Zmiana formy prowadzenia działalności poprzez przekształcenie jest możliwa, o czym mówi Kodeks spółek handlowych. Wybór formy prawnej prowadzonej działalności ma wpływ na opodatkowanie. Z tego względu w niektórych okolicznościach urząd skarbowy może analizować taką czynność pod kątem jej zakwalifikowania jako zmierzającej do unikania opodatkowania. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej na ten temat!
W jakiej formie można prowadzić działalność gospodarczą?
Działalność gospodarczą można prowadzić w formie następujących spółek handlowych:
- spółki jawnej,
- spółki partnerskiej,
- spółki komandytowej,
- spółki komandytowo-akcyjnej,
- spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
- spółki akcyjnej,
- prostej spółki akcyjnej.
Działalność gospodarcza może być także prowadzona w formie jednoosobowej działalności gospodarczej.
Zmiana formy prowadzenia działalności
Spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna oraz spółka akcyjna (spółka przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą).
Spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową inną niż spółka jawna.
Nie może być przekształcana spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani spółka w upadłości.
Przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców – (przedsiębiorca przekształcany) może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą; przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową).
Zmiany w opodatkowaniu spółek handlowych
Zgodnie z Ustawą z dnia 28 listopada 2020 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw spółki komandytowe zostają opodatkowane podatkiem CIT.
Z kolei spółka jawna będzie podatnikiem podatku CIT, jeżeli ma siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a jej wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne oraz nie złoży ona:
- przed rozpoczęciem roku obrotowego informacji, według ustalonego wzoru, o podatnikach podatku dochodowego od osób prawnych oraz o podatnikach podatku dochodowego od osób fizycznych, posiadających, bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów niebędących podatnikami podatku dochodowego, prawa do udziału w zysku tej spółki, lub
- aktualizacji powyższej informacji w terminie 14 dni, licząc od dnia zaistnienia zmian w składzie podatników;
– do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę spółki jawnej oraz naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla każdego podatnika osiągającego dochody z takiej spółki.
Powyższe regulacje mogą motywować niektórych podatników do zmiany formy prowadzonej działalności. Dlatego też przekształcenie może nieść ze sobą ryzyko kontroli podatkowej pod kątem ewentualnego zastosowania klauzuli unikania opodatkowania.
Czym jest klauzula unikania opodatkowania?
Czynność nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli osiągnięcie tej korzyści, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu, było głównym lub jednym z głównych celów jej dokonania, a sposób działania był sztuczny (unikanie opodatkowania).
Za odpowiednią uznaje się czynność, której podmiot mógłby w danych okolicznościach dokonać, jeżeli działałby rozsądnie i kierował się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu, a sposób działania nie byłby sztuczny. Czynność odpowiednia może polegać także na zaniechaniu działania.
Jeżeli korzyść podatkowa została osiągnięta w rezultacie dokonania czynności, o której mowa powyżej, w wyniku zastosowania przepisu ustawy podatkowej określającego warunki przyznania zwolnienia podmiotowego lub przedmiotowego, wyłączenia z podstawy opodatkowania, w tym wyłączenia przychodów (dochodów) z opodatkowania, lub odliczenia od przychodu, dochodu lub podatku, to skutki podatkowe określa się na podstawie stanu prawnego, jaki zaistniałby, gdyby dany przepis ustawy podatkowej nie miał zastosowania.
Sposób działania nie jest sztuczny, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności należy przyjąć, że podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami zastosowałby ten sposób działania w dominującej mierze z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. Do przyczyn, o których mowa w zdaniu pierwszym, nie zalicza się celu osiągnięcia korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu.
Na ocenę, że sposób działania był sztuczny, może wskazywać w szczególności występowanie:
- nieuzasadnionego dzielenia operacji lub
- angażowania podmiotów pośredniczących mimo braku uzasadnienia ekonomicznego lub gospodarczego, lub
- elementów prowadzących do uzyskania stanu identycznego lub zbliżonego do stanu istniejącego przed dokonaniem czynności, lub
- elementów wzajemnie się znoszących lub kompensujących, lub
- ryzyka gospodarczego przewyższającego spodziewane korzyści inne niż podatkowe w takim stopniu, że należy uznać, iż działający rozsądnie podmiot nie wybrałby tego sposobu działania, lub
- sytuacji, w której osiągnięta korzyść podatkowa nie ma odzwierciedlenia w poniesionym przez podmiot ryzyku gospodarczym lub jego przepływach pieniężnych, lub
- zysku przed opodatkowaniem, który jest nieznaczny w porównaniu do korzyści podatkowej niewynikającej bezpośrednio z rzeczywiście poniesionej ekonomicznej straty, lub
- angażowania podmiotu, który nie prowadzi rzeczywistej działalności gospodarczej lub nie pełni istotnej funkcji ekonomicznej.
Stanowisko Szefa KAS dotyczące zmiany formy spółki
Oceny przekształcenia spółki pod kątem zakwalifikowania takiej czynności jako unikania opodatkowania podjął się Szef KAS w opinii zabezpieczającej z 26 marca 2020 roku wydanej w sprawie nr DKP1.8011.8.2019.
Sprawa dotyczyła przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę komandytową. Uczestnikami czynności były trzy spółki kapitałowe: spółka dominująca, spółka zależna oraz spółka celowa (założona w celu przeprowadzenia przekształcenia). Spółka celowa po przekształceniu stanie się komplementariuszem i zostanie mniejszościowym wspólnikiem spółki zależnej poprzez nabycie od spółki dominującej jednego udziału spółki zależnej. Komandytariuszem i większościowym wspólnikiem spółki zależnej będzie spółka dominująca. W rezultacie powyższej czynności zaistnieć miała możliwość obniżenia dochodu spółki zależnej poprzez możliwość rozliczenia strat osiągniętych w przeszłości przez spółkę dominującą.
W ocenie Szefa KAS osiągnięcie korzyści podatkowej nie było głównym lub jednym z głównych celów dokonania opisanej wyżej czynności. Jak wskazuje, taka ocena wynika wzięcia pod uwagę wieloaspektowych, odniesionych do korzyści podatkowej celów ekonomicznych wskazanych przez wnioskodawcę, do których należeć miało m.in. uzyskanie większej elastyczności w relacjach pomiędzy spółką dominującą a spółką zależną, przy jednoczesnym zachowaniu odrębności organizacyjnej, poprawa poziomu i struktury wyników finansowych spółki dominującej, zwiększenie poziomu kontroli nad spółką zależną. Ponadto Szef KAS uwzględnił, że wartość prognozowanej korzyści ekonomicznej prawie trzykrotnie przewyższy wartość korzyści podatkowej, a także, że opisywana czynność wpisuje się w szerszą politykę wdrażaną w grupie spółek wnioskodawcy.
Dlatego też zdaniem Szefa KAS pomimo możliwości osiągnięcia za pomocą tej czynności korzyści podatkowej – czynność ta nie spełnia ustawowych kryteriów unikania opodatkowania.
