Jednym z częściej wybieranych przez przedsiębiorców sposobów użytkowania samochodów w firmie jest leasing operacyjny. W takim wypadku właścicielem pojazdu w dalszym ciągu jest firma leasingowa, która oddaje leasingobiorcy pojazd do używania oraz czerpania ewentualnych pożytków. Jednak co istotne - fakt, iż podatnik nie jest rzeczywistym właścicielem pojazdu, nie zwalania go z obowiązku ponoszenia kosztów ewentualnej napraw w przypadku kolizji oraz z odpowiedzialności za utratę pojazdu w wyniku kradzieży. Warto zatem jeszcze przed podpisaniem umowy poznać uregulowane w Kodeksie cywilnym prawa i obowiązki, jakie posiadają obie strony i jakie konsekwencje grożą za uszkodzenie samochodu w leasingu.
Umowa leasingu - definicja na gruncie Kodeksu cywilnego
Umowa leasingu została dokładnie uregulowana w przepisach Kodeksu cywilnego. Na podstawie art. 7091 KC poprzez umowę leasingu należy rozumieć zobowiązanie finansującego (w zakresie prowadzonej działalności) do nabycia rzeczy od określonego zbywcy na warunkach przewidzianych w tej umowie, a następnie oddania tej rzeczy korzystającemu do używania (lub używania i pobierania pożytków) przez czas oznaczony. W zamian za to korzystający zobowiązuje się zapłacić leasingodawcy w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, które powinno być co najmniej równe cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
Co istotne, umowa leasingu należy do umów, które powinny zostać zawarte na piśmie pod rygorem ich nieważności.
Umowa leasingu a odpowiedzialność za szkody
W przepisach dokładnie została omówiona również kwestia odpowiedzialności stron w przypadku wystąpienia szkody lub ujawnienia wad przedmiotu leasingu. Co do zasady finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za wady rzeczy, o ile nie powstały one z jego winy. W związku z tym korzystający będzie obciążony kosztami naprawy pojazdu, z wyjątkiem usterek wynikających z jego naturalnego użytkowania lub powstałych z winy leasingodawcy. Ważne jest bowiem, że w chwilą zawarcia umowy uprawnienia z tytułu wad rzeczy przysługujące finansującemu przechodzą na korzystającego. Jedyny wyjątek stanowi prawo do odstąpienia od umowy ze sprzedawcą przedmiotu leasingu.
Odstąpienie od umowy leasingu
Co do zasady w przypadku wystąpienia wad pojazdu użytkowanego w firmie w ramach leasingu przedsiębiorca zobowiązany jest do pokrycia jego naprawy. W praktyce samochody oferowane w leasingu objęte są serwisem autoryzowanych dealerów samochodowych, gdzie w ramach umowy sprzedaży (zawartej z firmą leasingową) korzystający może skorzystać z bezpłatnego usunięcia usterek lub wymiany pojazdu na nowy. Nie ma prawa natomiast do odstąpienia od umowy sprzedaży.
Odstąpienie od umowy sprzedaży samochodu w leasingu możliwe jest jedynie przez finansującego w okresie pierwszego roku, licząc od wydania rzeczy. Konieczne jest jednak, aby korzystający złożył odpowiednie żądanie odstąpienia od umowy wraz z podaniem przyczyn, jakie wpłynęły na tę decyzję. Dopiero wówczas leasingodawca może podjąć kroki w celu odstąpienia od umowy sprzedaży.
Odstąpienie od umowy skutkuje natomiast wygaśnięciem umowy leasingu. Firma leasingowa zobowiązana jest wówczas do oddania pojazdu w stanie, w jakim był podczas odstąpienia od umowy, a sprzedawca ma obowiązek zwrócić całą wartość samochodu. Co ważne, po wygaśnięciu umowy leasingu finansujący może zażądać od korzystającego zapłaty przewidzianych w umowie, a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wygaśnięcia umowy leasingu oraz umowy ze zbywcą.
Szkoda całkowita lub kradzież samochodu z leasingu
Warto zwrócić uwagę na zapisy umowy leasingu dotyczące postępowania w przypadku wystąpienia szkody całkowitej lub utraty pojazdu z leasingu z powodu kradzieży. Sytuacja ta została bowiem przewidziana w przepisach Kodeksu cywilnego, a konkretniej w art. 7095 KC jeżeli rzecz została przez korzystającego utracona z powodów, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności, to umowa leasingu wygasa.
Warto podkreślić, że ze szkodą całkowitą mamy do czynienia w sytuacji, gdy koszty naprawy samochodu w leasingu przewyższają jego wartość. Wówczas samochód opłaca się jedynie zezłomować.
W takim przypadku zastosowanie mają takie same zasady, jakie zostały omówione podczas kwestii odstąpienia od umowy. Zatem po wygaśnięciu umowy leasingu finansujący może zażądać od korzystającego zapłaty wszystkich przewidzianych w umowie, lecz niezapłaconych rat. Należność tą należy jednak pomniejszyć o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wygaśnięcia umowy leasingu oraz z tytułu ubezpieczenia rzeczy, a także naprawienia szkody.
Uszkodzenie samochodu w leasingu - pełny pakiet ubezpieczeń może ochronić!
Większość umów leasingowych obejmuje również pakiety ubezpieczeń pojazdu, tj. ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej (OC), autocasco (AC), ubezpieczenie wartości pojazdu (GAP), czy też ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW). Ubezpieczenia zazwyczaj są wykupowane przez firmy leasingowe, a kosztami ich pokrycia obarczany jest korzystający. To rozwiązanie jest korzystne nie tylko dla leasingodawcy (zabezpieczenie na wypadek wystąpienia szkody pojazdu), ale także dla korzystającego - gdyż firmy leasingowe często uzyskują większe zniżki.
W sytuacji szkody powstałej w wyniku kolizji lub wypadku drogowego (tzw. szkoda częściowa) ubezpieczyciel orzeka o winie sprawcy, a następnie (z ubezpieczenia winnego) odszkodowanie wypłacane jest na konto leasingodawcy bądź korzystającego - w zależności od postanowień umowy leasingu.
Nieco inaczej będzie w przypadku wystąpienia szkody całkowitej lub kradzieży pojazdu, gdyż z powodu wygaśnięcia umowy leasingodawca może zażądać zapłaty wszystkich przewidzianych do końca okresu leasingu rat. Kwoty wypłacone z ubezpieczeń OC, AC czy NNW mogą nie być wystarczające, ponieważ pokryją jedynie niewielką część wartości pojazdu. Wyjściem z takiej sytuacji jest posiadanie ubezpieczenia GAP, które w połączeniu z ubezpieczeniem AC zapewnia zwrot całkowitej wartości pojazdu w przypadku jego szkody całkowitej lub kradzieży. Dzięki takiemu rozwiązaniu przedsiębiorca po rozwiązaniu umowy leasingu będzie w stanie spłacić pozostałą część czynszu.
Z uwagi na fakt, iż raty leasingowe zawierają w swojej wartości ogólnej również prowizję, jaką pobiera firma leasingowa, otrzymane odszkodowania - łącznie z kwotą otrzymaną z ubezpieczenia GAP - nie pokryją całkowitej należności względem leasingodawcy. Wówczas taką prowizję przedsiębiorca musi opłacić z własnej kieszeni.
Księgowanie naprawy powypadkowej za uszkodzenie samochodu w leasingu w systemie wFirma.pl
W systemie wFirma.pl poniesiony wydatek za powypadkową naprawę samochodu, zostanie ujęty w ujęty w KPiR we właściwej kwocie kosztu i z uwzględnieniem możliwości odliczenia VAT (w przypadku czynnych podatników VAT), w oparciu o zdefiniowane parametry i sposób wykorzystania samochodu w firmie, bazując na obowiązujących przepisach. W celu wprowadzenia faktury, należy wejść w zakładkę WYDATKI » KSIĘGOWANIE » DODAJ » FAKTURA VAT/FAKTURA (BEZ VAT)/WYDATEK. Po uzupełnieniu danych kontrahenta, jako rodzaj wydatku należy wybrać INNE WYDATKI ZWIĄZANE Z BIEŻĄCYM UŻYTKOWANIEM POJAZDU oraz wskazać POJAZD, którego dotyczy wydatek.
Dzięki temu, koszt trafi do kolumny 13 KPiR - Pozostałe wydatki, w przeliczonej przez system wartości oraz rejestru VAT zakupów w kwocie możliwej do odliczenia.
