Podatek rolny i podatek od nieruchomości - podstawowe informacje

Każdy posiadacz gruntów lub budynków, w zależności od celu jego wykorzystania, jest zobowiązany do corocznej zapłaty podatku rolnego lub podatku od nieruchomości. Podatek rolny liczony jest w oparciu o ustaloną przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego średnią cenę skupu żyta, za okres 11 kwartałów poprzedzających kwartał poprzedzający zeszły rok, w odniesieniu do powierzchni gruntów.

Zarówno podatek od nieruchomości jak i podatek rolny, ustalany jest przez każdą gminę indywidualnie. Co do zasady podatek rolny i podatek od nieruchomości liczony jest w skali roku. Szczegółowe informacje na temat wysokości stawek oraz prawidłowego wyliczenia podatku, zostało omówione w poniższym artykule.

Podatek rolny i podatek od nieruchomości - czego dotyczy?

Podatek rolny - czym jest?

Kwestie związane z podatkiem rolnym reguluje ustawa o podatku rolnym. Zgodnie z art. 1 tej ustawy:

„Opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza".

Oznacza to, że do zapłaty podatku rolnego zobowiązany jest właściciel gruntów sklasyfikowanych jako użytki rolne, w tym składających się także na gospodarstwo rolne o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy.

Stosownie do wskazanej ustawy, działalnością rolniczą jest działalność zajmująca się produkcją roślinną, jak i zwierzęcą, w tym także:

• materiału siewnego,
• szkółkarskiego,
• hodowlanego oraz reprodukcyjnego,
• produkcję warzywniczą,
• roślin ozdobnych,
• grzybów uprawnych,
• sadownictwa,
• hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt,
• ptactwa i owadów użytkowych,
• produkcję zwierzęcą typu przemysłowego fermowego,
• chów i hodowlę ryb.

Podatek od nieruchomości - co podlega opodatkowaniu?

Kwestie związane z podatkiem od nieruchomości reguluje ustawa o podatkach i opłatach lokalnych i zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają:

• grunty,
• budynki lub ich części,
• budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Dodatkowo zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, użytki rolne lub lasy, które nie są zajęte na potrzeby prowadzonej działalności, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

Zasady ustalania podatku - obowiązujące stawki

Jak wyliczyć zobowiązanie z tytułu podatku rolnego?

Stawki służące obliczeniu wysokości zobowiązania podatkowego z tytułu podatku rolnego, są ustalane co roku przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, w oparciu o sprzedaż żyta w poprzednich 11 kwartałach, poprzedzających kwartał poprzedzający zeszły rok.

W 2023 roku stawka ta wynosi 74,05 zł za 1 dt. Na podstawie wskazanej wartości, przeliczono stawkę podatku rolnego dla gruntów gospodarstw rolnych, która w 2023 roku wynosi odpowiednio 185,21 zł (równowartość 2,5 q pomnożonego przez 75,05) od 1 ha przeliczeniowego ich powierzchni. W przypadku gruntów rolnych, które nie stanowią gospodarstw rolnych, stawka podatku rolnego wynosi 370,25 zł (równowartość 5 q pomnożonego przez 75,05) za 1 ha. Zgodnie z art. 4 ust 1 ustawy o podatku rolnym, podstawą opodatkowania podatkiem rolny, jest:

1. „Dla gruntów gospodarstw rolnych - liczba hektarów przeliczeniowych ustalana na podstawie powierzchni, rodzajów i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów i budynków oraz zaliczenia do okręgu podatkowego.
2. Dla pozostałych gruntów - liczba hektarów wynikająca z ewidencji gruntów i budynków”.

Do obliczania wysokości podatku rolnego konieczne jest zastosowanie przeliczników powierzchni użytków rolnych, wskazanej w art. 4 ust. 5 ww. ustawy:

Przykład 1.

Pan Łukasz posiada gospodarstwo rolne II klasy, które ma 50 hektarów. Rada gminy zaliczyła grunt do IV okręgu. Jaki podatek powinien zapłacić pan Łukasz w 2023 roku?

1. Najpierw należy ustalić wartość hektara przeliczeniowego: 50 ha x 1,35 = 67,50
2. Następnie należy pomnożyć odpowiednią stawkę podatku, która w przypadku pana Łukasza wynosi 2,5 przez hektar przeliczeniowy: 2,5 x 67,50 = 168,75
3. Kolejno należy dokonać wyliczenia wysokości podatku rolnego do zapłaty, mnożąc wyliczoną wartość hektarów przeliczeniowych przez średnią cenę skupu żyta (74,05 zł): 168,75 x 74,05 zł = 12.495,94 zł

W 2023 r. pan Łukasz ma do zapłacenia podatek rolny w wysokości 12.495,94 zł.

Przykład 2.

Pan Wiesław posiada grunt rolny, który nie jest gospodarstwem, o łącznej powierzchni 100 hektarów. Jaki podatek rolny powinien zapłacić pan Wiesław za rok 2023?

1. Najpierw należy ustalić wartość hektara przeliczeniowego dla rzeczywistej powierzchni gruntów: 100 x 5 (stawka podatku od 1 ha, wyrażona w kwintalach, dla gruntów innych niż gospodarstwa rolne.) = 500
2. Następnie wyliczoną wartość hektara przeliczeniowego, należy pomnożyć przez średnią cenę skupu żyta (74,05 zł): 500 x 74,05 zł = 37.025,00 zł

Pan Wiesław ma do zapłacenia podatek rolny za 2023 roku w wysokości 37.025,00 zł

Podatek od nieruchomości - szczegółowe wyliczenia

Przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości, zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, jest odpowiednio:

• dla gruntów – powierzchnia,
• dla budynków lub ich części – powierzchnia użytkowa,
• dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 4-6 – wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, nie pomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych – ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego.

Mimo, iż stawki podatku od nieruchomości ustalane są indywidualnie przez gminy, ich górna granica nie może przekroczyć stawek wskazanych w Obwieszczeniu Ministra Rozwoju i Finansów, w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych. W odniesieniu do maksymalnych stawek w przypadku gruntów, które związane są z prowadzoną działalnością gospodarczą (bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków), stawka podatku wynosi w 2023 roku 1,16 zł za m² powierzchni.

Natomiast podatek od budynków mieszkalnych związanych z prowadzoną działalnością lub ich części zajętych na prowadzenie tej działalności, wynosi 28,78 zł za m² powierzchni użytkowej. Szczegółowe informacje w tym zakresie reguluje art. 5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Przykład 3.

Firma XYZ jest właścicielem lokalu użytkowego, który znajduje się na poddaszu budynku, położonego w gminie Rymanów. Całkowita powierzchnia budynku wynosi 120 m2 (70 m2 lokalu ma 1,8 m wysokości, a pozostała część ma ponad 2,20 m). Jaki podatek od nieruchomości zapłaci firma XYZ za 2023 rok?

Najpierw należy wyliczyć wykorzystywaną powierzchnię użytkową:

1. 50 m2 - powierzchnia o wysokości powyżej 2,20 m
   70 m2 - powierzchnia pomiędzy 1,4 m a 2,20 m (zaliczana w 50%) - 35m2
   podstawa opodatkowania: 50m2 + 35m2 = 85m2
2. Następnie należy wyliczyć wysokość podatku: 85m2 x 25,00 zł (stawka podatku od budynków lub ich części związanych z działalnością gospodarczą w gminie Rymanów) x 12/12 = 2.125 zł

Firma XYZ za 2023 rok zapłaci podatek od nieruchomości w wysokości 2.125 zł.

Co do zasady, w przypadku osób fizycznych podatek rolny i podatek od nieruchomości reguluje się w czterech ratach: do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada danego roku podatkowego. Płatności za podatek rolny i podatek od nieruchomości można dokonać przelewem na konto urzędu skarbowego lub w przypadku osób fizycznych, także w formie gotówkowej u inkasenta (jeżeli pobór podatku dokonywany jest w formie inkasa). Opłaty te można także uiścić bezpośrednio w kasie danego urzędu skarbowego (w przypadku podatku od nieruchomości) i w kasie gminy (w przypadku podatku rolnego).

Podatek rolny i podatek od nieruchomości, czyli kto jest zobowiązany do zapłaty podatku?

Zgodnie z art. 6a. ust. 1-3 ustawy o podatku rolnym oraz art. 6 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, obowiązek podatkowy w podatku rolnym i podatku od nieruchomości, powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku.

Z kolei wraz z ostatnim dniem miesiąca, w którym przestały istnieć okoliczności uzasadniające ten obowiązek (zapłaty podatku), obowiązek ten wygasa. W przypadku, gdy obowiązek podatkowy powstał lub wygasł w trakcie roku, podatek rolny i podatek od nieruchomości za ten rok, należy ustalić proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których istniał.

W odniesieniu do podatku od nieruchomości, jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli, budynku lub ich części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona lub rozpoczęto jej użytkowanie przed ich wykończeniem.

Natomiast w podatku rolnym obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło nabycie tytułu prawnego do przedmiotu opodatkowania lub wejście w jego posiadanie. Obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten obowiązek.

Zgodnie z art. 3. ust 1 ustawy o podatku rolnym, podatek rolny zobowiązany jest uiścić posiadacz gruntu rolnego, w tym:

• „właściciel gruntu, z zastrzeżeniem ust. 2,
• posiadacz samoistny gruntu,
• użytkownik wieczysty gruntu,
• posiadacz gruntu, stanowiącego własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:
  - wynika z umowy zawartej z właścicielem, z Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z innego tytułu prawnego albo
  - jest bez tytułu prawnego, z wyjątkiem gruntów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Lasów Państwowych; w tym przypadku podatnikami są odpowiednio jednostki organizacyjne Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa i Lasów Państwowych”.

Z kolei zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, podatek od nieruchomości zobowiązany jest uiścić:

• „właściciel nieruchomości lub obiektów budowlanych, z zastrzeżeniem ust. 3,
• posiadacz samoistny nieruchomości lub obiektów budowlanych,
• użytkownik wieczysty gruntów,
• posiadacz nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:
  - wynika z umowy zawartej z właścicielem, Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,
  - jest bez tytułu prawnego, z zastrzeżeniem ust. 2”.

Podatek rolny i podatek od nieruchomości - podsumowanie

Co do zasady obowiązek zapłaty podatku rolnego spoczywa na posiadaczach gruntów rolnych, natomiast podatek od nieruchomości zobowiązani są zapłacić właściciele nieruchomości. Do grona właścicieli zalicza się osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne, w tym również spółki nieposiadające osobowości prawnej.

Podatek rolny i podatek od nieruchomości jest wyliczany co roku w oparciu o ogłaszane stawki przez uprawniony organ podatkowy. Przy czym w podatku rolnym stanowią one podstawę do ustalenia wysokości zobowiązania na dany rok podatkowy, natomiast w podatku od nieruchomości stanowią stawki maksymalne, gdyż dokładne stawki są ustalane przez indywidualnie gminy. Wysokość podatków wyliczana jest w skali roku i co do zasady płatna w czterech ratach, w ciągu jego trwania.

Ujęcie podatku rolnego i podatku od nieruchomości w systemie wFirma.pl

W programie wFirma.pl można w łatwy i przystępny sposób dokonać ujęcia wartości opłaconego podatku rolnego i podatku od nieruchomości, na podstawie otrzymanej decyzji. W tym celu należy przejść do zakładki WYDATKI » KSIĘGOWANIE » DODAJ » DOWÓD WEWNĘTRZNY.

Następnie należy uzupełnić dane w pozycji SCHEMAT KSIĘGOWY, wybrać KOSZTY PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI i w polu NAZWA TOWARU, OPŁATY LUB TYTUŁ I CEL WYDATKU należy wpisać czego dotyczy wydatek oraz w pozycji RAZEM - jaka jest jego wartość.

Tak zaksięgowany wydatek zostanie ujęty w KPIR w kolumnie 13 - pozostałe wydatki.