Pracodawca jest zobowiązany zapewnić wszystkim pracownikom wodę zdatną do picia lub inne napoje (kawę, herbatę, wodę mineralną, soki), bez względu na rodzaj, miejsce wykonywanej przez nich pracy, a także warunki atmosferyczne. Obowiązek ten wynika z par. 112 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Wspomniany przepis wskazuje dodatkowo, że ilość, rodzaj oraz temperatura wspomnianych napojów musi być dostosowana do warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników. Pojawia się zatem pytanie czy woda i napoje dla pracowników powinny być opodatkowane podatkiem dochodowym i oskładkowane?
Dostarczanie napojów w warunkach szczególnie uciążliwych
Powyższy obowiązek dotyczy także pracowników zatrudnionych stale lub czasowo w warunkach szczególnie uciążliwych, przy czym pracodawca w takim wypadku oprócz wody, musi dostarczyć również inne napoje. Zasady dotyczące zaopatrywania w nie osób zatrudnionych w trudnych warunkach, określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.
Z ww. aktu prawnego wynika, iż woda i napoje dla pracowników powinny być zapewnione przez pracodawcę. Ich rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy, pracownikom zatrudnionym:
- w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25 oC,
- w warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCI) powyżej 1.000,
- przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10oC lub powyżej 25oC,
- przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1.500 kcal (6.280 kJ) u mężczyzn i 1.000 kcal (4.187 kJ) u kobiet,
- na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28oC.
Woda i napoje dla pracowników to przychód ze stosunku pracy, ale…
Wartość otrzymanych od pracodawcy napojów stanowi dla pracownika przychód ze stosunku pracy. Jednak czy należy od tego typu świadczeń pobierać zaliczkę na podatek dochodowy? Odpowiedź brzmi - nie, ponieważ przychód ten korzysta ze zwolnienia od podatku, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z ww. przepisem, świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, o ile zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, są bowiem wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych. Podobna zasada dotyczy otrzymanych od pracodawcy bonów, talonów, czy kuponów, uprawniających do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych.
Tego typu świadczenia nie podlegają również oskładkowaniu, jak wynika z par. 2 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz art. 81 ust. 1 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Podsumowując, woda i napoje dla pracowników uzyskane od pracodawcy na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym oraz oskładkowaniu składkami ZUS.
