IKZE, czyli indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego jest jedną z form gromadzenia oszczędności emerytalnych w ramach tzw. III filaru. Powszechnie wiadomo, że korzystanie z tej formy oszczędzania daje prawo do ulgi podatkowej w postaci odliczania w zeznaniu rocznym dokonywanych wpłat od podstawy opodatkowania. Jednak niewiele osób zdaje sobie sprawę, w jaki sposób rozliczyć wypłatę uzyskaną z IKZE oraz z jakimi konsekwencjami podatkowymi wiąże się dokonanie takiej wypłaty? Kwestię tę wyjaśnimy w dzisiejszym artykule.
Na czym polega IKZE?
Wszelkie kwestie związane z przedmiotowym zagadnieniem określa ustawa o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego.
Natomiast zgodnie z art. 2 pkt 4 ww. ustawy jako wpłatę należy rozumieć wpłatę środków pieniężnych dokonywaną przez oszczędzającego na IKE lub IKZE bądź przekazanie pożytków z papierów wartościowych zgromadzonych na IKE lub IKZE oszczędzającego.
Jeżeli chodzi o wypłatę zgromadzonych środków, trzeba sięgnąć do treści art. 34a cytowanej ustawy. Przepis ten podaje, że wypłata środków zgromadzonych na IKZE następuje wyłącznie:
- na wniosek oszczędzającego, po osiągnięciu przez niego wieku 65 lat oraz pod warunkiem dokonywania wpłat na IKZE co najmniej w 5 latach kalendarzowych;
- w przypadku śmierci oszczędzającego – na wniosek osoby uprawnionej.
Wypłata może być, w zależności od wniosku oszczędzającego albo osoby uprawnionej, dokonywana jednorazowo albo w ratach.
W jaki sposób rozliczyć wypłatę uzyskaną z IKZE czyli zasady opodatkowania
Jak zwykle w przypadku próby ustalenia prawidłowych zasad opodatkowania, w pierwszej kolejności należy określić właściwe źródło danego przychodu.
Odnośnie wypłat z IKZE sięgnąć należy do treści art. 20 ust. 1 ustawy PIT. Przepis ten wskazuje, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12–14 i art. 17.
Zgodnie z treścią art. 30 ust. 1 pkt 14 ustawy PIT od kwoty wypłat z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym wypłat na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, dokonanych na podstawie art. 34a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10% przychodu.
Analizując powyższy przepis, zauważyć należy, że 10% podatek pobiera się od kwoty przychodu. Oznacza to, że podatnik nie może w tym przypadku uwzględnić żadnych kosztów podatkowych.
Przykład 1.
Podatnik po osiągnięciu wieku emerytalnego wypłacił z IKZE swoje oszczędności w wysokości 50 000 zł. Dodatkowo poniósł opłaty manipulacyjne z tytułu gromadzenia oszczędności w kwocie 2000 zł. W takim przypadku podatek oblicza się od uzyskanego przychodu, tj. od kwoty 50 000 zł, bez możliwości pomniejszenia o koszty. W konsekwencji podatek z tytułu wypłaty z IKZE wynosi 5000 zł.
Sposób zapłaty podatku
Zauważyć należy, że w myśl przepisów ustawy PIT podatnik nie jest zobowiązany do samodzielnego obliczenia i wpłacenia podatku, dokonuje tego bowiem w jego imieniu organ zarządzający IKZE, który w takim przypadku pełni funkcję płatnika.
Jak wynika z art. 41 ust. 4 ustawy PIT, płatnicy są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) bądź stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych w art. 30 ust. 1 pkt 2, 4–5a, 13–16.
Co więcej, jak wskazuje art. 45 ust. 3 ustawy PIT, składane do 30 kwietnia zeznania podatkowe nie obejmują dochodów opodatkowanych zgodnie z art. 29–30a
Dopuszczalne zwolnienia wypłat z IKZE
Na zakończenie warto wskazać, że pewne kategorie wypłat dotyczących środków zgromadzonych na IKZE korzystają ze zwolnienia od podatku. Chodzi mianowicie o tzw. wypłaty transferowe. Zgodnie bowiem z treścią art. 21 ust. 1 pkt 58b ustawy PIT zwalnia się od podatku wypłaty:
- pomiędzy instytucjami finansowymi prowadzącymi IKZE,
- z IKZE oszczędzającego na IKZE osoby uprawnionej, po śmierci oszczędzającego,
- dokonywanych w razie likwidacji lub upadłości instytucji finansowej prowadzącej IKZE na IKZE oszczędzającego prowadzone przez inną instytucję finansową.
