Skrócenie okresu wypowiedzenia może nastąpić w momencie podjęcia takiej decyzji przez pracodawcę (w określonych okolicznościach) lub na mocy porozumienia stron zawartego z pracownikiem. W sytuacji gdy pracodawca zadecyduje o skróceniu okresu wypowiedzenia, musi wypłacić on pracownikowi odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część wypowiedzenia. Możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia przez pracodawcę odnosi się wyłącznie do 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia.
Skrócenie okresu wypowiedzenia przez pracodawcę
Skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest uregulowane art. 36 (1) Kodeksu pracy. Na podstawie tego przepisu pracodawca może skrócić 3 - miesięczny okres wypowiedzenia najwyżej do jednego miesiąca, tylko w przypadku gdy przyczyną wypowiedzenia jest:
-
ogłoszenie upadłości pracodawcy,
-
likwidacja zakładu pracy,
-
lub inna przyczyna niedotycząca pracownika.
Pracodawca chcący skrócić okres wypowiedzenia ma obowiązek złożenia oświadczenia równocześnie z wypowiedzeniem umowy o pracę, niedopuszczalne jest dostarczenie takiego wniosku w terminie późniejszym. Przy skróconym okresie wypowiedzenia, pracownik ma prawo do odszkodowania za pozostałą część okresu, przy czym miesiące, za które przysługuje odszkodowanie, są wliczane do okresu zatrudnienia. Czas ten jednak nie jest wliczany do wymiaru urlopu wypoczynkowego. Takie stanowisko jest potwierdzone uchwałą Sądu Najwyższego sygn. akt I PZP 20/92, OSNC 1993/1-2/2: Zastosowanie omawianych instytucji prawnych nie oznacza możliwości nabycia przez pracownika prawa do urlopu wypoczynkowego za okres nieprzepracowany, nawet jeżeli pracownik nabył prawo do odszkodowania. W okresie, za który wypłacono odszkodowanie, stron nie wiąże już stosunek pracy, a należne odszkodowanie nie jest wynagrodzeniem. Tym samym za ten okres pracownik nie nabywa prawa do urlopu wypoczynkowego.
Odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia
Umowa o pracę rozwiązuje się z upływem skróconego okresu wypowiedzenia. W związku z tym odszkodowanie musi zostać wypłacone najpóźniej w ostatnim dniu pracy. Pracodawca, który nie wypełni tego obowiązku, może zostać ukarany grzywną w wysokości od 1000 zł do 30000 zł, zgodnie z art. 282 § 1 Kodeksu pracy.
Odszkodowanie za część okresu wypowiedzenia, który został skrócony, oblicza się na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.
Przy wyliczeniach nie bierze się pod uwagę współczynnika urlopowego. Odszkodowanie stanowi równowartość średniego miesięcznego wynagrodzenia (lub jego wielokrotności), przy uwzględnieniu:
-
stałych miesięcznych składniki wynagrodzenia - w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do odszkodowania;
-
składników wynagrodzenia przysługujących pracownikowi za okresy miesięczne w zmiennej wysokości, wypłacane pracownikowi w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do odszkodowania - w przeciętnej wysokości z tego okresu;
-
składników wynagrodzenia przysługujących pracownikowi za okresy dłuższe niż miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do odszkodowania - w średniej wysokości z tego okresu.
Od kwoty odszkodowania nie są naliczane składki ZUS, jednak podlega ono opodatkowaniu, dlatego pracodawca jest zobowiązany do wpłacenia zaliczki za pracownika od tego świadczenia.
Skrócenie okresu wypowiedzenia na mocy porozumienia stron
Pracodawca oraz pracownik mogą zgodnie ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy, jednak skrócenie okresu wypowiedzenia nie zmienia trybu rozwiązania umowy o pracę, czyli umowa nadal zostaje rozwiązana za wypowiedzeniem, a nie na mocy porozumienia stron. Takie rozwiązanie przewiduje Kodeks pracy w art. 36 § 6.
W przeciwieństwie do skrócenia okresu wypowiedzenia przez pracodawcę w przypadku skrócenia okresu wypowiedzenia na mocy porozumienia stron nie ma ograniczenia określającego minimalny czas trwania wypowiedzenia. W związku z tym strony mogą dowolnie ustalić chwilę zakończenia wypowiedzenia, które może zostać skrócone nawet do kilku dni.
Inaczej niż przy decyzji pracodawcy, porozumienie o skrócenie okresu wypowiedzenia może zostać zawarte w dowolnym momencie okresu wypowiedzenia.
Zastosowanie trybu zgodnego z art. 36 § 6 Kodeksu pracy wyklucza uprawnienia wynikające ze skrócenia okresu wypowiedzenia przez pracodawcę. W związku z tym pracownik nie otrzymuje odszkodowania za skrócony okres wypowiedzenia oraz nie jest on wliczany do stażu pracy.
