Tematyką naszego artykułu będzie użyczenie pojazdu spółce przez przez wspólnika spółce osobowej. Rozważania skoncentrujemy na wyjaśnieniu, jakie konsekwencje podatkowe wywołuje to w ramach podatku od czynności cywilnoprawnych.
Użyczenie pojazdu spółce a podatek PCC
Katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem PCC został wyszczególniony w art. 1 ust. 1 ustawy PCC. Podkreślenia wymaga, że jest to wykaz o charakterze zamkniętym, co oznacza, że tylko czynności tam wymienione podlegają opodatkowaniu podatkiem PCC.
Jak stanowi art. 710 Kodeksu cywilnego (kc), przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony lub nieoznaczony na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
Umowa użyczenia stanowi zatem osobną, opisaną i wyszczególnioną umowę w ramach przepisów Kodeksu cywilnego.
Co równie istotne, przepisy ustawy PCC w omawianym katalogu nie wymieniają wprost umowy użyczenia jako podlegającej opodatkowaniu.
Jednakże określony katalog wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem PCC podlegają umowy spółki oraz zmiany umów spółki, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Jak stanowi art. 1 ust. 3 pkt 1 ustawy PCC, przy spółce osobowej za zmianę umowy uważa się wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika, dopłaty oraz oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania.
W konsekwencji, chociaż ustawa PCC nie określa wprost umowy użyczenia, to jednak czynnością opodatkowaną jest oddanie przez wspólnika spółce rzeczy do nieodpłatnego używania, co określane jest jako zmiana umowy spółki.
Użyczenie pojazdu spółce - podstawa opodatkowania oraz stawka PCC
Skoro zatem użyczenie pojazdu spółce podlega opodatkowaniu podatkiem PCC, to należy ustalić stawkę podatku oraz podstawę opodatkowania.
Przepisy ustawy PCC wskazują, że przy oddaniu spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania podstawę opodatkowania stanowi roczna wartość nieodpłatnego używania, którą przyjmuje się w wysokości 4% wartości rynkowej rzeczy lub prawa majątkowego oddanego do nieodpłatnego używania.
Jeżeli natomiast umowa użyczenia została zawarta na czas nieokreślony, podstawę opodatkowania może stanowić zgodnie z oświadczeniem podatnika:
- wartość świadczeń za lat 10 albo
- wartość świadczeń należnych w miarę wykonywania umowy.
Dodajmy też, że wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.
Przykład 1.
Wspólnik przekazał spółce osobowej prywatny samochód do używania na okres 3 lat. Wartość rynkowa pojazdu to 80 000 zł. W konsekwencji podstawa opodatkowania podatkiem PCC to 80 000 zł × 4% × 3 lata = 9600 zł.
Przykład 2.
Wspólnik przekazał spółce osobowej prywatny samochód do używania na czas nieokreślony. Wartość rynkowa pojazdu to 80 000 zł. W konsekwencji podstawa opodatkowania podatkiem PCC to 80 000 zł × 4% × 10 lat = 32 000 zł.
W obu powyższych przypadkach obowiązuje ta sama stawka podatkowa, która wynosi 0,5% podstawy opodatkowania.
Należy w tym miejscu podkreślić, że podatnik ma obowiązek uwzględnienia wartości rynkowej przekazywanego do używania pojazdu. Nie może zatem przyjąć wartości pojazdu w dowolnej wysokości.
Jeżeli podatnik nie określił wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej lub wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny organu podatkowego, wartości rynkowej, organ ten wezwie podatnika do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny.
Jeśli podatnik, pomimo wezwania, o którym mowa w ust. 3, nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, organ podatkowy dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez podatnika wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33% od wartości podanej przez podatnika, koszty opinii ponosi podatnik.
Zapłata podatku PCC w przypadku użyczenia pojazdu spółce
Jak stanowi art. 4 pkt 9 ustawy PCC, obowiązek podatkowy przy umowie spółki cywilnej ciąży na wspólnikach, a przy pozostałych umowach spółki – na spółce.
Natomiast zgodnie z art. 5 ustawy PCC obowiązek zapłaty podatku ciąży na podatnikach tego podatku. Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach albo na stronach umowy zamiany, albo wspólnikach spółki cywilnej, zobowiązanymi solidarnie do zapłaty podatku są odpowiednio te podmioty, strony umowy zamiany albo wspólnicy spółki cywilnej.
W rezultacie, jeżeli użyczenie odbywa się na rzecz spółki cywilnej, to obowiązek zapłaty podatku spoczywa solidarnie na wspólnikach spółki cywilnej.
Jeśli natomiast użyczenie odbywa się na rzecz spółki jawnej czy komandytowej, to podmiotem zobowiązanym do zapłaty podatku jest sama spółka.
Podatnik podatku PCC ma obowiązek złożyć zeznanie PCC-3 w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego. W tym samym terminie należy odprowadzić należny podatek PCC.
Obowiązek podatkowy powstaje tu z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, tj. z chwilą zawarcia umowy użyczenia.
Reasumując, użyczenie pojazdu spółce osobowej jest na gruncie podatku PCC traktowane jako zmiana umowy spółki. Tego rodzaju czynność podlega opodatkowaniu 0,5-procentową stawką podatku PCC. Wspólnicy powinni zatem pamiętać, że oddanie spółce pojazdu w nieodpłatne użyczenie nie jest zdarzeniem neutralnym podatkowo.
