Przedmiotem umowy sprzedaży mogą być nie tylko rzeczy, ale i zwierzęta. W związku z tym pojawia się pytanie o sposób rozliczenia umowy sprzedaży, która je obejmuje. Nasza analiza będzie opierać się na regulacjach ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Czy należy zapłacić PCC od zakupu zwierzęcia?
PCC od zakupu zwierzęcia
W myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.
Powyższe oznacza, iż ustawodawca ograniczył zakres przedmiotowy podatku od czynności cywilnoprawnych do tych przypadków, gdy przedmiotem umowy sprzedaży lub zamiany są rzeczy i prawa majątkowe.
W tym miejscu warto także sięgnąć do regulacji Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 535 § 1 kc przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Przedmiotem umowy sprzedaży jest zatem rzecz. Jak natomiast stanowi art. 45 kc rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne. W konsekwencji należy zastanowić się, w jaki sposób traktować umowę sprzedaży zwierząt.
Wskażmy, że stosownie do art. 1 ust. 1 Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierząt zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Jednocześnie w art. 1 ust. 2 przywołanego aktu prawnego ustawodawca wskazał, iż w sprawach nieuregulowanych w ustawie do zwierząt stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy.
Ustawa o ochronie zwierząt nie reguluje kwestii obrotu zwierzętami, w tym umów ich sprzedaży. W tym zakresie zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu cywilnego. Mając na względzie fakt, iż ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera własnych definicji sprzedaży, ocena, czy dana czynność stanowi taką umowę, winna być dokonywana przy uwzględnieniu odpowiednich przepisów kc.
Ustawa o ochronie zwierząt stanowi o traktowaniu zwierząt, przy czym nie wprowadza zakazu obrotu nimi. Konsekwencją braku takiego zakazu jest prawo właścicieli zwierząt do ich sprzedaży czy też zamiany. Jeśli właściciele z niego korzystają, są zobligowani stosować wszystkie regulacje dotyczące czynności cywilnoprawnych, w tym także przepisy prawa podatkowego. Przepisy ustawy o ochronie zwierząt nie zwalniają ich z tego obowiązku.
Biorąc powyższe pod uwagę, należy wskazać, iż ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera normy wykluczającej z kręgu podatników osób dokonujących nabycia zwierzęcia. Takie też stanowisko znajduje potwierdzenie w treści wydawanych interpretacji indywidualnych.
Jak podaje Dyrektor IS w Warszawie w interpretacji z 24 lutego 2009 roku, nr IPPB2/436-445/08-3/MZ, w świetle art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych do zakupu lub sprzedaży koni przez Wnioskodawcę w drodze umowy sprzedaży mają zastosowanie przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Przeniesienie własności koni w drodze umowy sprzedaży podlega co do zasady opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Wskażmy, że zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy PCC obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy przy umowie sprzedaży podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa rzeczy. Zatem w opisanym przypadku będzie to wartość rynkowa zwierzęcia.
W myśl art. 6 ust. 2 ustawy PCC wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.
Jak natomiast wynika z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy PCC, stawka podatku od umowy sprzedaży:
- nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – wynosi 2%,
- innych praw majątkowych – wynosi 1%.
Końcowo zaznaczmy, że zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy PCC podatnik ma obowiązek złożenia deklaracji PCC-3 w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego (chwila zawarcia umowy sprzedaży). Termin ten jest jednocześnie terminem płatności podatku.
Przykład 1.
Dwie osoby fizyczne zawarły umowę sprzedaży konia. Umowa została podpisana 1 września. Koń został przetransportowany do nabywcy 7 września. Zapłaty kupujący dokonał 8 września. W takim przypadku obowiązek podatkowy powstał 1 września i od tej daty należy obliczać 14-dniowy termin na złożenie deklaracji PCC-3 oraz opłacenie podatku.
W tym miejscu warto także wspomnieć o zwolnieniu uregulowanym w art. 9 pkt 6 ustawy PCC. W przepisie tym podano, że zwalnia się od podatku sprzedaż rzeczy ruchomych, jeżeli podstawa opodatkowania nie przekracza 1000 zł.
Powyższa regulacja odnosi się również do zwierząt, które pod względem prawa podatkowego traktowane są jak rzeczy ruchome.
Trzeba przy tym podkreślić, że zwolnienie obejmuje wyłącznie umowę sprzedaży zwierząt o wartości rynkowej do 1000 zł. Jeżeli wartość zwierzęcia przekracza tę sumę, to opodatkowaniu podlega cała kwota, a nie jedynie nadwyżka ponad wskazany limit.
Zakup zwierząt od podatnika podatku VAT
Warto również przeanalizować sytuację, w której osoba fizyczna dokonuje zakupu zwierzęcia od podatnika podatku VAT. W tym zakresie można wskazać, że podatnikiem podatku VAT może być rolnik, ponieważ na gruncie podatku od towarów i usług działalność rolnicza jest traktowana jako działalność gospodarcza.
Rolnik dokonujący sprzedaży zwierząt pochodzących z własnej hodowli może korzystać ze zwolnienia przewidzianego dla rolników ryczałtowych. Jak podaje art. 2 pkt
W myśl art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy VAT zwalnia się od podatku dostawę produktów rolnych przez rolników ryczałtowych.
Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu jej dokonania jest:
- opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
- zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
- umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
- umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
W świetle powyższego w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia opodatkowania przywołanych transakcji podatkiem od towarów i usług lub zwolnienia z tego podatku, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia ich podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Sprzedaż zwierząt, dokonywana w ramach działalności gospodarczej, do której zalicza się również działalność rolniczą, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Jednocześnie należy stwierdzić, że przy spełnieniu kryteriów określonych w ustawie o podatku od towarów i usług czynność ta może również korzystać ze zwolnienia od tego podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy VAT.
W interpretacji Dyrektora IS w Warszawie z 5 listopada 2008 roku, nr IPPB2/436-340/08-2/MZ, czytamy:
„Jak wynika z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego, zarówno sprzedający, jak i Wnioskodawca są rolnikami ryczałtowymi, zaś przedmiotem sprzedaży są kury.
Jeżeli sprzedaż kur w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług zostanie uznana za mieszczącą się w zakresie zwolnienia od tego podatku, umowa taka nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych”.
Przykład 2.
Rolnik ryczałtowy korzystający ze zwolnienia od podatku VAT dokonał sprzedaży konia z własnej hodowli na rzecz osoby fizycznej. Pomimo tego, że sprzedaż jest zwolniona od podatku VAT, nabywca nie będzie w tym przypadku zobligowany do odprowadzenia podatku PCC.
Obrót zwierzętami jest na gruncie prawa polskiego legalny. Zwierzę może być przedmiotem umowy sprzedaży. W takim przypadku obowiązek podatkowy w zakresie podatku PCC spoczywa na kupującym. Wyjątkiem będzie sytuacja, w której transakcja sprzedaży będzie objęta podatkiem VAT. W takich okolicznościach zastosowanie znajdzie art. 2 pkt 4 ustawy PCC.
