Wypłata zaliczki na poczet zysków

Wspólnikom spółki jawnej przysługuje udział w zyskach wygenerowanych przez spółkę proporcjonalnie do posiadanego udziału. Prawnie dopuszczalna jest również wypłata zaliczki na poczet zysków. W związku z tym warto przyjrzeć się bliżej podatkowym skutkom takiego zdarzenia.

Przepisy Kodeksu spółek handlowych (ksh) nie odnoszą się wprost do kwestii wypłaty zaliczek na poczet zysków.

Analizując treść kodeksu w tym zakresie, warto wskazać, że w myśl art. 51 ksh każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Określony w umowie spółki udział wspólnika w zysku odnosi się, w razie wątpliwości, także do jego udziału w stratach.

Przy czym umowa spółki może zwolnić wspólnika od udziału w stratach.

Ponadto zgodnie z art. 52 ksh wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Jeżeli wskutek poniesionej przez spółkę straty udział kapitałowy wspólnika został uszczuplony, zysk przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie udziału wspólnika.

W świetle powyższego przepisu wspólnik ma prawo do udziału w zysku, przy czym zysk taki jest wypłacany po zakończeniu roku obrotowego spółki.

Zobacz też:

Przyjmuje się jednak, że dopuszczalne jest wypłacanie zaliczek na poczet zysków w trakcie roku podatkowego.

Chociaż przepisy Kodeksu spółek handlowych nie regulują kwestii wypłaty zaliczek na poczet zysków w spółce jawnej, to jednak takie działanie nie jest zabronione. To powoduje, że wypłata zaliczek w trakcie roku obrotowego nie jest działaniem niezgodnym z przepisami prawa.

Podatkowe rozliczenie zaliczek na poczet zysków

W zakresie podatku dochodowego należy wskazać, że podatnikiem nie jest spółka jawna, lecz jej wspólnicy. Zgodnie z art. 5b ust. 2 ustawy PIT, jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niebędąca osobą prawną, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce określone na podstawie art. 8 ust. 1 uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3.

Jak podaje art. 8 ust. 1 i ust. 2 ustawy PIT, przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału) oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe.

Zasadę proporcjonalności stosuje się odpowiednio do:

rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat,
ulg podatkowych związanych z prowadzoną działalnością w formie spółki niebędącej osobą prawną.

Zysk wypracowany przez spółkę jawną podlega zatem opodatkowaniu przez wspólników proporcjonalnie do posiadanego udziału.

Wspólnicy są zobowiązani do odprowadzenia zaliczek na podatek w trakcie roku podatkowego od wygenerowanego dochodu na bieżąco. Oprócz tego należy również dokonać rocznego rozliczenia podatku po zakończeniu roku.

Jednakże zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem wypłacone w trakcie roku zaliczki na poczet przyszłego zysku spółki jawnej nie podlegają opodatkowaniu z perspektywy wspólników. Są to kwoty neutralne podatkowo.

Tytułem przykładu możemy wskazać interpretację indywidualną wydaną 16 lipca 2015 roku (sygn. IBPB-1-1/4511-69/15/KB), w której Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził, że jeżeli prawnie dopuszczalne będzie pobieranie przez wspólnika zaliczek na poczet przyszłego zysku, to sam fakt ich otrzymania w trakcie roku podatkowego nie będzie skutkował powstaniem po jego stronie przychodu podatkowego. Tym samym wspólnik nie będzie zobowiązany uwzględniać otrzymanych kwot zaliczek w podstawie opodatkowania ustalonej dla obliczenia wysokości należnej zaliczki na podatek dochodowy.

Stanowisko to jest aktualne również w świetle aktualnie obowiązujących przepisów.

Wypłacone wspólnikowi w trakcie roku obrotowego (podatkowego) zaliczki na poczet udziału w zysku spółki jawnej nie podlegają opodatkowaniu i nie powinny być uwzględniane przy kalkulacji zaliczki na podatek dochodowy w okresie, w którym zostały otrzymane. Takie zaliczki na poczet zysków są zatem neutralne podatkowo.

Wypłata zaliczki na poczet zysków w kwocie przekraczającej udział wspólnika

Może zdarzyć się sytuacja, w której wspólnik otrzyma w trakcie roku zaliczkę wyższą niż wynikająca z jego udziału w spółce jawnej bądź też ostatecznie spółka jawna nie wygeneruje żadnego zysku na koniec roku podatkowego. W związku z tym pojawia się pytanie, w jaki sposób podatkowo rozliczyć taką „nadprogramową” zaliczkę. W tym zakresie możemy wyróżnić dwa przypadki.

Pierwszym dotyczy sytuacji, w której wspólnik zwraca otrzymaną zaliczkę. Całość takiej transakcji będzie neutralna podatkowo.

Przykład 1.

Wspólnik spółki jawnej otrzymał w trakcie roku zaliczkę na poczet zysków w kwocie 10 000 zł. Na koniec roku obrotowego okazało się, że spółka jawna poniosła stratę. Wspólnik zwrócił zaliczkę. W takim przypadku mamy do czynienia ze zdarzeniami niegenerującymi obowiązku podatkowego w zakresie podatku PIT.

Natomiast drugi przypadek obejmuje sytuacje, w których wspólnik nie zwraca zaliczki lub też nie wyrównuje różnicy. Organy podatkowe przyjmują, że w takim przypadku po stronie wspólnika występuje przychód z nieodpłatnych świadczeń, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy PIT. Zgodnie z tym przepisem przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej jest wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2–2b z zastrzeżeniem ust. 2g i art. 21 ust. 1 pkt 125 i 125a.

Przychód w takim przypadku powinien zostać określony na podstawie art. 11 ust. 2a pkt 4 ustawy PIT, który podaje, że wartość nieodpłatnych świadczeń ustala się, opierając się na cenach rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Takie stanowisko zaprezentował m.in. Dyrektor IS w Warszawie w interpretacji z 17 marca 2015 roku, nr IPPB1/415-1432/14-4/AM. Organ podatkowy wskazał, że w przypadku, gdy na koniec roku podatkowego wspólnik nie rozliczy się z pobranych zaliczek, tj. wartość pobranych przez niego zaliczek będzie wyższa niż wartość przysługującego zysku – po jego stronie wystąpi przychód z nieodpłatnych świadczeń w wysokości odsetek, jakie musiałby zapłacić, gdyby pobrane środki stanowiły pożyczkę. W tym bowiem okresie będzie nieodpłatnie dysponował nienależnymi mu środkami pieniężnymi.

Traktujemy zatem zaliczkę na poczet zysku jako pożyczkę, a przychodem jest hipotetyczna wartość odsetek od takiej „pożyczki”.

Neutralny podatkowo jest zwrot zaliczek na poczet zysku przekraczający faktycznie przypadający udział wspólnikowi ustalony na koniec roku. Jeżeli jednak do zwrotu w takim przypadku nie dojdzie, to po stronie wspólnika powstaje przychód z nieodpłatnych świadczeń rozliczany w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej.

Konkludując powyższe, należy wskazać, że wypłata zaliczek na poczet zysków wspólnikom spółki jawnej jest prawnie dopuszczalna i co do zasady neutralna podatkowo. Jedynie w przypadku, gdy zaliczka przekracza faktycznie przysługujący wspólnikowi na koniec roku zysk, pojawia się przychód podatkowy w rozumieniu ustawy PIT.

Polecamy:

Roczna składka zdrowotna - zasady wyliczania