Zasadą jest, że przedsiębiorcy w prowadzonej działalności gospodarczej wykorzystują nieruchomości. Wydatki poniesione na ich wytworzenie nie stanowią kosztu bezpośrednio, a poprzez odpisy amortyzacyjne. W sytuacji gdy przedsiębiorca wytwarza budynek we własnym zakresie, powstaje pytanie, od kiedy możliwa jest amortyzacja budynku firmowego.
Amortyzacja budynku firmowego - warunki
Zgodnie z ustawami o podatku dochodowym amortyzacji podlegają, co do zasady:
-
budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
-
maszyny, urządzenia i środki transportu, a także
-
inne przedmioty
- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej.
Podczas używania dochodzi do zużycia lokalu, dlatego też możliwa jest jego amortyzacja. Jednak musi on spełniać warunki do uznania go za środek trwały firmy. Lokal będzie środkiem trwałym, jeżeli:
-
stanowi własność lub współwłasność podatnika,
-
został nabyty lub wytworzony przez podatnika we własnym zakresie,
-
jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania,
-
przewidywany okres używania jest dłuższy niż rok,
-
jest wykorzystywany przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą lub oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu.
Gdy powyższe warunki zostaną spełnione, wówczas przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ogólnych – prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów lub księgi handlowe – mają obowiązek wprowadzić go do ewidencji środków trwałych.
Jak widać, jednym z warunków amortyzacji budynku jest kompletność i zdatność do użytku w dniu przyjęcia do używania. Jak wskazuje praktyka, podatnicy mają problem z ustaleniem wartości początkowej w przypadku wytworzenia budynku.
Kompletność i zdatność na gruncie prawa budowlanego
W przypadku oceniania kompletności i zdatności do użytku budynku należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. z 2013 r., poz. 1409). Uregulowania znajdujące się we wskazanej ustawie wskazują, iż odpowiedni organ wydaje decyzję w sprawie pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego po przeprowadzeniu obowiązkowej kontroli.
Jak wynika z art. 59 ustawy Prawo budowlane organ budowlany musiał bowiem dokonać oceny, czy budynek biurowy może być użytkowany pomimo niedobudowywanego budynku magazynowego.
Skoro budynek jest gospodarczo wykorzystywany w celu uzyskania przychodów, jest kompletnym i zdatnym do użytku środkiem trwałym.
Tym samym należy uznać, iż datę „kompletności i używalności” budynku będzie wyznaczać pozwolenie organu budowlanego.
Kompletność i zdatność budynku na gruncie prawa podatkowego
Jak już wcześniej zostało wskazane, środek trwały (np. budynek) podlega amortyzacji w sytuacji, gdy w dniu przyjęcia do używania jest kompletny i zdatny do użytku. Składnik majątku spełnia te kryteria, jeżeli jest wyposażony we wszystkie elementy konstrukcyjne umożliwiające jego funkcjonowanie, zgodnie z przeznaczeniem. Poprzez sformułowanie „zdatny do użytku” należy rozumieć przede wszystkim możliwość faktycznego oraz prawnego użytkowania. W konsekwencji, aby wybudowany przez podatnika budynek mógł zostać wprowadzony do ewidencji środków trwałych, a następnie podlegał amortyzacji zgodnie z art. 22a ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, musi być w dniu przyjęcia do użytkowania kompletny i zdatny do użytku. Kompletność środka trwałego oznacza, że stanowi on funkcjonalną całość, jest zupełny, całkowity i da się wykorzystać samodzielnie. Z kolei środek trwały zdatny do użytku to taki środek, który jest przydatny w danej działalności, właściwy i odpowiedni do funkcji, jakie ma spełniać.
Pojęcie kompletności i zdatności do użytku już niejednokrotnie wyjaśniały sądy administracyjne. I tak w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 8 czerwca 2011 r., sygn. akt I SA/Wr 349/2011, czytamy:
(…) Kompletność i zdatność do użytku w dniu przyjęcia do używania oznacza, że środek trwały zawiera wymagane elementy konstrukcyjne pozwalające na jego funkcjonowanie zgodnie z przeznaczeniem, jest sprawny technicznie, a jeśli istnieją wymogi formalne, to także są one spełnione (...).”
Jak wskazują organy podatkowe, w przypadku wytworzenia budynku datę „kompletności i używalności” budynku będzie wyznaczać pozwolenie organu budowlanego.
Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, w interpretacji indywidualnej z 10 kwietnia 2014 r., sygn. ILPB4/423-15/14-2/MC, gdzie możemy przeczytać:
(…) Spółce przysługiwać będzie prawo do dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej parterowego budynku biurowego, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym wprowadzi go do ewidencji środków trwałych. Dokonane odpisy będą stanowiły koszty uzyskania przychodów, aż do momentu zrównania się sumy dokonanych odpisów z ich wartością początkową, zgodnie z art. 16h ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, chyba że na mocy art. 16 tej ustawy odpisy te nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Spółka może rozpocząć amortyzację parterowego budynku biurowego, w sytuacji gdy wydano pozwolenie na użytkowanie przebudowanego istniejącego budynku na biura i zrezygnowano z rozbudowy budynku o piętrowy budynek biurowy, który miał się łączyć z budynkiem parterowym przez oddelegowany łącznik, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek ten zostanie wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (…).
Przykład 1.
Przedsiębiorca wybudował budynek. Nadawał się on do użytkowania, jednak nie został odebrany przez odpowiedni organ. W takiej sytuacji nie jest możliwa amortyzacja budynku firmowego.
