Przez wzgląd na fakt, iż umowa zlecenia i umowa o dzieło to bardzo często wykorzystywane kontrakty cywilnoprawne, a każdy z nich spełnia zupełnie inne funkcje i wymaga zastosowania innych przepisów prawa, bardzo ważna jest umiejętność ich odróżniania.
Umowa zlecenia i umowa o dzieło - jakie są różnice
Przy decydowaniu się na jedną z umów cywilnoprawnych należy wziąć pod uwagę kilka czynników - przedmiot umowy, oznaczenie umowy stron, to czy ma się do czynienia z okresem trwania umowy czy z okresem wykonywania umówionej pracy, zasady odpłatności, termin zapłaty za wykonanie pracy, jej efekt, dopuszczalność posłużenia się zastępcą oraz sposób rozliczania umowy. Jak widać elementów, które mogą być różne dla obu tych kontraktów jest bardzo wiele. Jednym z podstawowych, który przedsiębiorca powinien wziąć pod uwagę na samym początku rozważań, jest przedmiot umowy.
Przedmiot umowy zlecenia
Wbrew powszechnemu przekonaniu, przedmiotu umowy zlecenia nie może stanowić każda czynność, a jedynie taka, która powoduje skutek prawny. Co to oznacza? Na mocy takiego kontraktu, określona osoba może zobowiązać się np. do zawarcia w imieniu innej osoby innej określonej umowy. Umowa zlecenia w ścisłym znaczeniu nie będzie więc kontraktem zobowiązującym jedną ze stron do dokonania tylko czynności faktycznych (np. wykonania prac porządkowych, opracowania określonych danych itp.). Umowa, która zobowiązuje do starannego wykonania czynności faktycznych, stanowi umowę o świadczenie usług, a nie zlecenie w ścisłym, prawnym rozumieniu tego słowa.
Jednak często bywa tak, iż kontrakt o świadczenie usług jest w praktyce utożsamiany z umową zlecenia, a często wręcz tak samo przez strony nazywany. Wynika to z faktu, iż stosuje się do niego odpowiednio przepisy o umowie zlecenia.
Przedmiot umowy o dzieło
Przedmiotem umowy o dzieło jest wykonanie przez przyjmującego zamówienie (wykonawcę dzieła) oznaczonego dzieła odpowiadającego osobistym potrzebom zamawiającego (osoby zlecającej wykonanie dzieła). Takie konkretne dzieło może mieć charakter materialny bądź niematerialny (ale tylko wówczas, gdy da się je utrwalić w postaci określonych przedmiotów materialnych, np. zdjęć, rysunków, protokołów, zapoznających jedynie z treścią dzieła), przyszły (dzieło dopiero powstanie), samoistny (będzie istniało niezależnie od wykonawcy) i obiektywnie pewny co do osiągnięcia.
Na mocy tego kontraktu, przyjmujący zamówienie zobowiązuje się zatem do osiągnięcia konkretnego rezultatu, nie zaś tylko do starannego wykonywania określonych czynności.
Podstawą do rozróżnienia, czy w danym przypadku mamy do czynienia z umową o dzieło, czy też z umową, do której stosuje się przepisy o zleceniu, jest więc to, czy strona umowy zobowiązuje się osiągnąć określony efekt, czy tylko do wykonywania określonych czynności z należytą starannością, bez zapewnień co do końcowego efektu. W praktyce może okazać się, iż różnica ta może być niekiedy trudna do uchwycenia.
Często to właśnie rodzaj zadania do wykonania powinien decydować o wybraniu odpowiedniego rodzaju umowy. Jednak większość zadań może stanowić przedmiot umowy obu tych stosunków cywilnoprawnych i w takim przypadku tym, co decyduje o tym, który należy wybrać jest treść zobowiązania wyrażona w postaci rzeczownika odczasownikowego od czasownika w formie niedokonanej bądź dokonanej. Im bardziej szczegółowo i wyczerpująco przedmiot umowy jest zdefiniowany, wraz ze wskazaniem zakresu obowiązków w ramach danej czynności (w przypadku umowy zlecenia) bądź z wyszczególnieniem cech określonego dobra to jest np. materiału z jakiego ma powstać, czy techniki jaką ma być wykonane (w przypadku umowy o dzieło), tym mniejsze jest ryzyko uznania umowy o dzieło za umowę zlecenie lub na odwrót.
Przykładowo umowa zlecenia może obejmować tłumaczenie z języka angielskiego na polski w trakcie spotkań biznesowych, natomiast umowa o dzieło - przetłumaczenie artykułu z języka angielskiego na polski.
Reasumując, kontrakty do których stosuje się przepisy o zleceniu i umowy o dzieło, różnią się od siebie zasadniczo przedmiotem zobowiązania stron. Umowa do której stosuje się przepisy o zleceniu zawiera zobowiązanie do starannego wykonania określonych czynności, natomiast umowa o dzieło obejmuje zobowiązanie do osiągnięcia określonego rezultatu. W praktyce, różnica ta może być niekiedy bardzo trudno uchwytna. Dlatego też, przy formułowaniu umowy cywilnoprawnej, warto dokładnie przemyśleć, jaki jest charakter czynności, które na jej podstawie mają być wykonane, żeby możliwe było odpowiednie dobranie typu umowy do jej rzeczywistego przedmiotu.
Polecamy:
