Przesyłanie informacji handlowej stanowi prawdziwą plagę współczesnego świata. W wielu krajach powstały specjalne regulacje chroniące użytkowników sieci przed tym zjawiskiem. W Polsce nie ma to tej pory żadnej szczególnej ustawy, która dotyczyłaby tego problemu. Zaś regulacja antyspamowa jest rozsiana w różnych ustawach, z różnych dziedzin prawa.
Przesyłanie informacji handlowej - wprowadzenie
Przepis art. 10 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną stanowi, iż zakazane jest przesyłanie niezamówionej informacji handlowej skierowanej do oznaczonego odbiorcy będącego osobą fizyczną za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej. Informację handlową uważa się za zamówioną, jeżeli odbiorca wyraził zgodę na otrzymywanie takiej informacji, w szczególności udostępnił w tym celu identyfikujący go adres elektroniczny.
Z kolei ustawa Prawo Telekomunikacyjne w nowym brzmieniu stanowi, że zakazane jest używanie telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i automatycznych systemów wywołujących dla celów marketingu bezpośredniego, chyba że abonent lub użytkownik końcowy uprzednio wyraził na to zgodę. Celem wprowadzenia tego przepisu jest zapewnienie środków zabezpieczających abonentów przed ingerencją w ich prywatność.
Zatem przedsiębiorcy, chcący swym potencjalnym klientom wysłać informacje handlowe, muszą zapytać o zgodę. W związku z tym, że duża liczba wiadomości e-mail, które w tytule ma „zapytanie o zgodę na przesłanie oferty handlowej XYZ” ląduje w koszu, większość przedsiębiorców zaczęło obchodzić zakaz, dopuszczając się nieuczciwych praktyk. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie przykładowych naruszeń.
Pojęcie informacji handlowej
W myśl art. 2 pkt 2 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną:
| informacja handlowa to każda informacja przeznaczona bezpośrednio lub pośrednio do promowania towarów, usług lub wizerunku przedsiębiorcy lub osoby wykonującej zawód, której prawo do wykonywania zawodu jest uzależnione od spełnienia wymagań określonych w odrębnych ustawach, z wyłączeniem informacji umożliwiającej porozumiewanie się za pomocą środków komunikacji elektronicznej z określoną osobą oraz informacji o towarach i usługach niesłużącej osiągnięciu efektu handlowego pożądanego przez podmiot, który zleca jej rozpowszechnianie, w szczególności bez wynagrodzenia lub innych korzyści od producentów, sprzedawców i świadczących usługi; |
O niezbędnych elementach treści każdej informacji handlowej stanowi art. 9 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną:
| 1. Informacja handlowa jest wyraźnie wyodrębniana i oznaczana w sposób niebudzący wątpliwości, że jest to informacja handlowa. 2. Informacja handlowa zawiera:
|
Zgoda na przesłanie oferty handlowej
Przede wszystkim zgoda na przesłanie oferty handlowej nie może być dorozumiana. Musi być dokonana w sposób wyraźny. Co istotne, może być ona wycofana w każdym czasie, w sposób prosty i wolny od opłat. Zgoda ta musi być wyrażona odrębnie od zgody na przetwarzanie danych osobowych i jej forma powinna przejawiać jakąkolwiek aktywność ze strony konsumenta, np. w formie wiadomości mailowej bądź przez kliknięcie w odpowiedni link. Ważne jest też oznaczenie zakresu zgody i określenie, że dotyczy ona konkretnego produktu lub grupy produktów i nie obejmuje już innych rzeczy oferowanych przez przedsiębiorcę.
Nieuczciwe praktyki w zakresie uzyskiwania zgody na przesyłanie informacji handlowej
-
Uzyskanie zgody na przesłanie informacji handlowej może być dokonane również na podstawie wcześniej wysłanego e-maila z prośbą o udzielenie zgody na jej przesłanie. Tu granica jest jednak bardzo cienka i łatwo ją przekroczyć. Treść takiego maila nie może bowiem zawierać komunikatów promujących dany towar czy usługę. Wiadomość z prośbą o zgodę nie może zatem nosić cech informacji handlowej opisanej w przytoczonych wyżej przepisach ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Często przedsiębiorcy wysyłają zapytania o zgodę wraz z ofertą handlową. Prośba o zgodę stanowi jedynie mały ułamek całej wiadomości, zaś pozostała część przekazuje informację handlową w rozumieniu ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną.
-
Jako zgody nie można traktować upublicznienia adresu mailowego, np. na stronie internetowej, gdyż brak tu aktywnego działania odbiorcy, o czym pisałam już wyżej.
-
Jako czyn nieuczciwej konkurencji zostanie także potraktowane domyślne zaznaczenie zgody na przesyłanie informacji handlowej, np. przy rejestracji na stronie sklepu internetowego. Nawet jeżeli użytkownik będzie ją mógł odznaczyć, zmusza go to do aktywnego działania, aby nie wyrazić zgody, a takiej formy polskie prawo nie przewiduje.
-
Za niedozwolone uznawane są też postanowienia regulaminu sklepu internetowego, w których klient wyraża zgodę na przesyłanie informacji handlowej drogą elektroniczną. Akceptacja regulaminu stanowi jednocześnie wyrażenie zgody na otrzymywanie informacji handlowych od przedsiębiorcy. Zgodnie zaś z przytoczonymi wyżej przepisami oświadczenie o wyrażeniu zgody na otrzymywanie informacji handlowej powinno być odrębne od innych oświadczeń składanych przez klienta.
-
Proponowanie nagród, zniżek, próbek i innych korzyści za wyrażenie zgody na przesyłanie oferty handlowej, np. pobierając wersję testową aplikacji automatycznie wyrażamy zgodę na przesyłanie informacji handlowej.
-
Wysyłanie ofert z „RE:”, „Odp.:” w temacie e-maila. Nadawca próbuje u adresata w ten sposób wywołać mylne mniemanie, że kontakt między nimi był już wcześniej nawiązany.
-
Korzystanie z baz mailowych dostawców, którzy uzyskali już zgody, bowiem to na nich przerzucany jest ciężar odpowiedzialności za rozsyłanie spamu.
-
Na koniec należy wspomnieć o sytuacji mającej często miejsce w praktyce, polegającej na dołączaniu do prywatnych wiadomości mailowych przez serwisy oferujące darmowe konta poczty elektronicznej tzw. doklejek czy stopek, które stanowią informację handlową. Istotne jest to, że wiadomość wychodzi z konta osoby, która nie ma zamiaru takiej informacji przesyłać. Podmiot nadający wiadomość pocztą elektroniczną wyraża zgodę na takie praktyki przez akceptację regulaminu darmowego konta pocztowego. W dalszym ciągu brak tu jednak zgody na przesyłanie informacji handlowej do odbiorcy. Podmiotem ponoszącym odpowiedzialność w tym przypadku będzie serwis zapewniający darmową pocztę elektroniczną a nie nadawca wiadomości.
