Darowizna akcji - czy podlega opodatkowaniu?

Niemal w każdej rodzinie prędzej czy później dochodzi do okoliczności, w których jedna osoba pragnie obdarować drugą osobę pieniędzmi, nieruchomościami, rzeczami ruchomymi i innymi. Warto tutaj postawić pytanie, w jaki sposób będzie z kolei wyglądać w rodzinie darowizna akcji, czyli papierów wartościowych?

W jaki sposób należy opodatkować darowiznę?

W myśl art. 1 ust 1 ustawy o spadkach i darowiznach opodatkowaniu podatkiem od spadów i darowizn będzie podlegać nabycie przez osoby fizyczne rzeczy znajdujących się na terytorium Polski bądź praw majątkowych, które będą wykonane również na terytorium Polski.

Obowiązek podatkowy przy darowiźnie powstanie w momencie dokonania czynności nabycia rzeczy w drodze darowizny, czyli z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a gdy zawarto umowę bez zachowania przewidzianej formy, obowiązek opodatkowania danej darowizny powstanie z momentem realizacji przyrzeczonego świadczenia (sytuacja taka może wystąpić w przypadku, gdy z uwagi na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, wówczas obowiązek opodatkowania takiej darowizny powstanie w momencie złożenia powyższych oświadczeń).

Innym momentem opodatkowania darowizny jest sytuacja nabycia darowizny z polecenia darczyńcy. Obowiązek opodatkowania tej darowizny powstanie w momencie wykonania polecenia.

Darowizna za granicą

Warto podkreślić, że w sytuacji, gdy otrzymana darowizna lub prawa majątkowe wykonane zostają poza granicami Polski, obowiązek opodatkowania tych darowizn wystąpi tylko w wypadku, gdy w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Polski.

Ustalenie przynależności do grupy podatkowej

Nieodzownym elementem ustalenia relacji obdarowanych i darczyńców przy weryfikacji obowiązku opodatkowania lub zwolnienia z opodatkowania jest zidentyfikowanie stopnia pokrewieństwa darczyńcy i obdarowanego ze względu na przynależność do odpowiedniej grupy podatkowej określonej w ustawie o podatku od spadków i darowizn:

1)  grupa I - małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie,

2) grupa II - zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych,

3)  grupa III - inni nabywcy.

Darowizna akcji zwolniona z podatku

Jeżeli najbliżsi podarują między sobą akcje, wówczas darowizna ta będzie mogła korzystać ze zwolnienia z podatku, bowiem zwolnieniu od podatku podlega nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, ale tylko w sytuacji, gdy dokonają zgłoszenia nabycia tych akcji na formularzu SD-Z2 właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego (ze względu na adres zamieszkania obdarowanego) w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

W sytuacji umowy darowizny akcji, obowiązek podatkowy powstanie w dniu zawarcia danej umowy darowizny.

Darowizna akcji do odrębnego majątku małżonka

Warto wspomnieć o sytuacji, gdy jeden z małżonków przekazuje w drodze darowizny akcje w spółkach kapitałowych z siedzibą na terytorium Polski na rzecz drugiego małżonka. W tej sytuacji, poza podatkiem od spadów i darowizn, pozostaje pytanie, czy przekazanie takiej darowizny po stronie przekazującego będzie skutkowało powstaniem przychodu w świetle ustawy o podatku dochodowym? Okazuje się jednak, że w sytuacji przekazania akcji przez jednego z małżonków do majątku odrębnego drugiego małżonka nie będzie skutkowało powstaniem przychodu do opodatkowania po stronie przekazującego małżonka.

Potwierdza to także stanowisko zawarte w interpretacji indywidualnej z 29 stycznia 2014 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi o sygn. IPTPB2/415-716/13-2/KR.

Sprzedaż akcji otrzymanych w postaci darowizny

Nabywca posiadający akcje otrzymane drogą darowizny, w momencie podjęcia decyzji o sprzedaży danych papierów wartościowych, będzie musiał zmierzyć się z opodatkowaniem danej transakcji podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Co gorsze, dokonujący odpłatnego zbycia akcji musi opodatkować całą kwotę przychodu ze zbycia akcji, ponieważ nie może pomniejszyć jej o wartość wydatków poniesionych na nabycie akcji z uwagi na fakt, że nabycie akcji nastąpiło w drodze darowizny.

Wobec powyższego dochodem do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych będzie kwota przychodu bez możliwości pomniejszenia o koszty uzyskania przychodów, ponieważ takie w momencie otrzymania darowizny nie wystąpiły. Zatem sprzedający będzie zobligowany odprowadzić od kwoty przychodu zbytych akcji otrzymanych w formie darowizny 19% podatek dochodowy.

Za rok podatkowy, w którym nastąpiło sprzedanie otrzymanych akcji zbywca musi wypełnić zeznanie podatkowe PIT-38 i złożyć je do 30 kwietnia roku następnego po roku sprzedaży danych papierów wartościowych.

Tego samego zdania jest Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 11 czerwca 2015r.
o sygn. IBPBII/2/4511-322/15/HS oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej
z 07 stycznia 2016r. o sygn. IBPB-2-2/4511-624/15/HS.

Nie warto zapominać o zgłoszeniu darowizny

W sytuacji gdy obdarowany akcjami zapomniał dokonać zgłoszenia w ciągu 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny określonej w umowie tegoż faktu do właściwego urzędu skarbowego, będą go obowiązywały zasady ogólne opodatkowania z tytułu nabycia darowizny dla 1 grupy podatkowej bez możliwości skorzystania z powyższego zwolnienia.

Należy jednak dodać, że jeżeli obdarowany dowiedział się o nabyciu darowizny, w postaci rzeczy lub praw majątkowych, po upływie terminu 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny, zwolnienie stosuje się wówczas, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.

Nie zawsze natomiast wystąpi obowiązek zgłoszenia otrzymanej darowizny do urzędu skarbowego. Taki obowiązek nie wystąpi przy zachowaniu poniższych warunków:

1. jeżeli wartość nabytych darowizn łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych nie przekroczy kwoty 9 637 zł,

2. nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego lub w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.