Przekształcenie spółki cywilnej w inną spółkę

Spółka cywilna została uregulowana w Kodeksie cywilnym, nie ma osobowości prawnej, ale została wyposażona w zdolność prawną. Zasadniczo uzyskanie statusu wspólnika następuje przez zawarcie umowy spółki, wspólnicy wówczas zobowiązują się do dążenia, aby osiągnąć wspólny cel gospodarczy przez działanie w sposób oznaczony.

Umowa spółki cywilnej w wyniku działalności wspólników po jej zawarciu może skutkować odniesieniem korzyści majątkowej, jednak jak to w biznesie - może się również zdarzyć, że powstaną długi i problemy finansowe.

Za zobowiązania spółki cywilnej wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie.

Odpowiedzialność solidarna jest to forma wspólnej odpowiedzialności kilku, a przynajmniej dwóch podmiotów. Każdy z dłużników odpowiedzialny jest za zapłatę całego zobowiązania, zaś w przypadku, gdy zobowiązanie spłaci jedna osoba, pozostali zwolnieni są z dalszej odpowiedzialności za zobowiązanie.

Wskazać należy, że wspólnik spółki cywilnej odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką cywilną i z pozostałymi wspólnikami. Odpowiedzialność wspólników spółki cywilnej za zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, a także na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz ubezpieczenie zdrowotne w związku z prowadzeniem działalności kształtuje się na zasadach określonych w art. 115 ordynacji podatkowej, co powoduje, że egzekucja prowadzona jest do majątku wspólnego i osobistego odpowiedzialnych solidarnie wspólników.

Zobacz też:

Co więcej, odpowiedzialność wspólników za tzw. zobowiązania spółki obejmuje czas uczestnictwa w spółce, nawet gdy są dochodzone już po ustąpieniu wspólnika. Jednocześnie, wspólnik spółki cywilnej nie ponosi odpowiedzialności za "zobowiązania spółki" wynikające ze zdarzeń jakie miały miejsce przed jego przystąpieniem do spółki.

Często zdarza się tak, że wspólnicy powiększając rozmiary swojej działalności zdecydują się na przekształcenie spółki. Pomysł ten często, pojawia się także wtedy kiedy spółka ma długi, ale czy słusznie?

Decyzja o przekształceniu spółki cywilnej

Spółka cywilna może być przekształcona w inną spółkę, w zależności od tego jaka zostanie przez wspólników podjęta decyzja, wówczas odpowiednie przepisy znajdą tutaj zastosowanie.

Spółka cywilna może być przekształcona w spółkę jawną, przy czym umowa spółki jawnej nie może być zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy. Przekształcenie wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników.

Zgłoszenie do sądu rejestrowego powinno zawierać:

firmę, siedzibę i adres spółki;
przedmiot działalności spółki;
nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) wspólników oraz adresy wspólników albo ich adresy do doręczeń;
nazwiska i imiona osób, które są uprawnione do reprezentowania spółki, i sposób reprezentacji.

Spółka jawna powstała w następstwie przekształcenia spółki cywilnej (art. 26 § 3 i 4 k.s.h.) jest jej kontynuatorem w sferze prawa publicznego - o ile nie ma przepisu szczególnego, który by tę kontynuację wyłączał. Z chwilą wpisu do rejestru spółka cywilna, staje się spółką jawną.

Spółce tej przysługują wszystkie prawa i obowiązki stanowiące majątek wspólny wspólników. Jako sukcesor uniwersalny spółka jawna staje się z mocy prawa nie tylko podmiotem praw należących do majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej, ale także staje się podmiotem zobowiązań spółki cywilnej, a właściwie podmiotem zobowiązań wspólników spółki cywilnej. W ten sposób wygasają zobowiązania dotychczasowych wspólników spółki cywilnej, a w ich miejsce podmiotem zobowiązanym staje się spółka jawna. Nie oznacza to, jednak iż wspólnicy spółki cywilnej, którzy stali się wspólnikami spółki jawnej, nie ponoszą żadnej odpowiedzialności.

W przypadku podjęcia decyzji o przekształceniu spółki cywilnej w inną spółkę prawa handlowego (nie dotyczy spółki jawnej), wówczas spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki przekształconej do rejestru (dzień przekształcenia). Przekształcenie opiera się na zasadzie kontynuacji w sferze praw i obowiązków m.in. cywilnoprawnych. Stosunki prawne nawiązane przez spółkę przekształcaną nie ustają, ale są kontynuowane w niezmienionym zakresie i treści z udziałem spółki przekształconej.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, będąca rezultatem przekształcenia się spółki cywilnej, wstępuje z mocy prawa nie tylko w stosunki materialnoprawne spółki cywilnej (wspólników spółki cywilnej) - ale także w stosunki procesowe, np. jako strona toczącego się już postępowania sądowego (art. 553 k.s.h).

Nowo powstałej spółce przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształconej. Jednakże, w spółce komandytowej, również nowa spółka pozostaje podmiotem zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej.

Do przekształcenia spółki cywilnej w spółkę handlową wymaga się:

sporządzenia planu przekształcenia spółki wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta;
powzięcia uchwały o przekształceniu spółki;
powołania członków organów spółki przekształconej albo określenia wspólników prowadzących sprawy tej spółki i reprezentujących ją;
dokonania w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia spółki przekształcanej.

Przekształcenie spółki osobowej w spółkę kapitałową następuje, jeżeli oprócz za dokonaniem w/w czynności za przekształceniem spółki osobowej w kapitałową wypowiedzieli się wszyscy wspólnicy, z tym że w przypadku spółki komandytowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej wystarczy, jeżeli oprócz wszystkich komplementariuszy za przekształceniem wypowiedzą się komandytariusze bądź akcjonariusze reprezentujący co najmniej dwie trzecie sumy sum komandytowych bądź kapitału zakładowego, chyba że umowa albo statut przewiduje warunki surowsze.

Odpowiedzialność wspólników po przekształceniu spółki cywilnej

W przypadku przekształcenia spółki osobowej w kapitałową mogłoby dojść do próby "ucieczki" od odpowiedzialności za zobowiązania spółki przekształcanej, jest to częsty pomysł w chwili kryzysu wspólników spółki cywilnej. Przeciwdziałać temu ma art. 574 k.s.h., który wydłuża okres odpowiedzialności wspólników spółek osobowych na czas po dniu przekształcenia.

Wspólnicy przekształcanej spółki osobowej odpowiadają na dotychczasowych zasadach solidarnie ze spółką przekształconą za zobowiązania spółki powstałe przed dniem przekształcenia przez okres trzech lat, licząc od tego dnia.

Z uwagi na to, że ordynacja podatkowa w zakresie dotyczącym zobowiązań podatkowych jest ustawą szczególną w stosunku do przepisów kodeksu spółek handlowych, uzasadnione jest stosowanie przepisów ordynacji do czasowego zakresu odpowiedzialności za zaległości podatkowe. Oznacza to, że okres odpowiedzialności wspólników w zakresie zobowiązań podatkowych zostaje wydłużony do lat 5, bowiem zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Podstawa prawna