Ulga na prototyp w zeznaniu rocznym jest stosunkowo nową ulgą z której będzie można skorzystać począwszy od rozliczenia za 2022 rok. Ulga na prototyp wprowadzona została do ustawy PIT w celu zwiększenia innowacyjności polskich przedsiębiorstw. Weszła ona w życie z początkiem 2022 roku wraz z innymi regulacjami wprowadzonymi w ramach Polskiego Ładu. W poniższym artykule przedstawiamy podstawowe zasady jej funkcjonowania oraz sposób odliczenia.
Dla kogo przewidziano ulgę na prototyp?
Art. 26ga ustawy PIT podaje, że podatnik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą może odliczyć od podstawy obliczenia podatku ustalonej zgodnie z art. 26 ust. 1 lub art. 30c ust. 2 kwotę stanowiącą 30% sumy kosztów produkcji próbnej nowego produktu i wprowadzenia na rynek nowego produktu, przy czym wysokość odliczenia nie może w roku podatkowym przekroczyć 10% dochodu osiągniętego z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Odpowiadając zatem na pytanie, kto jest adresatem tej ulgi, można w sposób jasny wskazać, że są to wyłącznie podmioty prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.
Ponadto ulga na prototyp polega na odliczeniu od podstawy obliczenia podatku określonej kwoty stanowiącej wydatki na produkcję próbną i wprowadzenie na rynek nowego produktu. Jest to dodatkowo limitowane do wysokości 30% kosztów, przy czym nie więcej niż 10% dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej osiągniętego w roku podatkowym.
Wskażmy, że wspomniane wydatki stanowią również koszt podatkowy na zasadach ogólnych i tego rodzaju wydatki podatnik może ujmować w kosztach uzyskania przychodu bezpośrednio. Ulga na prototyp daje możliwość ponownego odliczenia części tego samego wydatku od podstawy opodatkowania na etapie składania zeznania rocznego.
Dodajmy, że zgodnie z przepisami przejściowymi wprowadzonymi w ramach Polskiego Ładu ulga na prototyp dotyczy wydatków poniesionych po 31 grudnia 2021 roku. To oznacza, że pierwszego rozliczenia tej ulgi będzie można dokonać w zeznaniu składanym za 2022 rok.
Definicja produkcji próbnej
Chociaż potocznie mówimy o uldze na prototyp, to ustawa o PIT posługuje się pojęciami „produkt” oraz „produkcja próbna”.
Przez produkt rozumie się produkt w rozumieniu przepisów ustawy o rachunkowości, z wyłączeniem usługi. Zatem chodzi o rzeczowe aktywa obrotowe w postaci wytworzonych lub przetworzonych przez jednostkę produktów gotowych (wyrobów i usług) zdatnych do sprzedaży lub w toku produkcji. Oznacza to, że wsparciem w ramach ulgi objęta będzie produkcja towarów, z wyłączeniem usług.
Przez produkcję próbną nowego produktu rozumie się etap rozruchu technologicznego produkcji niewymagający dalszych prac projektowo-konstrukcyjnych lub inżynieryjnych, którego celem jest wykonanie prób i testów przed uruchomieniem procesu produkcji nowego produktu powstałego w wyniku prowadzenia przez podatnika prac badawczo-rozwojowych, przy czym etap rozruchu technologicznego obejmuje okres od momentu poniesienia pierwszego kosztu związanego z tym etapem do momentu rozpoczęcia produkcji nowego produktu.
Produkcja próbna nowego produktu obejmuje więc działania niezbędne do przygotowania produkcji nowego produktu, przy czym jest to taki etap przygotowania do produkcji nowego produktu, który nie wymaga już prowadzenia prac projektowo-konstrukcyjnych i inżynieryjnych. Odliczane będą koszty poniesione w okresie od rozpoczęcia fazy rozruchu technologicznego do momentu rozpoczęcia produkcji nowego produktu.
Natomiast przez wprowadzenie na rynek nowego produktu rozumie się działania podejmowane w celu przygotowania dokumentacji służącej uzyskaniu w odniesieniu do produktu powstałego w wyniku prowadzenia przez podatnika prac badawczo-rozwojowych certyfikatów i zezwoleń umożliwiających skierowanie produktu do sprzedaży.
W dalszej części przepisy ustawy PIT wskazują, co należy rozumieć poprzez koszty produkcji próbnej oraz koszty wprowadzenia nowego produktu na rynek. Jest to zamknięty katalog wydatków uprawniających do skorzystania z ulgi na prototyp.
Za koszty produkcji próbnej nowego produktu uznaje się:
- cenę nabycia, o której mowa w art. 22g ust. 3, lub koszt wytworzenia, o którym mowa w art. 22g ust. 4, fabrycznie nowych środków trwałych niezbędnych do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu, zaliczonych do grup 3–6 i 8 Klasyfikacji;
- wydatki na ulepszenie, o których mowa w art. 22g ust. 17, poniesione w celu dostosowania środka trwałego zaliczonego do grup 3–6 i 8 Klasyfikacji, do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu;
- koszty nabycia materiałów i surowców nabytych wyłącznie w celu produkcji próbnej nowego produktu.
Natomiast do kosztów wprowadzenia na rynek nowego produktu zalicza się koszty:
- badań, ekspertyz, przygotowania dokumentacji niezbędnej do uzyskania certyfikatu, homologacji, znaku CE, znaku bezpieczeństwa, uzyskania lub utrzymania zezwolenia na obrót lub innych obowiązkowych dokumentów lub oznakowań związanych z dopuszczeniem do obrotu lub użytkowania oraz koszty opłat pobieranych w celu ich uzyskania, odnowienia lub przedłużenia;
- badania cyklu życia produktu;
- systemu weryfikacji technologii środowiskowych.
Zasady odliczania ulgi na prototyp
Jak już wskazaliśmy, ulga na prototyp w zeznaniu rocznym rozliczana jest w PIT-36 lub PIT-36L.
Dodatkowym warunkiem skorzystania z niej jest to, aby koszty produkcji próbnej nowego produktu lub wprowadzenia na rynek nowego produktu:
- zostały faktycznie poniesione w roku podatkowym, za który jest dokonywane odliczenie;
- nie zostały podatnikowi zwrócone w żadnej formie lub nie zostały odliczone od podstawy obliczenia podatku.
Odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty produkcji próbnej nowego produktu lub wprowadzenia na rynek nowego produktu. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość jego dochodu jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia − odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części − dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujących po sobie sześciu lat podatkowych bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.
W konsekwencji ulga na prototyp może być rozłożona w czasie.
Ponadto podatnicy chcący skorzystać z projektowanego rozwiązania będą mieli obowiązek wykazania w zeznaniu podatkowym poniesionych kosztów odliczanych w ramach tej ulgi.
Mając powyższe na uwadze, należy zauważyć, że ulga na prototyp to szczególne rozwiązanie dla przedsiębiorców wprowadzone od 1 stycznia 2022 roku w ramach Polskiego Ładu. Pamiętać przy tym należy, że obejmuje ona wydatki poniesione po 31 grudnia 2021 roku.
