Zatrudnianie na podstawie umów pracowniczych rodzi określone obowiązki i uprawnienia dla stron stosunku pracy. Dla przykładu pracodawca jest obowiązany zgłosić pracownika do ubezpieczeń społecznych, w tym ubezpieczenia chorobowego. Pracownik z kolei może skorzystać ze świadczeń chorobowych, jeśli zachoruje. W określonych sytuacjach osoba zatrudniona może korzystać ze wspomnianych świadczeń także po rozwiązaniu umowy o pracę. Powstaje jednak pytanie, czy takie uprawnienia posiadają wszyscy pracownicy? Czy pracownik młodociany może również liczyć na podobne potraktowanie? W tym artykule wyjaśniamy, jakie są świadczenia chorobowe po zakończeniu nauki zawodu.
Zatrudnianie młodocianych – podstawa prawna
Omawiając kwestie dotyczące uprawnień pracowników młodocianych do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, warto przyjrzeć się statusowi pracowniczemu tych osób. Zasady zatrudniania młodocianych zostały określone w przepisach działu 9 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 roku poz. 1320, ze zm.), zwanej dalej „kp”.
Do zawierania i rozwiązywania z młodocianymi umów o pracę w celu przygotowania zawodowego mają zastosowanie przepisy kp dotyczące umów o pracę na czas nieokreślony ze zmianami przewidzianymi w art. 195 i 196 kp.
Oznacza to zatem, że umowy zawarte z młodocianymi mają – co do zasady – bezterminowy charakter. Jedyny wyjątek określono w § 9 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U. z 2018 roku poz. 2010, z późn. zm.), zwanego dalej „rozp. w sprawie przygotowania zawodowego”.
Okres nauki zawodu a ubezpieczenie chorobowe
Przygotowanie zawodowe odbywa się w formie nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy.
Rozp. w sprawie przygotowania zawodowego określa ramy czasowe praktycznej nauki zawodu młodocianych. Oznacza to zatem, że:
- nauka zawodu trwa nie dłużej niż 36 miesięcy, z możliwością wydłużenia jej lub skrócenia o 12 miesięcy w okolicznościach wskazanych w § 12 cytowanego rozporządzenia;
- przyuczenie młodocianego do wykonywania określonej pracy może trwać od 3 do 6 miesięcy, przy czym w odniesieniu do młodocianych uczestników Ochotniczych Hufców Pracy okres ten może być przedłużony do czasu ukończenia 8-letniej szkoły podstawowej i trwać łącznie nie dłużej niż 22 miesiące.
Na czas nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy pracodawca zawiera z młodocianym umowę o pracę na czas nieokreślony (z omówionym wcześniej wyjątkiem przewidzianym w § 9 rozp. w sprawie przygotowania zawodowego), obejmujący okres trwania tych form nauki zawodu.
W związku z powyższym pracownika młodocianego należy traktować w zakresie prawa do świadczeń chorobowych jak każdego innego pracownika, obejmują go więc przepisy kp dotyczące wynagrodzenia chorobowego oraz regulacje Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2021 roku poz. 1133, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą zasiłkową”.
Pracownik młodociany ma prawo zarówno do wynagrodzenia chorobowego, jak i zasiłku chorobowego oraz innych świadczeń przewidzianych w ustawie zasiłkowej.
Świadczenia chorobowe po zakończeniu nauki zawodu
Z dotychczasowych wyjaśnień wynika, że pracodawca zawiera z młodocianym umowę o pracę na czas nieokreślony (z jednym wyjątkiem, o którym już była mowa), w której ramach odbywa się nauka zawodu. W tym okresie pracownik młodociany ma prawo do świadczeń chorobowych na ogólnych zasadach przewidzianych dla podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu. Jakie są skutki zakończenia nauki w tym zakresie? Jak już wspomnieliśmy, dla celów realizacji nauki zawodu pracodawca zatrudnia młodocianego na podstawie umowy bezterminowej. Sam fakt zrealizowania przygotowania zawodowego nie stanowi przesłanki do ustania umowy o pracę (może to oczywiście nastąpić, jeżeli taka jest wola stron stosunku pracy albo wystąpiły okoliczności uzasadniające takie działanie).
Oznacza to, że zakończenie nauki zawodu nie jest równoznaczne z ustaniem zatrudnienia. Pracownik młodociany nadal pozostaje w stosunku pracy, zachowując tym samym prawo do świadczeń chorobowych. Co więcej – po uzyskaniu pełnoletności przez młodocianego pracodawca może zatrudnić go na ogólnych zasadach określonych dla dorosłych pracowników.
Po ustaniu zatrudnienia prawo do zasiłku chorobowego przysługuje wówczas, gdy są spełnione warunki określone w art. 7 ustawy zasiłkowej. Oznacza to, że wskazany zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała:
- nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego;
- nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego – w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.
Zasiłek po ustaniu zatrudnienia można pobierać maksymalnie przez 91 dni.
Świadczenia chorobowe dla pracowników po zakończeniu nauki zawodu – podsumowanie
Umowy zawierane z osobami młodocianymi mają bezterminowy charakter, z jednym wyjątkiem. Oznacza to, że pracownik uczący się zawodu lub odbywający przyuczenie do wykonywania określonej pracy jest zatrudniony na czas nieokreślony. W tym okresie podlega on ubezpieczeniu chorobowemu na ogólnych zasadach. Po zakończeniu nauki zawodu umowa zawarta z pracownikiem młodocianym nie ulega automatycznie rozwiązaniu – nadal pozostaje on w zatrudnieniu, a zatem jest równocześnie uprawniony do świadczeń chorobowych.
