Koszt związany z zakupem środka trwałego co do zasady nie jest księgowany tak, jak koszt innych wydatków - bezpośrednio do KPiR w dacie jego poniesienia lub w okresie, którego dotyczy. W przypadku środka trwałego koszt rozłożony jest w czasie - poprzez odpisy amortyzacyjne. Ich wysokość zależy przede wszystkim od kategorii środka trwałego i stawki amortyzacji. Ile trwa amortyzacja budynków niemieszkalnych i jaką stawkę stosować?
Środki trwałe i amortyzacja - czym są?
Środki trwałe to składniki majątku, które spełniają określoną przez ustawę definicję. Zgodnie z ustawą o PIT środkami trwałymi są stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
- budowle,
- budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
- maszyny, urządzenia, środki transportu oraz inne przedmioty.
Ponadto przewidywany okres ich używania powinien być dłuższy niż rok. Muszą być także wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1 ustawy o PIT.
Amortyzacja oznacza rozłożenie w czasie kosztów związanych z wprowadzeniem do jednostki środków trwałych. Rozpoczyna się od miesiąca następującego po miesiącu, w którym ŚT został wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a kończy w momencie zrównania wartości dokonanych odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową tego środka.
Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się na podstawie planu amortyzacji sporządzonego z zastosowaniem stawek przewidzianych w wykazie stawek amortyzacyjnych. Możliwe są następujące metody amortyzacji:
- liniowa,
- degresywna,
- wg stawek indywidualnych.
Amortyzacja budynków niemieszkalnych
Podstawową metodą amortyzacji budynków niemieszkalnych jest metoda liniowa według stawki z Wykazu stawek amortyzacyjnych. Amortyzacja rozpoczyna się od miesiąca następującego po miesiącu wprowadzenia środka trwałego do ewidencji ŚT.
Stawka amortyzacji dla budynków niemieszkalnych wynosi 2,5%. W przypadku tych lokali okres amortyzacji nie może być krótszy niż 40 lat pomniejszone o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia ich oddania po raz pierwszy do używania do dnia wprowadzenia do ewidencji. Oznacza to, że amortyzacja budynków niemieszkalnych powinna być obliczana głównie przez pryzmat ich wieku.
Amortyzacja dla budynków niemieszkalnych - podwyższona stawka i krótszy okres amortyzacji
W odniesieniu do budynków niemieszkalnych podatnicy mogą przyjąć indywidualną - podwyższoną stawkę, co wiąże się z krótszym okresem amortyzacji. Jest to możliwe, o ile budynek był używany.
Pan Daniel kupił 7-letni budynek niemieszkalny, do którego co do zasady stosuje się 2,5% stawkę amortyzacji według oficjalnego wykazu stawek.
Okres amortyzacji wyniesie: 40 lat (min. okres amortyzacji) - 7 lat (wiek budynku) = 33 lata.
Roczna stawka amortyzacji wyniesie: 40/33 x 2,5% = 3,03%
Dla budynku 15-letniego - okres amortyzacji wynosi 25 lat (40 lat - 15 lat), a zatem roczna stawka amortyzacji wynosi 4% (40/25 x 2,5%) itp.
Przepisy ustawy o PIT wyznaczają minimalny okres amortyzacji budynków niemieszkalnych przy użyciu indywidualnej stawki, który wynosi 10 lat (art. 22j ust. 1 pkt 4). Przy tym okresie maksymalna stawka amortyzacyjna wyniesie 10%.
Stawka 10% to maksymalna stawka, jaką można zastosować w odniesieniu do budynków niemieszkalnych. Można ją zastosować jedynie dla lokali niemieszkalnych, które zostały po raz pierwszy oddane do używania na co najmniej 30 pełnych lat przed ich wprowadzenie do ewidencji.
Przykład 2.
Pan Daniel kupił 35-letni budynek niemieszkalny, do którego co do zasady stosuje się 2,5% stawkę amortyzacji według oficjalnego wykazu stawek.
Okres amortyzacji wyniesie: 10 lat - z uwagi na to, że zgodnie z przepisami okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat, a 40 lat - 35 lat = 5 lat.
Roczna stawka amortyzacji wyniesie: 10% (maksymalna stawka, jaką można zastosować w odniesieniu do budynków niemieszkalnych, a 40/5 x 2,5% = 20%).
