Od 2 lutego 2022 roku obowiązują kolejne przepisy Pakietu Mobilności. Najważniejsze z nich dotyczą zmiany w definicji podróży służbowej, które mają znaczący wpływ na kwestię wynagrodzeń kierowców wykonujących przewozy drogowe poza granicami kraju. Jaki wpływ będzie to miało na wynagrodzenia pracowników, którzy mają zajęcie komornicze? Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się jaki wpływ ma Pakiet Mobilności na zajęcia komornicze?
Kogo dotyczy Pakiet Mobilności?
Pakiet Mobilności dotyczy firm zatrudniających pracowników, którzy wykonują międzynarodowe przewozy drogowe. Chodzi nie tylko o firmy transportowe, ale również takie, które wykonują przewozy drogowe w ramach działalności dodatkowej, np. przewożące wyprodukowany przez siebie towar, wyposażenie zakładu czy pracowników (wykonujących przewóz na potrzeby własne).
Główne założenia Pakietu Mobilności
Pakiet Mobilności to zbiór kilku rozporządzeń oraz dyrektyw wydanych przez Unię Europejską, który ma dostosować polski system prawny do wymogów UE, a jego celem jest zapewnienie lepszej konkurencyjności na unijnym rynku oraz większa ochrona pracowników wykonujących przewóz drogowy.
Od 2 lutego 2022 roku do polskiego porządku prawnego wprowadzony został art. 21 b ust. 1 Ustawy o czasie pracy kierowców z dnia 16 kwietnia 2014 roku (Dz.U.2019.1412), który stanowi, że „Kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 775 należności z tytułu podróży służbowej § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy”.
Ma to niebagatelne znaczenie, gdyż brak możliwości zaliczenia międzynarodowych przewozów do podróży służbowej pozbawia pracodawcę możliwości wypłacania takiemu pracownikowi diet z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju oraz ryczałtów za nocleg. Te składniki wynagrodzenia stanowiły dużą część ogólnego wynagrodzenia kierowców, często sięgającego 50% czy nawet 70%.
Co oznacza brak możliwości odbywania podróży służbowej dla pracowników transportu międzynarodowego?
Do lutego 2022 roku kierowca wykonujący międzynarodowy przewóz drogowy otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze, które nie mogło być mniejsze niż wynagrodzenie minimalne w Polsce oraz diety i ryczałty za wykonywanie obowiązków służbowych poza granicami kraju.
Były to dość znaczące kwoty, gdyż np. za wykonywanie obowiązków służbowych na terytorium Niemiec, przysługiwała dieta w wysokości 49 euro za dzień. Wysokość diet zagranicznych reguluje Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 roku w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. (Dz.U.2013.167 z dnia 2013.02.05).
Co warte podkreślenia, diety te były nieopodatkowane i nieoskładkowane, co oznaczało, że w całości trafiały do kieszeni pracownika, a pracodawca nie płacił od tego żadnych obciążeń składkowo-podatkowych.
Miało to także znaczący wpływ na wynagrodzenie pracowników z zajęciem komorniczym, gdyż diety nie podlegały zajęciu w przypadku długów niealimentacyjnych, czyli takich, które dotyczą niezapłaconych podatków, niespłaconego kredytu itp. Sprawiało to, że wielu kierowców mogło spokojnie zarabiać bez konieczności spłaty swoich zobowiązań. Od lutego 2022 roku sytuacja się zmieniła.
Jaki wpływ ma Pakiet Mobilności na zajęcia komornicze?
W związku z tym, że diety i ryczałty za nocleg zostały wyłączone z wynagrodzeń kierowców wykonujących transport międzynarodowy, aby utrzymać dotychczasowy poziom ich wynagrodzeń, pracodawcy musieli zwiększyć wynagrodzenie zasadnicze i wprowadzić do regulaminu wynagradzania inne dodatki, np. za pracę za granicą, dodatki za małe spalanie paliwa lub premie. Wszystkie te składniki wynagrodzenia będą podlegały zajęciu komorniczemu na ogólnych zasadach.
Ile można potrącić pracownikowi z wynagrodzenia?
Kwestię potrąceń z wynagrodzenia za pracę reguluje art. 87 § Kodeksu pracy (Dz.U.2020.1320), który mówi, że z wynagrodzenia za pracę po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat na PPK, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich pobierania, potrąca się następujące należności:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne przewidziane w art.108 kp.
Natomiast w § 3 art.87 kp czytamy, że potrącenia mogą być dokonywane w następujących granicach:
- w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości ⅗ wynagrodzenia,
- w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do wysokości połowy wynagrodzenia.
Zajęcie komornicze a Pakiet Mobilności od lutego 2022 roku
Brak możliwości naliczania kierowcom diet i ryczałtów za przewozy drogowe poza granicami Polski dokonał rewolucji nie tylko w wynagrodzeniach pracowników, ale także w realizacji zajęć komorniczych.
Przypomnijmy, że do 2 lutego 2022 roku diety były:
- wyłączone spod egzekucji w przypadku zajęć niealimentacyjnych,
- wolne od egzekucji w 50% – w przypadku roszczeń z tytułu alimentów.
Co ważne, możliwość egzekucji 50% diety w przypadku alimentów pojawiła się dopiero 11 stycznia 2019 roku. Wcześniej diety były całkowicie pozbawione możliwości egzekucji komorniczej.
Dopiero art. 831 § 1 pkt 1 a Kodeksu Postępowania Cywilnego (Dz.U.2021.1805) wprowadzony Ustawą z dnia 6 grudnia 2018 roku o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy skuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych (Dz.U. z 2018 roku poz. 2432) wprowadził obowiązek egzekucji 50% świadczeń alimentacyjnych z diet za podróż służbową.
Czytamy w nim, że nie podlega egzekucji „50% kwoty diet przysługujących z tytułu podróży służbowych – jeżeli egzekucja ma na celu zaspokojenie roszczeń z tytułu alimentów, w tym należności budżetu państwa z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów”.
Reasumując, wejście w życie zmian wprowadzonych Pakietem Mobilności, w tym przede wszystkim wyłączenie możliwości naliczania diet i ryczałtów za nocleg dla kierowców wykonujących przewozy międzynarodowe w istotny sposób zmienia sposób rozliczania wynagrodzeń pracowników z zajęciem komorniczym. Do tej pory często unikali oni spłacania swoich zobowiązań, gdyż otrzymywane przez nich diety były w całości wolne od potrąceń. Od lutego 2022 roku są traktowani tak samo, jak pozostali pracownicy posiadający zajęcia komornicze i ich wynagrodzenie podlega zajęciu w wysokości 50% w przypadku zajęć niealimentacyjnych oraz 60% w przypadku należności z tytułu alimentów.
