Zawieszenie działalności gospodarczej to niepodejmowanie jej prowadzenia przez określony okres. W czasie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie osiąga bieżących przychodów, ponosi zazwyczaj stałe koszty, ale posiada też pewne obowiązki i nie jest zobligowany wykonywać niektórych z nich (właściwych dla prowadzenia działalności).
W pewnym momencie przedsiębiorca decyduje się na wznowienie działalności gospodarczej. Przychodzi wtedy moment na obliczenie składki zdrowotnej za pierwszy miesiąc, w którym przedsiębiorca dokonał odwieszenia działalności. Jak wygląda w praktyce wznowienie działalności w kontekście składki zdrowotnej? Ile wyniesie ta składka?
Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego przedsiębiorcy
Jedną z wielu grup ubezpieczonych, które obowiązkowo podlegają pod ubezpieczenia społeczne, są osoby fizyczne prowadzące działalność w różnej postaci, m.in. jako jednoosobową działalność, wspólnik spółki cywilnej, wspólnicy pozostałych spółek osobowych czy też niektórych kapitałowych.
Ustawodawca art. 66 ust. 1 Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (zwanej dalej ustawą o NFZ) wspomina, że obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników.
Przedsiębiorcy objęci obowiązkowo ubezpieczeniem zdrowotnym | |
Pierwsza grupa | Druga grupa |
Osoby prowadzące działalność pozarolniczą lub osoby z nimi współpracujące, z wyłączeniem osób, które zawiesiły prowadzenie działalności | Osoby fizyczne, które rozpoczęły działalność albo podejmują ją ponownie po okresie 60 miesięcy i nie wykonują działalności na rzecz byłego pracodawcy oraz osoby z nimi współpracujące (bez uwzględnienia osób, które zawiesiły działalność) |
Wznowienie działalności gospodarczej
Zawieszenie działalności gospodarczej to okresowe zaprzestanie jej prowadzenia. Nie oznacza to, że w tym czasie przedsiębiorca nie może wykonywać pewnych czynności. Niektóre wręcz ma obowiązek realizować, np. zapłata podatków, zobowiązań, przyjmowanie należności, uczestniczenie w różnego rodzaju postępowaniach. Istotnym jest jednak, jak w wygląda wznowienie działalności w kontekście składki zdrowotnej.
W czasie zawieszenia działalności przedsiębiorca może ujmować w PKPiR tzw. koszty stałe. Niemniej nie może osiągać bieżących przychodów, ale może osiągnąć np. przychód ze zbycia środka trwałego.
Zawieszenie działalności gospodarczej może być dokonane przez przedsiębiorcę i tutaj występuje następujący podział:
- przedsiębiorcy wpisani do KRS mogą zawiesić działalność na okres nie mniejszy niż 30 dni i maksymalnie na 2 lata;
- przedsiębiorcy wpisani do CEIDG mogą zawiesić działalność na okres nie mniejszy niż 30 dni, przy czym nie ma ograniczeń w maksymalnym okresie zawieszenia.
Składka zdrowotna ustalana w zależności od formy opodatkowania | |
Osoba fizyczna prowadząca działalność | Składka zdrowotna |
Jednoosobowa działalność gospodarcza (także z pracownikami) | Wysokość składki zdrowotnej jest zależna od wybranej formy opodatkowania |
Wspólnik spółki cywilnej będący osobą fizyczną | |
Wspólnik spółki partnerskiej | |
Wspólnik spółki jawnej będący osobą fizyczną, gdy spółka nie jest podatnikiem CIT | |
Wspólnik spółki jawnej będący osobą fizyczną, gdy spółka jest podatnikiem CIT |
|
Wspólnik spółki komandytowej będący osobą fizyczną | |
Wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. będący osobą fizyczną | |
Akcjonariusz prostej spółki akcyjnej wnoszący wkład w postaci pracy własnej | |
Komplementariusz w spółce komandytowo-akcyjnej będący osobą fizyczną | |
Należy podkreślić, że w przypadku podmiotów wpisanych do KRS zawieszenia działalności dokonuje podmiot – spółka (a w przypadku spółki jawnej niebędącej podatnikiem CIT albo spółki partnerskiej zawieszenia muszą dokonać w imieniu spółki wszyscy wspólnicy).
W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność zawieszenia dokonuje właśnie ta osoba. W przypadku spółki cywilnej wszyscy wspólnicy muszą dokonać zawieszenia działalności.
Składkę zdrowotną w zależności od wysokości dochodu (przychodu – ryczałt) ustalają więc:
- osoba fizyczna prowadząca działalność,
- wspólnik – osoba fizyczna spółki cywilnej,
- wspólnik spółki partnerskiej (dostępne formy: tylko skala podatkowa albo podatek liniowy),
- wspólnik – osoba fizyczna spółki jawnej niebędącej podatnikiem CIT.
I to właśnie Ci przedsiębiorcy mają najczęściej problem z ustaleniem jak wygląda wznowienie działalności w kontekście składki zdrowotnej.
Wznowienie działalności w kontekście składki zdrowotnej
Podstawą składki zdrowotnej u podatników stosujących ryczałt jest przychód za miesiąc obliczania składki pomniejszony o:
- zapłacone w tym okresie składki na ubezpieczenia społeczne,
- 50% zapłaconej w tym okresie składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Ryczałtowcy po wznowieniu działalności gospodarczej obliczają składkę zdrowotną, patrząc na wielkość przychodu już za miesiąc wznowienia działalności. Następnie porównują przychód od początku roku do końca miesiąca po wznowieniu działalności z limitami przychodu dla celów ustalenia składki zdrowotnej. Wznowienie działalności w kontekście składki zdrowotnej i jej obliczenie jest w tym wypadku stosunkowo proste.
Co jednak, gdy sprawa dotyczy skali podatkowej albo podatku liniowego, gdzie składkę zdrowotną oblicza się na podstawie dochodu z miesiąca poprzedniego?
Pierwszą podstawową kwestią, jaką należy ustalić, to fakt, kiedy nastąpiło zawieszenie działalności, a kiedy jej wznowienie.
Ważne w tym wypadku jest to, czy zawieszenie i wznowienie działalności gospodarczej nastąpiło w tym samym roku kalendarzowym, czy zdarzenia te miały miejsce w różnych latach.
Jeżeli zawieszenie działalności gospodarczej ma miejsce w poprzednim roku, a odwieszenie w roku kolejnym, to wysokość składki zdrowotnej po odwieszeniu działalności, czyli w roku kolejnym będzie wynosiła 9% z kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego na 1 lutego tego kolejnego roku, w którym nastąpiło wznowienie działalności.
Rok składkowy 2024 trwa od 1 lutego 2024 roku do 31 stycznia 2025 roku.
Wynika to z tego, że wysokość minimalnego wynagrodzenia (wysokość podstawy do składki zdrowotnej) dla form opodatkowania – skali podatkowej albo podatku liniowego – jest ustalana na 1 lutego każdego kolejnego roku składkowego.
Stąd po wznowieniu działalności podstawa składki zdrowotnej będzie wynosić kwotę minimalnego wynagrodzenia na 1 lutego w roku wznowienia działalności.
Dodać do tego należy, że minimalna miesięczna podstawa składki zdrowotnej na rok składkowy od 1 lutego 2024 roku do 31 stycznia 2025 roku dla osób stosujących zasady ogólne opodatkowania (skala podatkowa albo podatek liniowy) wynosi 4242 zł, a wysokość minimalnej miesięcznej składki zdrowotnej – 381,78 zł.
Przykład 1.
Przedsiębiorca zawiesił działalność gospodarczą w połowie maja 2023 roku. 3 września 2024 roku postanowił dokonać jej wznowienia. W jaki sposób ustalić składkę zdrowotną za wrzesień 2024 roku?
Należy zaznaczyć, że nie ma możliwości ustalenia dochodu za sierpień 2024 roku będący podstawą składki zdrowotnej za wrzesień 2024 roku, ponieważ nie była prowadzona działalność.
W takim wypadku za wrzesień 2024 roku, a więc za miesiąc wznowienia działalności, podstawa składki zdrowotnej będzie wynosić minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące na pierwszy dzień okresu składkowego, w którym dokonano wznowienia działalność, a więc na 1 lutego 2024 roku.
Zatem wysokość podstawy zdrowotnej za wrzesień 2024 roku wyniesie 4242 zł, a składki zdrowotnej – 381,78 zł.
Drugi przypadek to okoliczność, w której zawieszenie i wznowienie działalności gospodarczej następuje w tym samym roku.
Jeżeli tak się stanie, to podstawa składki zdrowotnej za miesiąc wznowienia będzie ustalana na podstawie dochodu za miesiąc:
- przed zawieszeniem działalności, jeżeli zawieszenia dokonano od pierwszego dnia miesiąca, albo
- dokonania zawieszenia działalności, jeżeli zawieszenie rozpoczęło się od innego dnia niż od pierwszego dnia miesiąca.
Dzieje się tak dlatego, że składka zdrowotna za miesiąc dokonania zawieszenia nie jest wykazywana w deklaracji za miesiąc następny (zgodnie z zasadami ogólnymi) z uwagi na brak obowiązku składania deklaracji ZUS. Stąd pozostaje ona nierozliczona i oczekuje na wykazanie w rozliczeniu (deklaracji) za miesiąc wznowienia działalności.
Przykład 2.
Przedsiębiorca zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej od 25 lipca 2024 roku. 19 września 2024 roku postanowił jednak ją wznowić i zastanawia się jak w praktyce będzie wyglądać wznowienie działalności w kontekście składki zdrowotnej.
W każdym miesiącu okresu od stycznia 2024 roku do czerwca 2024 roku ponosił stratę podatkową w wysokości -2000 zł do -5000 zł. Natomiast w rozliczeniu za lipiec 2024 roku uzyskał przychód w wysokości 15 000 zł i poniósł wydatki w kwocie 10 000 zł. Podkreślenia wymaga fakt, że składki na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorca zalicza do kosztów. W jaki sposób ustalić składkę zdrowotną za wrzesień 2024 roku, czyli miesiąc wznowienia działalności?
Do obliczenia zarówno podstawy składki zdrowotnej, jak i samej składki za wrzesień 2024 roku przedsiębiorca użyje dochodu za miesiąc dokonania zawieszenia działalności. Zatem do obliczenia podstawy oraz składki zdrowotnej za wrzesień 2024 roku przedsiębiorca użyje dochodu za lipiec 2024 roku.
Z uwagi na straty podatkowe za okresy od stycznia 2024 roku do czerwca 2024 roku dochód za lipiec 2024 roku wyniesie 5000 zł (15 000 zł - 10 000 zł).
Zatem za wrzesień 2024 roku:
- podstawa składki zdrowotnej wyniesie 5000 zł,
- składka zdrowotna wyniesie 450 zł (5000 zł × 9%).
