Na gruncie prawa podatkowego funkcjonuje pojęcie nieodpłatnych świadczeń, z którymi wiąże się obowiązek zapłaty podatku dochodowego. W związku z tym pojawia się wątpliwość po stronie podmiotów otrzymujących rabaty, czy powinny one z tego tytułu wykazać osiągnięcie przychodu podlegającego pod podatek PIT. Sytuację tą rozpatrzymy zarówno z perspektywy przedsiębiorcy, jak i osoby fizycznej otrzymującej rabat. Przeczytaj artykuł i dowiedź się, czy rabat powoduje powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu!
Czy rabat powoduje powstanie przychodu z nieodpłatnych świadczeń?
„Rabat”, zgodnie ze słownikowym znaczeniem tego pojęcia, oznacza „zniżkę, ustępstwo procentowe od ustalonych cen towaru, głównie na rzecz nabywców płacących gotówką, kupujących dużą ilość towarów jednorazowo lub w określonym czasie, upust”.
Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej są m.in. przychody z nieodpłatnych świadczeń.
Pojęcie nieodpłatnych świadczeń ma charakter bardzo szeroki i obejmuje wszelkie zdarzenia gospodarcze skutkujące otrzymaniem nieodpłatnej korzyści po stronie podatnika. Podatnik otrzymujący takie świadczenie nie ma obowiązku dokonania żadnego świadczenia wzajemnego.
Dodatkowo przepisy określają, w jaki sposób określić przychód z nieodpłatnych świadczeń.
W tym zakresie korzystamy z regulacji zawartej w art. 11 ust. 2a ustawy o PIT, gdzie wskazano, że wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:
- jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia – według cen stosowanych wobec innych odbiorców;
- jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione – według cen zakupu;
- jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku – według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku;
- w pozostałych przypadkach – na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy bądź praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Również osoby fizyczne nieprowadzące pozarolniczej działalności gospodarczej mogą osiągać przychody z nieodpłatnych świadczeń. W takim przypadku przychód z tego tytułu kwalifikujemy do przychodów z tzw. innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT. Do opodatkowania zastosowanie znajdą zasady ogólne określone w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT.
Czy rabat powoduje powstanie przychodu w działalności?
Rabaty stanowią w kontaktach gospodarczych instrumenty zachęcające potencjalnych nabywców do zwiększonych zakupów lub dokonywania szybszych płatności. Korzyści ze stosowania rabatów polegają na tym, że rabaty przyczyniają się do zwiększenia obrotów.
Jeżeli przedsiębiorca sprzedaje towar z udzielonym rabatem, to należy wskazać, że przychodem jest tutaj cena wyrażona w umowie.
Jeżeli jednak cena bez uzasadnionych przyczyn ekonomicznych znacznie odbiega od wartości rynkowej towarów, organ podatkowy określa ten przychód w wysokości wartości rynkowej.
Trzeba jednak wskazać, że udzielony rabat ma przeważnie za zadanie zachęcenie klienta do nabycia określonego towaru. Można zatem określić, że jest to element działania marketingowego wpisującego się w politykę sprzedażową przedsiębiorstwa.
W konsekwencji należy uznać, że cena z udzielonym rabatem ma uzasadnienie ekonomiczne, zatem organ podatkowy nie powinien kwestionować tak ustalonej wartości sprzedaży.
Patrząc na problematykę z perspektywy przedsiębiorcy nabywającego towar z rabatem, trzeba podkreślić, że w takim przypadku nie występuje przychód z nieodpłatnych świadczeń.
Otrzymanie rabatu wiąże się bowiem z różnego rodzaju ekwiwalentnymi świadczeniami. Np. nabywca musi zamówić określoną ilość towaru, aby otrzymać rabat. W takim przypadku nie można zatem mówić o świadczeniu nieodpłatnym, ponieważ wymagane jest określone zachowanie po stronie nabywcy towaru.
Oznacza to, że nabycie towaru z udzielonym rabatem nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnych świadczeń po stronie podmiotu nabywającego. Przedsiębiorca nie musi rozliczać otrzymanego rabatu jako przychodu z nieodpłatnych świadczeń w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej.
Takie stanowisko zostało potwierdzone w treści interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 9 sierpnia 2018 roku (nr 0111-KDIB2-1.4010.223.2018.1.BKD), gdzie możemy przeczytać, że nabycie przez podatnika towarów za „przysłowiową złotówkę” nie powoduje powstania po jego stronie przychodu podatkowego. Aby można było określone świadczenie zaliczyć do kategorii świadczeń nieodpłatnych stanowiących źródło przychodu podlegającego opodatkowaniu, musi dojść do stosunku prawnego, w wyniku którego jeden podmiot dokonuje określonego świadczenia, drugi natomiast to świadczenie otrzymuje nieodpłatnie. Otrzymanie przez spółkę gratisów stanowiących rabat naturalny, nie powoduje obowiązku rozpoznania przychodu podatkowego z tytułu wartości otrzymanych nieodpłatnie rzeczy.
Przykład 1.
Pomiędzy kontrahentami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą doszło do transakcji sprzedaży towarów. Przedsiębiorca udzielił rabatu cenowego z uwagi na duże zamówienie, co spowodowało, że towar o wartości 1000 zł został sprzedany za symboliczną złotówkę. W takim przypadku po stronie sprzedawcy powstaje przychód w kwocie 1 zł z tytułu odpłatnej sprzedaży towaru. Po stronie nabywcy powstaje koszt w wysokości 1 zł. Nabywca nie ma natomiast obowiązku rozliczenia rabatu w postaci wykazania przychodu z nieodpłatnych świadczeń w kwocie 999 zł.
Czy rabat powoduje powstanie przychodu u osoby fizycznej nieprowadzące działalności gospodarczej?
Jak wskazaliśmy, przychody z nieodpłatnych świadczeń mogą osiągać również osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej.
W takiej sytuacji pojawia się przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT.
Może zdarzyć się sytuacja, w której osoba fizyczna uczestniczy w akcji promocyjnej organizowanej przez przedsiębiorcę, w ramach której otrzymuje rabat na określone towary lub usługi.
W ocenie organów podatkowych w takiej sytuacji osoba fizyczna również nie uzyskuje przychodu z nieodpłatnych świadczeń, o ile akcja promocyjna skierowana jest do szerszego grona odbiorców, a nie do pojedynczej osoby.
W interpretacji Dyrektora KIS z 28 września 2021 roku (nr 0112-KDIL2-1.4011.632.2021.1.MKA) wskazano, że jeśli zatem grono beneficjentów-podmiotów korzystających z rabatów nie będzie ograniczone, a więc dotyczyć będzie szerokiego grona uczestników, to przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych u osób biorących udział w akcji promocyjnej nie powstanie.
Przedsiębiorca organizujący akcję promocyjną nie będzie pełnił funkcji płatnika i nie będzie na nim spoczywał obowiązek pobrania zaliczki oraz obowiązek informacyjny.
Z przedstawionych przepisów wynika, że rabat cenowy nie rodzi przychodu podatkowego ani u przedsiębiorców, ani u osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W konsekwencji żadna z tych grup nie jest zobligowana do rozliczenia podatku PIT z tego tytułu.
