Czy możliwe jest zatrudnienie żony w firmie na podstawie umowy o pracę, bądź czy może ona współpracować ze mną na podstawie innego rodzaju umowy? I kim jest właściwie osoba współpracująca i jakie płace za nią składki ZUS?
Arek, Kołobrzeg
Zatrudnienie żony w firmie - osoba współpracująca
Zgodnie z przepisami prawa za osobę współpracującą uznaje się członka rodziny, który pomaga prowadzić pozarolniczą działalność gospodarczą. Jednak nie zawsze więzy krwi decydują o tym, który członek rodziny może zostać za nią uznany.
„Za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, zleceniobiorcami oraz z osobami fizycznymi, […] uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego”.
Bardzo istotny jest fakt, że żeby członek rodziny został uznany za osobę współpracującą, powinien on pozostawać we wspólnym gospodarstwie domowym z przedsiębiorcą.
Zatrudnienie żony w firmie - dostępne formy
Z osobą współpracującą można podpisać:
- umowę o pracę,
- umowę zlecenie, agencyjną lub inną o świadczenie usług.
Osoba współpracująca może świadczyć swoje usługi również nieodpłatnie, tzn. nie dochodzi wtedy do podpisania umowy między stronami. W tym przypadku zatrudnienie żony w firmie jest wyjątkowo korzystne, patrząc z perspektywy finansowej.
Osoba współpracująca – składki ZUS
Zgodnie z przepisami zawartymi w Ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych osoba współpracująca powinna zostać objęta ubezpieczeniem z ZUS-u.
Objęta ubezpieczeniem jest ta osoba współpracująca, która zostanie do ZUS-u zgłoszona na odpowiedniej deklaracji – ZUS ZUA lub ZUS ZZA.
To jakie i w jakiej wysokości składki ZUS powinien opłacać pracodawca za osobę współpracująca, jest uzależnione od tego, jaka forma współpracy między nimi występuje. Jeżeli osoba współpracująca została zatrudniona na podstawie:
- umowy o pracę – składki społeczne ZUS opłaca się w wymiarze jak za przedsiębiorcę (kod zgłoszenia 05 11);
- umowy zlecenie – składki ZUS opłaca się jak przy zwykłej umowach zlecenie, tzn. wylicza się je od kwoty brutto wynagrodzenia;
- umowy o dzieło – co do zasady w taka sytuacja powinna być rozpatrywana indywidualnie w większości przypadków składki tu powinny być odprowadzane przez przedsiębiorcę składki społeczne ZUS w wymiarze jak za przedsiębiorcę.
Gdy osoba współpracująca świadczy swoje usługi nieodpłatnie – składki społeczne ZUS opłaca się w wymiarze jak za przedsiębiorcę (kod zgłoszenia 05 11). Co istotne, w tym przypadku nie występuje obowiązek odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy.
W przypadku osób współpracujący zgłoszonych na kodzie 05 11 od 1 stycznia 2022 roku bazę do naliczania składki zdrowotnej będzie stanowiła dla nich kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Stawka składki wyniesie 9%.
Składki ZUS za osobę współpracującą w okresie ulgi przedsiębiorcy
Przedsiębiorca, który ma prawo do korzystania z ulgi na start bądź z 2-letniej ulgi dla nowych firm, opłaca składki ZUS w pomniejszonym wymiarze. Natomiast, jeśli przedsiębiorca korzysta z pomocy osoby współpracującej, to zobligowany jest do opłacania składek za nią w pełnej wysokości (duży ZUS).
Składki ZUS za osobę współpracującą w całości opłaca przedsiębiorca. Oznacza to, że członek rodziny pomagający w przedsiębiorstwie nie ponosi żadnych kosztów w związku z zatrudnieniem.
Okresy składkowe osoby współpracującej
Okresami składkowymi mianuje się okresy, które uwzględnia się przy ustalaniu prawa do emerytury i renty. Są one wykorzystywane również przy obliczaniu wysokości ww. świadczeń. Za okresy składkowe uważa się okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne, m.in. w czasie współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.
Odpowiadając na pytanie czytelnika, Kodeks pracy nie wyklucza możliwości zatrudniania członków rodziny na umowę o pracę (zarówno w pełnym wymiarze godzin, jak i na część etatu), ale należy pamiętać, że tak świadczona praca musi odbywać się według ściśle określonych zasad i warunków właściwych dla stosunku pracy.
Co istotne, praca zatrudnionego członka rodziny może być uwzględniana w kosztach uzyskania przychodu. Zarówno wynagrodzenie brutto takiego pracownika, jak i opłacane za niego składki będą pomniejszać zobowiązania podatkowe firmy.
Podsumowując, w aspekcie prawa pracy oraz przepisów ubezpieczeniowych współmałżonek będzie traktowany nie jako pracownik, ale jako osoba współpracująca przy prowadzeniu działalności gospodarczej drugiego współmałżonka. Niemniej, nie ma przeszkód, aby współmałżonek został zatrudniony w charakterze pracownika, np. na część etatu.
Zatrudnienie żony w firmie - jak wyliczyć składki w systemie wFirma.pl
System wFirma w łatwy sposób pozwala na rozliczanie osoby współpracującej. Dodanie osoby współpracującej jest możliwe w zakładce USTAWIENIA » PODATKI » ZUS » OSOBY WSPÓŁPRACUJĄCE » DODAJ.
Po dodaniu osoby współpracującej możliwe będzie dokonywanie poprawnych rozliczeń w ZUS. Więcej na temat tego rozliczenia: Zatrudnienie członka rodziny - możliwości rozliczania osób współpracujących w systemie.
