Kontrakt menedżerski zaliczany jest do umów o świadczenie usług. Powszechnie uznaje się go za synonim umowy o zarządzanie właściwej dla osób kierujących zakładem pracy. Nie został nazwany i wyodrębniony w Kodeksie cywilnym, możliwość jego zawarcia opiera się na swobodzie zawierania umów. Zdarzają się sytuacje, gdy czynności wykonywane w ramach kontraktu menedżerskiego przejawiają cechy stosunku pracy, przez co sama umowa uznawana jest za umowę o pracę. Nie zmienia to jednak faktu, że co do zasady kontrakt menedżerski jest umową cywilnoprawną, a w myśl art. 750. Kodeksu cywilnego do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.
Kontrakt menedżerski - klasyfikacja dla celów ubezpieczeń społecznych
Kontrakt menedżerski, o ile nie ma charakteru umowy o pracę, zakwalifikowany został dla celów ubezpieczenia społecznego tak jak umowa zlecenia. Osoba wykonująca taką umowę podlega zatem ubezpieczeniom społecznym na zasadach określonych dla zleceniobiorców. Osoba taka podlega obowiązkowo ubezpieczeniom:
- emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu,
- ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne, a przystąpienie do niego może nastąpić tylko na wniosek ubezpieczonego. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla menedżera stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskany z tytułu zawartej umowy.
Kontrakt menedżerski i prowadzenie działalności gospodarczej
Zgodnie z art. 13 pkt 9 u.p.d.o.f. przychód uzyskany z kontraktu menedżerskiego zalicza się do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, nawet gdy tego rodzaju umowa została zawarta w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez menedżera.
Zawieranie umowy z menedżerem prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą jest częstą sytuacją. Rozróżnia się wówczas dwa przypadki, które zostaną poniżej omówione.
Menedżer wykonuje kontrakt w ramach prowadzonej działalności, a przychody uzyskuje wyłącznie z tej umowy.
W powyższej sytuacji kontrakt menedżerski wykonywany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej powinien być traktowany jako odrębny tytuł do ubezpieczeń społecznych, a nie jako umowa wykonywana w ramach prowadzonej działalności.
Menedżer podlega wówczas ubezpieczeniom z tytułu zawartej umowy i wykazywany jest z kodem 04 11 - osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług.
Firma (płatnik) zatrudniająca menedżera na podstawie kontraktu jest zobowiązana do naliczania i odprowadzania do ZUS składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, a jeżeli nie występują przesłanki do zwolnienia, także na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Menedżer uzyskuje przychody zarówno z kontraktu, jak i z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń.
O zbiegu tytułów do ubezpieczeń mówimy, gdy osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą i wykonująca kontrakt menedżerski uzyskuje przychody z obydwu źródeł. Generalna zasada wyrażona została w art. 9 ust. 2 i 2a Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż osoba taka podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tego powstałego najwcześniej tytułu. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, zostać objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych - wszystkich lub wybranych tytułów - bądź zmienić tytuł ubezpieczeń.
Gdy wynagrodzenie menedżera z tytułu kontraktu, będące podstawą wymiaru ubezpieczeń społecznych, jest niższe od najniższej obowiązującej go podstawy wymiaru składek, będzie on wówczas podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności. Z tytułu kontraktu ubezpieczenie będzie dobrowolne. Natomiast składka zdrowotna obowiązkowa będzie z obydwu tytułów.
Dokonanie zmiany obowiązkowego tytułu do ubezpieczeń - z działalności na kontrakt menedżerski - będzie możliwe w przypadku, gdy wynagrodzenie menedżera z tytułu kontraktu będzie wyższe niż najniższa obowiązująca go podstawa wymiaru składek z tytułu działalności gospodarczej.
Reasumując, gdy menedżer zawarł kontrakt w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, a przychody uzyskuje wyłącznie z tytułu tego kontraktu, podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu kontraktu. Kiedy jednak przychody uzyskiwane są z obydwu źródeł, ubezpieczeniu podlega z tytułu, który powstał wcześniej, lub z tytułu, z którego podstawa wymiaru składek ZUS jest wyższa.
