Założenie działalności gospodarczej odbywa się w kilku krokach i należy uwzględnić obowiązki wobec ZUS. Pierwszym etapem jest oczywiście wypełnienie formularza CEIDG-1. Informacje zawarte w tym dokumencie są przekazywane również do GUS-u i do ZUS-u. Na podstawie CEIDG-1 do ZUS-u przedsiębiorca zgłoszony jest jako płatnik składek (za siebie i za pracowników) jednak nie jako ubezpieczony. I właśnie w tym celu należy złożyć odpowiednie deklaracje zgłaszające do ubezpieczeń.
Obowiązki wobec ZUS a deklaracje zgłoszeniowe
Deklarację zgłoszeniową należy złożyć w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w ciągu 7 dni od dnia powstania obowiązku ubezpieczenia, czyli od dnia założenia działalności. W zależności od tego, jakie składki zobowiązany jest płacić przedsiębiorca, obowiązkiem wobec ZUS jest złożenie deklaracji zgłoszeniowej:
-
ZUS ZUA - zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych, czyli: emerytalne, rentowe, wypadkowe. Ubezpieczenie chorobowe jest dla przedsiębiorców dobrowolne.
-
ZUS ZZA - zgłoszenie tylko do ubezpieczenia zdrowotnego.
Deklaracje do ZUS-u można złożyć drogą elektroniczną - za pomocą programu Płatnik, jednak wymagany jest podpis elektroniczny lub w tradycyjnej postaci papierowej, osobiście bądź drogą pocztową.
Kod, czyli tytuł ubezpieczenia
W pkt V. 01 w deklaracji ZUS ZUA należy podać kod ubezpieczenia, czyli inaczej tytuł ubezpieczenia. Najczęściej stosowane są trzy:
-
Kod 05 70 00 – osoba prowadząca działalność gospodarczą z preferencyjną 24-miesięczną obniżoną wysokością składek.
-
Kod 05 10 00 – osoba prowadząca działalność gospodarczą bez preferencyjnej składki.
Deklaracja rozliczeniowa DRA
Obowiązki wobec ZUS to także przekazywanie do ZUS-u deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Na tej deklaracji wykazywane są wszystkie składki zapłacone w danym miesiącu za przedsiębiorcę i jego pracowników, jeśli kogoś zatrudnia. Składki na ubezpieczenia należy opłacić, a deklarację przekazać do ZUS-u w terminie:
-
do 10. dnia kolejnego miesiąca - w przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych;
-
do 15. dnia kolejnego miesiąca - jeśli rozliczamy również zatrudnionych pracowników.
Jeżeli przedsiębiorca opłaca składki od minimalnej podstawy ogłoszonej przez ZUS, po złożeniu w ZUS deklaracji ZUS DRA z wykazaniem składek od pełnej podstawy za cały miesiąc prowadzenia działalności, może on skorzystać ze zwolnienia z comiesięcznego składania deklaracji rozliczeniowej, jeżeli wysokość składek nie ulega zmianie.
Obowiązki wobec ZUS - Opłacanie składek ZUS
Jeśli osoba fizyczna zakłada działalność gospodarczą po raz pierwszy, ma prawo do opłacania tzw. preferencyjnych składek ZUS. Ich podstawę stanowi 30% minimalnego wynagrodzenia, czyli w 2016 roku podstawa wynosi 555 zł. W związku z tym składki ZUS za przedsiębiorcę opłacającego “mały ZUS” w 2016 wynoszą:
-
Emerytalna (19,52%) - 108,34 zł
-
Rentowa (8%) - 44,40 zł
-
Chorobowa (2,45%) - 13,60 zł - składka dobrowolna
-
Wypadkowa (1,8%) - 9,99 zł
Jednak nie każdy przedsiębiorca zakładający działalność gospodarcza po raz pierwszy ma prawo do opłacania składek preferencyjnych. Takim przykładem może być przedsiębiorca wykonujący pracę na rzecz byłego pracodawcy. W takim przypadku podstawę składek na ubezpieczenie społeczne stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. W 2016 roku postawa składek społecznych ZUS wynosi 2433 zł, a składki wynoszą:
-
Emerytalna (19,52%) - 474,92 zł
-
Rentowa (8%) - 194,64 zł
-
Chorobowa (2,45%) - 59,61 zł - składka dobrowolna
-
Wypadkowa (1,8%) - 43,79 zł
-
Fundusz Pracy (2,45%) - 59,61 zł
Oprócz składek społecznych obowiązkową składką dla wszystkich przedsiębiorców jest składka na ubezpieczenie zdrowotne. Jej wysokość jest stała bez względu na to, czy opłacane są składki preferencyjne, czy standardowe. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 75% przeciętnego wynagrodzenia w IV kwartale roku poprzedniego, w związku z tym podstawa składki zdrowotnej w roku 2016 wynosi 3210,60 zł. Co za tym idzie wysokość składki opłacanej do ZUS-u wynosi 9% podstawy, czyli 288,95 zł.
