieruchomości rozliczany jest na zasadzie samoobliczenia. W przypadku podatków rozliczanych na tej zasadzie zakwestionowanie prawidłowości rozliczenia podatnika następuje poprzez wydanie decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego, nie zaś decyzji ustalającej wysokość tego zobowiązania.
Jak bowiem wynika z treści art. 21 § 2 Ordynacji podatkowej, jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób określony w § 1 pkt 1, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty, z zastrzeżeniem § 3.
W myśl zaś art. 21 § 3 Ordynacji, jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, albo powstałego zobowiązania nie wykazano, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego.
Jak wskazał WSA w Gdańsku w wyroku z 28 grudnia 2021 roku (I SA/Gd 1441/19), zobowiązanie podatkowe osób prawnych w podatku od nieruchomości powstaje z mocy prawa i jego rzeczywista wielkość nie jest pewna. Dlatego też organ podatkowy jest uprawniony do weryfikacji samoobliczenia podatnika.
Przykład 1.
Spółka z o.o. będąca właścicielem niezabudowanego gruntu złożyła 31 stycznia 2025 roku deklarację DN-1, i dokonując samoobliczenia podatku, zapłaciła należną kwotę podatku od nieruchomości. Właściwy organ podatkowy stwierdził, że spółka dokonała zaniżenia podstawy opodatkowania. W jakim trybie powinien działać ten organ?
Organ podatkowy powinien wszcząć postępowanie w sprawie wydania decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego spółki. Należy odróżnić decyzję określającą podatek, która może być wydana wobec osoby prawnej, od decyzji ustalającej podatek, która musi być wydana wobec osoby fizycznej będącej podatnikiem podatku od nieruchomości.
W tym zakresie warto też przywołać wyrok NSA z 12 września 2023 roku (III FSK 3096/21), gdzie podano, że kwestionując deklarację, organ podatkowy jest zobowiązany do odniesienia się do niej w całości, czyli do wszystkich jej elementów, i określenia kwoty podatku do zapłaty „zamiast” kwoty wyliczonej przez podatnika. Taki sposób weryfikacji deklaracji podatkowej należy zastosować również do deklaracji składanej przez podatnika podatku od nieruchomości, jeżeli wykazuje w niej różne przedmioty opodatkowania.
Deklaracja DN-1 – omówienie
Deklaracja DN-1 składa się z następujących elementów:
A. MIEJSCE I CEL SKŁADANIA DEKLARACJI
Należy wpisać nazwę organu podatkowego, określić, czy jest to złożenie deklaracji, czy korekta, oraz wskazać okres, którego dotyczy deklaracja.
B. PODMIOT ZOBOWIĄZANY DO ZŁOŻENIA DEKLARACJI
W tym miejscu wskazujemy, czy podatnik jest właścicielem, użytkownikiem wieczystym, posiadaczem, czy też współwłaścicielem, współużytkownikiem, współposiadaczem.
C. DANE PODATNIKA
D. DANE O PRZEDMIOTACH OPODATKOWANIA PODLEGAJĄCYCH OPODATKOWANIU
W tej części należy scharakteryzować grunty, budynki oraz budowle będące przedmiotem opodatkowania.
E. WYSOKOŚĆ ZOBOWIĄZANIA PODATKOWEGO I RAT PODATKU
Ta część obejmuje samoobliczenie podatku od nieruchomości.
F. INFORMACJA O ZAŁĄCZNIKACH
G. KONTAKT DO OSOBY ODPOWIEDZIALNEJ ZA SPORZĄDZENIE DEKLARACJI I DODATKOWE INFORMACJE
H. PODPIS PODATNIKA I OSÓB REPREZENTUJĄCYCH PODATNIKA
W konsekwencji istotną zmianą, która odróżnia deklarację DN-1 od informacji IN-1, jest to, że ta pierwsza zawiera w swojej treści miejsce na dokonanie samoobliczenia podatku od nieruchomości. W przypadku informacji IN-1 taka sekcja nie występuje, ponieważ w stosunku do osób fizycznych organ podatkowy wydaje decyzję ustalającą kwotę podatku od nieruchomości.
