Ustawą z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw, w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności znowelizowano Kodeks cywilny między innymi w zakresie relacji inwestor – podwykonawca w robotach budowlanych. Zmiany miały na celu wprowadzenie jasnych zasad odpowiedzialności w procesie budowlanym. Warto prześledzić nowe przepisy ze względu na to, że dotyczą one newralgicznej kwestii odpowiedzialności inwestora za cudzy dług!
Podwykonawca w robotach budowlanych a odpowiedzialność solidarna inwestora
Zarówno przed nowelizacją, jak i obecnie obowiązuje zasada, że w ramach procesu budowlanego inwestor ponosi odpowiedzialność solidarną z wykonawcą wobec podwykonawcy za zapłatę należnego mu wynagrodzenia za roboty budowlane, które zostały zgłoszone inwestorowi zgodnie z procedurą.
Zgoda i sprzeciw inwestora
Podkreślenia wymaga fakt, że podzlecenie robót przez wykonawcę nie wymaga co do zasady zgody inwestora. Przy czym nieuzyskanie takiej zgody skutkować może brakiem solidarnej odpowiedzialności inwestora i wykonawcy za wynagrodzenie wypłacane podwykonawcy.
Jeżeli natomiast inwestor nie zgadza się na realizację danych robót przez konkretnego podwykonawcę na przedstawionych w zgłoszeniu warunkach, ma możliwość złożenia sprzeciwu podwykonawcy i wykonawcy w ciągu trzydziestu dni.
Ograniczenie odpowiedzialności
Inwestor ponosi odpowiedzialność za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia w wysokości ustalonej w umowie między podwykonawcą a wykonawcą. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ta kwota przekracza wysokość wynagrodzenia należnego wykonawcy za roboty budowlane, których szczegółowy przedmiot wynika odpowiednio ze zgłoszenia szczegółowego przedmiotu podzlecanych prac albo z umowy o roboty budowlane zawierającej zgodę inwestora na takie podzlecenie.
W takim przypadku odpowiedzialność inwestora za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia jest ograniczona do wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy za roboty budowlane, których szczegółowy przedmiot wynika odpowiednio ze zgłoszenia albo z umowy.
„Z treści art. 6471 § 5 KC jednoznacznie wynika, że solidarna odpowiedzialność inwestora z wykonawcą względem podwykonawcy obejmuje wynagrodzenie za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę, a nie przez wykonawcę, który do ich wykonania zobowiązał się wobec inwestora. W związku z tym, jeżeli w umowie podwykonawczej generalny wykonawca zobowiązał się względem podwykonawcy do zapłaty za roboty wykonane przez siebie, to jest przez generalnego wykonawcę, to uczynił to bez skutku wynikającego z art. 6471 § 5 KC, jakim jest solidarna odpowiedzialność wykonawcy i inwestora względem podwykonawcy za roboty wykonane przez podwykonawcę”.
Co można zmienić umową?
Przepisy kc dotyczące podwykonawców mają charakter bezwzględnie wiążący. Oznacza to, że postanowienia umowne sprzeczne z wynikającymi z kc, a opisanymi powyżej zasadami odpowiedzialności solidarnej inwestora są z mocy prawa nieważne. Odpowiedzialności za wynagrodzenie podwykonawców nie można zatem wyłączyć w umowie.
W umowie o roboty budowlane warto natomiast określić, co powinno obejmować zgłoszenie przedmiotu podzlecanych prac. Chodzi o zakres informacji, jakie powinien otrzymać inwestor, by móc podjąć decyzję o ewentualnym sprzeciwie.
Warto również zabezpieczyć możliwość powstrzymania się z wypłatą wynagrodzenia wykonawcy w sytuacji, gdy podwykonawca w robotach budowlanych nie otrzymał zapłaty, tak by uniknąć wypłaty podwójnej kwoty wynagrodzenia.
