Wydobycie i sprzedaż węgla to nadal duża gałąź gospodarcza naszego kraju. Węgiel ciągle jest jednym z najpopularniejszych paliw wykorzystywanych w energetyce. Jest także jednym z tańszych paliw do ogrzania domów, lokali itp. W związku z powyższym podmioty zajmujące się sprzedażą węgla muszą wiedzieć, jak prawidłowo rozliczyć podatkowo taką transakcję.
Sprzedaż węgla a akcyza
W naszym kraju obrót węglem na cele opałowe zasadniczo jest zwolniony z akcyzy. Podatnicy muszą jednak pamiętać o dopełnieniu wszelkich wymagań, aby z tego zwolnienia skorzystać.
System akcyzy węglowej opiera się na dwóch grupach podmiotów. Pierwszą z nich stanowią tzw. pośredniczące podmioty węglowe, dalej „PPW”, druga to tzw. finalni nabywcy węglowi, dalej „FNW”.
W przypadku dokonywania transakcji pomiędzy PPW nie wystąpi podatek akcyzowy.
Przykład 1.
Pośrednik węglowy dokonuje dużych zakupów węgla na Śląsku. Po zakupie odsprzedaje węgiel mniejszym składom węglowym. W takiej sytuacji transakcja nie podlega opodatkowaniu podatkiem akcyzowym.
Tym samym podatek akcyzowy może się pojawić dopiero przy sprzedaży węgla na rzecz FNW lub zużyciu go przez PPW (patrz art. 9a ustawy o podatku akcyzowej).
W związku z tym w przypadku handlu węglem podatek akcyzowy jest jednofazowy. Oznacza to, że jeżeli dany PPW sprzeda FNW węgiel z akcyzą, to FNW może go dowolnie wykorzystać lub dalej odsprzedać i nie będzie musiał zapłacić z tego tytułu podatku akcyzowego.
Pośredniczący podmiot węglowy a sprzedaż węgla
PPW nie zapłaci akcyzy, jeśli spełni wiele obowiązków. Przede wszystkim, aby uzyskać status PPW, musimy się zarejestrować w CRPA (Centralny Rejestr Podatników Akcyzowych). Rejestracji dokonujemy elektronicznie do Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Poznaniu za pomocą Platformy Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych, czyli PUESC.
W przypadku jeśli zamierzamy sprzedawać wyroby węglowe dla FNW lub zużywać ich część na własne potrzeby, to podczas rejestracji w CRPA jako PPW musimy zaznaczyć/wypełnić także pola przynależne do podatnika akcyzy.
Dokonując sprzedaży węgla, możemy zweryfikować status kontrahenta. Brak sprawdzenia statusu naszego kontrahenta może skutkować koniecznością zapłaty akcyzy. Jednym ze sposobów jest sprawdzenie PPW na liście elektronicznej prowadzonej przez Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Poznaniu na PUESC.
Zwolnienie z akcyzy PPW wystąpi, jeśli zostaną spełnione poniższe warunki. Zwolnienie dotyczy PPW, który w poprzednim roku kalendarzowym sprzedał do 30 mln kg wyrobów węglowych. Ponadto PPW, dokonując sprzedaży węgla FNW, w ramach zwolnienia musi:
- pozyskać od niego oświadczenie, że odebrane przez niego wyroby węglowe są przeznaczone do celów uprawniających do zwolnienia od akcyzy;
- wystawić fakturę dokumentującą tę sprzedaż, w której należy wpisać pozycję CN wyrobów węglowych oraz ich ilość wyrażoną w kilogramach.
Poza tym PPW winien sporządzić listę FNW. Najczęściej problem w obszarze dokumentowania obrotu zwolnionego z akcyzy dotyczy pozyskiwania prawidłowych oświadczeń FNW o przeznaczeniu nabywanego węgla.
Finalny nabywca węglowy a sprzedaż węgla
Status FNW posiada każdy, kto nie jest PPW. Na FNW przed końcem 1 lipca 2021 roku nie ciążył żaden obowiązek rejestracyjny, o ile FNW nie dokonywał odsprzedaży lub zużycia wyrobów węglowych nabytych ze zwolnieniem do innych celów niż zadeklarowane przy ich nabyciu. Obecnie FNW również muszą dokonać rejestracji w CRPA jako podmioty zużywające wyroby akcyzowe zwolnione z akcyzy ze względu na przeznaczenie.
Tym samym FNW też może stać się podatnikiem opodatkowanym podatkiem akcyzowym. Obowiązek zapłaty akcyzy węglowej powstanie, gdy węgiel kupiony w ramach zwolnienia z akcyzy zużyjemy na cele inne niż zwolnione, np. zamiast użyć go do ogrzania domu zużywamy go do ogrzania pomieszczeń związanych z działalnością.
Obowiązek zapłaty akcyzy przy sprzedaży
Akcyzę węglową co do zasady płacimy za okresy miesięczne do 25. dnia przypadającego w drugim miesiącu od miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy.
Przykład 2.
PPW dokonał w kwietniu sprzedaży węgla kamiennego podmiotowi, który wykorzystał go do ogrzania hali produkcyjnej. W takim przypadku obowiązek zapłaty akcyzy nastąpi w dopiero w czerwcu, czyli po dwóch miesiącach od sprzedaży.
W przypadku podatku akcyzowego deklaracje podatkowe składamy co miesiąc. Deklarację akcyzową składamy tak, jak płacimy akcyzę, czyli do 25. dnia przypadającego w drugim miesiącu od miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. Do niedawna obowiązywał szósty wzór AKC–WW, ale od kwietnia uległ on zmianie. Deklarację składamy do urzędu, który zajmuje się rozliczaniem podatku akcyzowego w naszej lokalizacji. Podatek natomiast zawsze płacimy na rachunek Urzędu Skarbowego w Nowym Targu.
Od 1 lipca 2021 roku deklaracje akcyzowe składa się co do zasady elektronicznie za pośrednictwem PUESC.
Możemy także składać deklaracje podatkowe za okresy kwartalne. W takiej sytuacji terminem do złożenia deklaracji i wpłaty podatku jest 25. dzień drugiego miesiąca po okresie rozliczeniowym (kwartale).
Wybór okresu rozliczeniowego w przypadku podatku akcyzowego zależy tylko od podatnika.
Opodatkowanie podatkiem VAT sprzedaży węgla
Podmioty dokonujące sprzedaży węgla muszą rozliczać podatek VAT. Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Tym samym jeśli dokonujemy sprzedaży węgla zwolnionego z podatku akcyzowego, nie musimy się rejestrować.
Zwolnienia, o którym mowa powyżej, nie stosuje się do podatników dokonujących dostawy towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym z wyjątkiem:
- energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0);
- wyrobów tytoniowych;
- samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji.
Tym samym podatnicy płacący podatek akcyzowy powinni dokonać rejestracji do celów podatku VAT. Podatnicy sprzedający węgiel muszą go opodatkować według stawki 23% i składać JPK za okresy miesięczne.
Sprzedaż węgla a podatek dochodowy
Jeśli chodzi o podatników dokonujących sprzedaży węgla, jaką formę opodatkowania mogą oni wybrać podatek liniowy lub skalę progresywną.
W tym przypadku opodatkowaniu podlega dochód, czyli różnica pomiędzy przychodami i kosztami uzyskania przychodów. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, z zastrzeżeniem art. 6 ust. 1b, nie stosuje się do podatników wytwarzających wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.
Tym samym w naszej sytuacji podatnik nie dokonuje wytwarzania wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym. Jako formę opodatkowania może więc wybrać ryczałt; w tym przypadku jego stawka wynosi 3%.
Podsumowując, podatnik dokonujący sprzedaży węgla ma najwięcej obowiązków, jeśli chodzi o opodatkowanie podatkiem akcyzowym. Podatnicy będący podatnikami podatku akcyzowego muszą zarejestrować się jako podatnicy podatku VAT. Co istotne, sprzedawcy węgla mogą wybrać jako formę opodatkowania ryczałt ewidencjonowany.
