0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Spółka cywilna a spółka jawna – jakie są między nimi różnice?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Wielu przedsiębiorców nie zauważa, że  spółka cywilna a spółka jawna znacznie różnią się między sobą, sprowadzając to zróżnicowanie wyłącznie do skali prowadzonej działalności gospodarczej. Tymczasem różnice pomiędzy nimi są zasadnicze. Spółka jawna jest rodzajem osobowej spółki handlowej, a spółka cywilna jest wyłącznie rodzajem kontraktu – porozumienia cywilnoprawnego. Na czym polega różnica i co to oznacza dla przedsiębiorcy?

Czym charakteryzuje się spółka cywilna?

Spółka cywilna uregulowana została w art. 860 § 1 Kodeksu cywilnego (kc). Zgodnie z treścią tego przepisu przez umowę spółki cywilnej wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony – w szczególności przez wniesienie wkładów.

Każdy ze wspólników zobowiązuje się wobec każdego z pozostałych, że będzie dążyć do wspólnego celu. Cel ten nie oznacza jednak wyłącznie celu zarobkowego. Może to być na przykład wspólne wybudowanie drogi łączącej działki osób umawiających się z drogą publiczną. Korzystność wspólnego działania może wynikać ze specjalizacji poszczególnych uczestników spółki. Odnosząc się do powyższego przykładu – jeden ze wspólników posiada konieczne urządzenia, drugi z nich dysponuje materiałami, a trzeci wiedzą z zakresu budowy dróg. Co istotne, cel spółki nie musi być realizowany przez prowadzenie działalności gospodarczej – może to być np. wspólne przedsięwzięcie sąsiedzkie.

Spółka cywilna to zatem sposób dążenia do realizacji różnego rodzaju koncepcji, który może, ale nie musi, być wykorzystywany do prowadzenia wspólnie z innymi osobami działalności gospodarczej.

Inaczej jest w przypadku spółki handlowej, w tym jawnej, gdzie celem nie jest ogólnie rozumiany cel gospodarczy, ale prowadzenie przedsiębiorstwa. Spółka jawna w przeciwieństwie do cywilnej jest zatem zawsze przedsięwzięciem biznesowym.

Spółka cywilna to nie spółka!

Spółka jawna jako spółka handlowa jest natomiast, w odróżnieniu od spółki cywilnej, jednostką organizacyjną – wyodrębnionym podmiotem.

W praktyce wiązać się to będzie z faktem, że kontrahent, chcąc zawrzeć umowę ze spółką jawną, będzie ją zawierał ze spółką jako odrębnym podmiotem prawa cywilnego, a nie z jej wspólnikami. Nie mógłby natomiast zawrzeć umowy ze spółką cywilną, gdyż jest to jedynie umowne porozumienie o współdziałaniu. W takiej sytuacji konieczne byłoby zawarcie umowy ze wszystkimi uczestnikami spółki cywilnej.

Podobnie, jeżeli wierzyciel spółki jawnej chciałby pozwać spółkę jawną np. o zapłatę zaległej faktury – pozywa spółkę. W przypadku spółki cywilnej musi natomiast pozwać wszystkich wspólników łącznie.

Spółka cywilna nie ma  zatem podmiotowości prawnej – sama w sobie nie może być podmiotem praw i obowiązków. Podmiotowość mają natomiast wspólnicy występujący łącznie.

Spółka cywilna a spółka jawna – jakie są różnice w regulacjach szczegółowych?

Zarówno powstanie spółki cywilnej, jak i jawnej, łączy się z zawarciem przez wspólników umowy. Forma tej umowy w obu przypadkach jest pisemna, natomiast w przypadku spółki jawnej forma ta jest zastrzeżona pod rygorem nieważności. Ponadto spółka jawna dla swojego powstania wymaga dodatkowo wpisu do rejestru przedsiębiorców (Krajowego Rejestru Sądowego).

Nie tylko z powstaniem, ale i z funkcjonowaniem spółki jawnej wiąże się obowiązek dokonywania wpisów do Krajowego Rejestru Sądowego. Wpisu wymaga w zasadzie każda zmiana zamieszczonych w KRS danych, w tym między innymi w zakresie:

  • firmy, pod którą działa podmiot,

  • oznaczenia jego formy prawnej,

  • jego siedziby i adresu,

  • danych wspólników spółki,

  • danych osób uprawnionych do reprezentowania spółki,

  • sposobu reprezentacji.

To z kolei generuje dodatkowe koszty funkcjonowania spółki jawnej, których brak w przypadku spółki cywilnej.

W związku z faktem, że spółka cywilna nie jest odrębnym podmiotem prawa, nie ma również wyodrębnionego majątku. W spółce tej, w przeciwieństwie do spółki jawnej, majątek jest współwłasnością łączną wspólników. To oznacza, że każdy uczestnik spółki cywilnej jest współwłaścicielem całego majątku wspólników (nie udziału w tym majątku). Dopóki trwa spółka cywilna jej wspólnicy nie mogą podzielić ich majątku. Dopiero po rozwiązaniu umowy spółki pojawiają się udziały we wspólnym majątku, którymi można rozporządzać.

Różnicą pomiędzy obiema spółkami jest również sposób ponoszenia odpowiedzialności przez wspólników. W obu przypadkach odpowiedzialność jest nieograniczona, co oznacza, że wspólnicy odpowiadają całym swoim majątkiem. Przy czym wspólnicy spółki jawnej są w nieco lepszej sytuacji w związku z faktem, że ich odpowiedzialność ma dodatkowo charakter subsydiarny w stosunku do odpowiedzialności spółki. W praktyce będzie to oznaczać, że za długi spółki w pierwszej kolejności wierzyciel będzie mógł pociągnąć do odpowiedzialności spółkę, a jej wspólników dopiero w przypadku, gdy:

  • egzekucja z majątku spółki jawnej okaże się bezskuteczna,

  • egzekucja z majątku spółki jawnej prowadzona w przyszłości byłaby oczywiście bezskuteczna.

Dopiero zatem, gdy spółka samodzielnie nie może pokryć swoich długów wierzyciel może wszcząć egzekucję z majątku wspólnika. W spółce cywilnej takiego ograniczenia nie ma.

Spółka cywilna a spółka jawna – co wybrać?

Uogólniając można stwierdzić, że spółka cywilna jest bardziej właściwa dla przedsięwzięć jednorazowych. Ze względu na kształt odpowiedzialności jaką ponoszą wspólnicy nadaje się bardziej dla działalności w mniejszych rozmiarach bądź nie wiążącej się z dużym ryzykiem gospodarczym. W ramach tej struktury można ponadto realizować także przedsięwzięcia niezarobkowe.

Spółka jawna generuje większe koszty, ale subsydiarna odpowiedzialność wspólników w stosunku do spółki ogranicza nieco ryzyko związane z prowadzeniem interesów w ramach spółki.

Jeżeli natomiast jako przedsiębiorca prowadzisz działalność w formie spółki cywilnej, zgodnie z Kodeksem spółek handlowych masz możliwość przekształcenia tej spółki w spółkę jawną. W tej procedurze na spółkę jawną przejdą automatycznie prawa i obowiązki stanowiące majątek wspólników spółki cywilnej, a nowo powstała spółka jawna będzie kontynuacją poprzedniej działalności.

Być może zatem, ze względu na mniej formalny, jak i mniej kosztowny charakter spółki cywilnej, jest ona najbardziej właściwa dla początkującego przedsiębiorcy.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów