Działalność gospodarcza wykonywana w Polsce może dotyczyć bardzo wielu różnych sfer. Czasami ustawodawca wymaga jednak spełnienia dodatkowych przesłanek oprócz samej rejestracji w CEIDG albo KRS. Tak też jest w przypadku działalności ubezpieczeniowej, która podlega szczególnym regulacjom prawnym. Przez jaki podmiot zatem może być prowadzona działalność ubezpieczeniowa? Dowiesz się czytają artykuł!
Na czym polega działalność ubezpieczeniowa?
Zgodnie z treścią art. 4 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej przez działalność ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych. Działalność reasekuracyjna to natomiast realizowanie czynności związanych z przyjmowaniem ryzyka cedowanego przez zakład ubezpieczeń lub przez zakład reasekuracji oraz dalsze cedowanie przyjętego ryzyka, w szczególności:
zawieranie i wykonywanie umów reasekuracji czynnej i umów retrocesji lub zlecanie zawierania umów retrocesji brokerom reasekuracyjnym w rozumieniu Ustawy z dnia 15 grudnia 2017 roku o dystrybucji ubezpieczeń, a także wykonywanie tych umów;
składanie oświadczeń woli w sprawach roszczeń o odszkodowania lub inne świadczenia należne z tytułu powyższych umów;
ustalanie składek i prowizji należnych z tytułu powyższych umów;
prowadzenie kontroli przestrzegania przez cedentów warunków powyższych umów.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że zakład ubezpieczeniowy nie może wykonywać innego rodzaju działalności niż działalność ubezpieczeniowa i bezpośrednio z nią związana.
Jakie są czynności ubezpieczeniowe?
Ubezpieczenie w dużym skrócie polega na objęciu ochroną danego przedmiotu, prawa lub osoby – w sytuacji gdy dojdzie do jego naruszenia lub zniszczenia, ubezpieczyciel zobowiązuje się pokryć wszelkie szkody związane z takim zdarzeniem (np. koszty naprawy lub utylizacji zniszczonego mienia, koszty leczenia danej osoby i inne).
zawieranie umów ubezpieczenia, umów gwarancji ubezpieczeniowych lub zlecanie ich zawierania uprawnionym pośrednikom ubezpieczeniowym w rozumieniu ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, a także wykonywanie tych umów;
zawieranie umów reasekuracji lub zlecanie ich zawierania brokerom reasekuracyjnym w rozumieniu ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, a także wykonywanie tych umów w zakresie cedowania ryzyka z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych (reasekuracja bierna);
składanie oświadczeń woli w sprawach roszczeń o odszkodowania lub inne świadczenia należne z tytułu umów ubezpieczeniowych;
ustalanie składek i prowizji należnych z tytułu umów ubezpieczeniowych;
ustanawianie, w drodze czynności cywilnoprawnych, zabezpieczeń rzeczowych lub osobistych, jeżeli są one bezpośrednio związane z zawieraniem umów ubezpieczeniowych;
ocena ryzyka w ubezpieczeniach osobowych i ubezpieczeniach majątkowych oraz w umowach gwarancji ubezpieczeniowych;
wypłacanie odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów ubezpieczeniowych;
przejmowanie i zbywanie przedmiotów lub praw nabytych przez zakład ubezpieczeń w związku z wykonywaniem umowy ubezpieczenia, lub umowy gwarancji ubezpieczeniowej;
prowadzenie kontroli przestrzegania przez ubezpieczających lub ubezpieczonych, zastrzeżonych w umowie lub w ogólnych warunkach ubezpieczeń, obowiązków i zasad bezpieczeństwa odnoszących się do przedmiotów objętych ochroną ubezpieczeniową;
prowadzenie postępowań regresowych oraz postępowań windykacyjnych związanych z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów gwarancji ubezpieczeniowych, umów reasekuracji w zakresie cedowania ryzyka z umów ubezpieczenia i umów gwarancji ubezpieczeniowych;
lokowanie środków zakładu ubezpieczeń;
wykonywanie innych czynności przewidzianych dla zakładu ubezpieczeń w odrębnych ustawach.
Czynnościami ubezpieczeniowymi, jeżeli wykonuje je zakład ubezpieczeń, są także:
ustalanie przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych;
ustalanie wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań, a także innych świadczeń należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych;
ustalanie wartości przedmiotu ubezpieczenia;
zapobieganie powstawaniu skutków zdarzeń losowych (lub zmniejszanie tych skutków) oraz finansowanie tych działań z funduszu prewencyjnego.
Kto może być ubezpieczycielem?
Działalność ubezpieczeniowa należy do kategorii działalności szczególnie regulowanych. W praktyce oznacza to, że nie każdy podmiot może ją wykonywać – nie będzie to dopuszczalne m.in. w przypadku spółek cywilnych i osób prowadzących jednoosobowe przedsiębiorstwa. Zgodnie z treścią art. 6 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej zakład ubezpieczeń może wykonywać działalność ubezpieczeniową wyłącznie w formie spółki akcyjnej, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych albo spółki europejskiej określonej w Rozporządzeniu Rady (WE) nr 2157/2001 z dnia 8 października 2001 roku w sprawie statutu spółki europejskiej (SE). Do zakładów ubezpieczeń wykonujących działalność ubezpieczeniową w formie spółki europejskiej przepisy ustawy dotyczące wykonywania takiej działalności w formie spółki akcyjnej stosuje się odpowiednio, o ile ustawa nie stanowi inaczej.
Odnosząc powyższe do polskiej praktyki, na naszym rynku ubezpieczyciele działają w zdecydowanej większości w formie spółek akcyjnych. Jeśli inny podmiot prawny, tj. niespełniający wymogów ustawowych, chciałby zarejestrować swoją działalność jako działalność ubezpieczeniową, jego wniosek rejestracyjny w tym zakresie zostanie odrzucony (albo przez CEIDG, albo przez KRS).
Działalność ubezpieczeniową wykonuje zakład ubezpieczeń działający jako zakład ubezpieczeń albo zakład ubezpieczeń i reasekuracji. Zakład ubezpieczeń wykonujący działalność w formie spółki akcyjnej ma obowiązek i wyłączne prawo używania w firmie wyrazów „towarzystwo ubezpieczeń”, „zakład ubezpieczeń”, „towarzystwo ubezpieczeń i reasekuracji” albo „zakład ubezpieczeń i reasekuracji”. Dopuszczalne jest używanie w obrocie odpowiednio skrótów „TU”, „ZU”, „TUiR” albo „ZUiR”. Zakład ubezpieczeń wykonujący działalność w formie towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych ma obowiązek i wyłączne prawo używania w firmie wyrazów „towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych”. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „TUW”.
Działalność ubezpieczeniowa może być wykonywana w Polsce wyłącznie w formie spółki akcyjnej, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych albo spółki europejskiej. Jest to działalność regulowana, stąd konieczne jest uzyskanie uprzedniego zezwolenia na jej prowadzenie (stosowne pozwolenie wydaje Komisja Nadzoru Finansowego). Podmiot wykonujący działalność ubezpieczeniową nie może podejmować innych dodatkowych czynności, chyba że pozostają one w ścisłym związku z czynnościami ubezpieczeniowymi.
