Przedsiębiorca może dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego w przypadku gdy obowiązkowo opłaca składkę emerytalną i rentową. Dzięki temu w razie choroby, która uniemożliwia mu pracę zarobkową, może otrzymać zasiłek chorobowy. Czy dobrowolne ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorcy możliwe jest w każdym przypadku? Sprawdźmy.
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorcy - zgłoszenie
Do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego może przystąpić przedsiębiorca, który obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym. Do ubezpieczenia chorobowego przedsiębiorca może przystąpić w każdym momencie prowadzenia działalności.
Może tego dokonać zarówno w dniu rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, jak i w późniejszym terminie. Z reguły objęcie tym ubezpieczeniem następuje od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony w ZUS. Wyjątek stanowi zgłoszenie takiego wniosku w terminie 7 dni od dnia powstania obowiązkowych ubezpieczeń (np. rozpoczęcia działalności gospodarczej). W takim przypadku objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku.
W przypadku gdy przedsiębiorca chce przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego konieczne jest przesłanie do ZUS formularza ZUS ZUA. Należy właściwie uzupełnić pola dotyczące dobrowolnych ubezpieczeń w bloku i VIII pozycje 05-06.
W przypadku gdy przedsiębiorca chce dokonać tego zgłoszenia w trakcie prowadzonej już działalności (czyli kiedy podlega już obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym), w pierwszej kolejności powinien przekazać do ZUS zgłoszenie wyrejestrowania z ubezpieczeń na formularzu ZUS ZWUA. Dopiero po tym dokonuje zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych (w tym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego) oraz ubezpieczenia zdrowotnego - na formularzu ZUS ZUA.
Dobrowolne ubezpieczenia chorobowe
Ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorcy jest ubezpieczeniem dobrowolnym. Jeżeli pracodawca zdecyduje się na jego opłacanie, w przypadku choroby będzie przysługiwało mu prawo do otrzymania zasiłku chorobowego oraz zmniejszenia składek ZUS do opłacenia proporcjonalnie o dni choroby. Nie ma możliwości dokonania korekty opłaconych składek społecznych w przypadku zadeklarowania indywidualnej podstawy.
W przypadku choroby należy dostarczyć wypełniony formularz Z-3b.
Okres wyczekiwania na prawo do zasiłku
Ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie wymaganego okresu ubezpieczenia. Okres ten dla osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie wynosi 90 dni.
Do okresu ubezpieczenia, od którego uzależnione jest prawo do zasiłku chorobowego, zalicza się poprzednie okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie, pod warunkiem jednak, że przerwa w ubezpieczeniu nie przekracza 30 dni.
Ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorcy - podstawa wymiaru składki
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Tę z kolei dla osób prowadzących pozarolniczą działalność stanowi zadeklarowana kwota. Kwota ta nie może być jednak niższa, niż:
- 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych lub
- 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia - jeśli dana osoba korzysta ze składek preferencyjnych.
Osoba prowadząca działalność sama zatem decyduje, od jakiej kwoty opłaca składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe. Podwyższając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe powinna pamiętać, że spowoduje to równoczesne zwiększenie podstawy wymiaru składek na pozostałe ubezpieczenia społeczne, tj. emerytalne, rentowe, wypadkowe, a także na Fundusz Pracy. Skoro podstawa naliczenia składki chorobowej ulega zwiększeniu, to podstawa wymiaru pozostałych składek społecznych oraz składki na FP automatycznie ulega zwiększeniu do tego samego poziomu. Chcąc więc podwyższyć podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, przedsiębiorca musi najpierw podwyższyć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe.
Deklarując podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, przedsiębiorca powinien pamiętać o miesięcznym ograniczeniu podstawy wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe - nie może ona przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy.
Opłacanie składek na ubezpieczenie chorobowe
Przedsiębiorca podlegających dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu obowiązują ścisłe terminy opłat zobowiązań wobec ZUS. Tak więc osoba fizyczna prowadząca własną działalność gospodarczą - płacąca składki wyłącznie za siebie - dokonuje wpłaty do ZUS za dany miesiąc nie później niż 20 dnia następnego miesiąca (termin ten obwiązuje od 2022 roku)
W sytuacji, gdy termin płatności wypada w dzień ustawowo wolny od pracy, wówczas ubezpieczonemu przysługuje prawo do uiszczenia zobowiązania w najbliższym następującym dniu roboczym.
Ustanie ubezpieczenia chorobowego przedsiębiorcy
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorcy ustaje:
- od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z tych ubezpieczeń, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony,
- od dnia ustania tytułu podlegania tym ubezpieczeniom (od dnia zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej).
W tym celu należy wypełnić formularz ZUS ZWUA, przy czym warto pamiętać, aby wskazana data była taka sama, jak termin wyrejestrowania z obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych oraz wypadkowego.
Składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorcy należy rozliczać i uiszczać razem ze składkami na ubezpieczenia społeczne. W przypadku braku terminowej lub niecałkowitej wpłaty ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorcy ustaje w pierwszym dniu miesiąca, za który nie opłacono składek w terminie. Przedsiębiorca może wnioskować do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o zgodę na przywrócenie terminu opłacania składek bez konsekwencji w postaci przerwania ciągłości trwania ubezpieczenia chorobowego przedsiębiorcy.
