Ulga na złe długi w PIT i CIT - wszystko co warto wiedzieć

Autor

Ekspert - wFirma.pl

Artykuły autora

Jedna ze zmian jak weszła od 1 stycznia 2020 to ulga na złe długi w PIT i CIT. Wprowadzenie ulgi ma wpłynąć na poprawę płynności finansowej przedsiębiorstw, zahamowaną często przez kontrahentów, którzy nabywają usługi/towary i za nie nie płacą. Sposób funkcjonowania ulgi oraz zasady jej stosowania, zarówno po stronie sprzedawcy, jak i nabywcy, przedstawia poniższy artykuł.

Ulga na złe długi w podatku dochodowym – istota działania

Zgodnie z Ustawą o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych, od 1 stycznia 2020 r. podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) i podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), są zobowiązani do stosowania ulgi na złe długi. Zgodnie z przepisami przejściowymi regulacje dotyczące ulgi na złe długi będą miały zastosowanie do transakcji handlowych, w przypadku których termin zapłaty upływa po dniu 31 grudnia 2019 r.

Mechanizm działania ulgi w PIT i CIT jest zbliżony do tego, jaki funkcjonuje obecnie na gruncie podatku VAT. W myśl przepisów ustawy o PIT (art. 26i ust. 1) oraz ustawy o CIT (art. 18f ust. 1), podstawa obliczenia podatku dochodowego może zostać:

• zmniejszona o zaliczaną do przychodów wartość należności, która nie została opłacona w terminie 90 dni, licząc od dnia upływu daty płatności wskazanej na fakturze (rachunku) lub umowie – w przypadku sprzedawcy,
• zwiększona o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania, które nie zostało uregulowane w terminie 90 dni, licząc od dnia upływu daty płatności wskazanej na fakturze (rachunku) lub umowie – w przypadku nabywcy.

Reasumując, w przypadku braku płatności we wskazanym terminie 90 dni, w roku, za które składane jest zeznanie roczne lub w okresie wyliczenia zaliczki, nabywca musi zwiększyć podstawę opodatkowania (o wartość wydatku ujętego w kosztach, faktycznie nieopłaconego), natomiast sprzedawca zobowiązany jest do zmniejszenia podstawy opodatkowania o wartość przychodu, którego nabywca nie uregulował.

Przykład 1.

Firma ABC wystawi firmie XYZ 1 lutego 2020 r. fakturę na kwotę 1230 zł (VAT 230 zł), z terminem płatności na 14 lutego 2020 r. Firma XYZ nie ureguluje zobowiązania do 14 maja 2020 r. Zgodnie z powyższym Firma ABC w zaliczce za maj może dokonać pomniejszenia podstawy opodatkowania o wartość nieuregulowanej należności. Jeśli płatność nie zostanie uregulowana do dnia złożenia zeznania za 2020 r., firma ABC w zeznaniu rocznym dokona pomniejszenia podstawy opodatkowania o kwotę 1000 zł.

Ulga na złe długi w PIT i CIT – warunki stosowania

Zastosowanie ulgi na złe długi w podatku dochodowym ma miejsce tylko wtedy, gdy łącznie spełnione zostaną określone warunki:

• nabywca będący dłużnikiem na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego, nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
• od daty wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy, która może być przedmiotem zastosowanej ulgi (nieopłacenie w terminie), nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (rachunek) lub została zawarta umowa (licząc od czynności, która wystąpiła jako ostatnia),
• wystawiona faktura (rachunek) lub umowa dokumentują transakcję handlową zawartą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatników (stron transakcji), dla których przychody są opodatkowane na terytorium Polski.

W przypadku niespełnienia któregokolwiek ze wskazanych powyżej warunków sprzedawca nie może zastosować ulgi na złe długi.

Ulga na złe długi w PIT i CIT – moment ujęcia

Zastosowanie ulgi na złe długi w PIT i CIT jest możliwe w zaliczce na podatek dochodowy za okres, w którym upłynął termin 90 dni, licząc od terminu płatności wskazanego na fakturze, rachunku lub umowie. Ulga jest wykazywana równocześnie w zeznaniu rocznym składanym za rok, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie, począwszy od pierwszego dnia następującego po tym terminie.

Analogicznie w przypadku uregulowania płatności lub zbycia wierzytelności podatnicy zobowiązani są do:

• zwiększenia podstawy opodatkowania lub zmniejszenia straty o wartość należności po stronie sprzedawcy,
• zmniejszenia podstawy opodatkowania lub zwiększenia straty o wartość należności po stronie nabywcy.

odpowiednio za rok podatkowy, w którym zobowiązanie/należność zostanie uregulowana lub zbyta.

Przykład 2.

Firma B w zeznaniu rocznym za 2020 r. dokonała zmniejszenia podstawy opodatkowania o wartość nieuregulowanej przez nabywcę wierzytelności z tytułu ulgi na złe długi w PIT. W marcu 2021 r. nabywca uregulował całą należność. Czy sprzedawca musi zwiększyć podstawę opodatkowania o wartość uregulowaną?

W związku z uregulowaniem płatności sprzedawca zobowiązany będzie do zwiększenia podstawy opodatkowania w zaliczce za marzec 2021 (okres, w którym wierzytelność zostanie uregulowana).

Należy pamiętać, że wartość wierzytelności, odliczane od podstawy opodatkowania lub zwiększające stratę, nie podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów.

W przypadku, gdy obowiązek zastosowania ulgi na złe długi w PIT i CIT powstanie po likwidacji działalności, zmianie zasad ustalania dochodu w odniesieniu do działów specjalnych produkcji rolnej lub po zmianie formy opodatkowania, to zmniejszenia/zmniejszenia podstawy opodatkowania/straty, dokonuje się w:

• zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym miała miejsce likwidacja,
• zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy poprzedzający rok, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania lub zmiana zasad ustalania dochodu w odniesieniu do działów specjalnych produkcji rolnej.

Reasumując, od 1 stycznia 2020 r. podatnicy podatku dochodowego PIT i CIT mogą zastosować ulgę na złe długi w odniesieniu do wierzytelności nieuregulowanych. Zastosowanie ulgi po stronie nabywcy, który nie ureguluje należności, jest natomiast obowiązkowe. Ulga będzie miała zastosowanie tylko do transakcji handlowych udokumentowanych fakturą, rachunkiem lub umową z terminem płatności po 31 grudnia 2019 r.