Nic nie stoi na przeszkodzie, aby osoba fizyczna prowadziła jednocześnie działalność gospodarczą oraz działalność rolniczą. Przy takim układzie problematyczne staje się ustalenie, jaki wybrać sposób opodatkowania budynku na terenie gospodarstwa rolnego czy w przypadku konkretnego budynku należy opłacać podatek rolny, czy podatek od nieruchomości.
Sposób opodatkowania budynku na terenie gospodarstwa rolnego
Tytułem wstępu wskażmy, że budynki w żadnym wypadku nie podlegają opodatkowaniu podatkiem rolnym. Jak bowiem wynika z treści art. 1 ustawy o podatku rolnym, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.
W rezultacie podatek rolny obejmuje wyłącznie grunty.
Inaczej natomiast jest w przypadku podatku od nieruchomości, ponieważ w myśl art. 2 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane:
- grunty,
- budynki lub ich części,
- budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Ponadto, jak wynika z art. 2 ust. 2 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają użytki rolne lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.
Oznacza to, że budynki podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, przy czym należy mieć na względzie, że w zakresie budynków gospodarczych ustawodawca przewidział zwolnienie od podatku od nieruchomości. Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych zwalnia się od podatku od nieruchomości budynki gospodarcze lub ich części:
- służące działalności leśnej lub rybackiej;
- położone na gruntach gospodarstw rolnych, służące wyłącznie działalności rolniczej;
- zajęte na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej.
Warunki zwolnienia od podatku budynku gospodarczego
Z treści art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wynika, że warunkiem zwolnienia jest zatem: występowanie gospodarstwa rolnego na gruntach rolnych, istnienie budynków gospodarczych i wykorzystywanie ich wyłącznie do działalności rolniczej.
Zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 6 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych działalność rolnicza oznacza produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, roślin ozdobnych, grzybów uprawnych, sadownictwo, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego fermowego oraz chów i hodowlę ryb.
Natomiast za gospodarstwo rolne (zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym) uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub posiadanych przez osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną, w tym spółkę, nieposiadającą osobowości prawnej.
W pierwszej kolejności wskażmy zatem, że budynki gospodarcze położone na gruntach sklasyfikowanych jako użytki rolne nie są z automatu zwolnione od podatku od nieruchomości. Budynki gospodarcze muszą być bowiem położone na gruntach gospodarstw rolnych. Oznacza to, że jeżeli budynek gospodarczy znajduje się na gruntach rolnych o powierzchni mniejszej niż 1 ha (np. 9 arów), to opisane zwolnienie nie znajdzie zastosowania i budynek gospodarczy będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
Kolejny warunek zwolnienia to wykorzystywanie budynku wyłącznie na potrzeby działalności rolniczej. Wobec niezdefiniowania w ustawie przesłanki „służenia wyłącznie działalności rolniczej” znaczenia i zakresu tego pojęcia należy poszukać orzecznictwie.
W wyroku WSA we Wrocławiu z 24 marca 2021 roku (I SA/Wr 613/20) sąd wskazał, że zwolnienie dotyczy tylko tych budynków bądź ich części, które są wykorzystywane przy aktywnym, rzeczywistym prowadzeniu działalności rolniczej (w tym przypadku przy spełnieniu dodatkowego warunku, jakim jest wchodzenie w skład gospodarstwa rolnego), a nie tylko przystosowane do prowadzenia takiej działalności.
W budynku gospodarczym muszą być wykonywane rzeczywiste czynności składające się na prowadzenie działalności rolniczej. Czynności te muszą być wykonywane w sposób trwały i wykluczający prowadzenie innej niż rolnicza działalności (wyrok WSA w Łodzi z 15 lutego 2022 roku, I SA/Łd 499/20).
Budynek stanowiący środek trwały podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości
Jak wskazał NSA w wyroku z 4 marca 2021 roku (III FSK 895/21), w celu ustaleniu istnienia związku budynku z prowadzoną działalnością gospodarczą przydatne mogą być np. takie okoliczności jak: wprowadzenie nieruchomości do ewidencji środków trwałych, ujęcie wydatków na nabycie lub wytworzenie oraz utrzymanie w kosztach działalności gospodarczej.
Zasadniczo zatem sądy przyjmują, że jeżeli budynek jest zakwalifikowany jako środek trwały, to jest on wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej, a nie działalności rolniczej.
W wyroku NSA z 15 grudnia 2021 roku (III FSK 4061/21) czytamy, że za związane z działalnością gospodarczą można uznać nieruchomości stanowiące własność podatnika oraz jednocześnie wchodzące w skład prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa, w szczególności, gdy podatnik ujął te składniki majątkowe w prowadzonej ewidencji środków trwałych wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na to, czy nieruchomość jest wykorzystywana na prowadzenie działalności gospodarczej.
Przykład 1.
Pan Tadeusz posiada gospodarstwo rolne, na którym prowadzi działalność rolniczą. Jednocześnie posiada budynek gospodarczy zlokalizowany na terenie tego gospodarstwa. Budynek ten stanowi środek trwały w jego jednoosobowej firmie zajmującej się naprawą maszyn rolniczych. W jaki sposób opodatkować budynek gospodarczy?
Budynek gospodarczy wykorzystywany w innym celu niż działalność rolnicza nie podlega zwolnieniu od podatku. W konsekwencji budynek ten – pomimo że jest zlokalizowany na terenie gospodarstwa rolnego – będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
Sposób opodatkowania budynku na terenie gospodarstwa rolnego zależy od tego czy budynek gospodarczy stanowiący środek trwały był wykorzystywany wyłącznie do celów rolniczych. Gdy taka sytuacja występuje to podatnik powinien wykreślić go z ewidencji ŚT i zgłosić do właściwego organu podatkowego jako podlegający zwolnieniu od podatku od nieruchomości.
