Sprzedaż produktów bez zarejestrowania działalności gospodarczej prowadzi do konsekwencji karnych. W polskim prawie można spotkać się z kilkoma definicjami działalności gospodarczej. Przed rozpoczęciem sprzedaży warto dowiedzieć się więcej na temat kryteriów konieczności jej rejestracji oraz tego, jakie groża kary za niezarejestrowaną sprzedaż.
Pojęcie działalności gospodarczej w świetle polskiego prawa
Definicja działalności gospodarczej nie ogranicza się wyłącznie do jednego aktu prawnego, a można się z nią spotkać w kilku ustawach. Definicja ta została opisana w następujących aktach:
- ustawie Prawo Przedsiębiorców,
- ordynacji podatkowej,
- ustawie o podatku dochodowym,
- ustawie o podatku od towarów i usług,
- ustawie o ubezpieczeniach społecznych.
Zgodnie z art. 3 ustawy Prawo Przedsiębiorców działalność gospodarczą należy rozumieć jako zorganizowaną działalność zarobkową, wykonywaną we własnym imieniu, w sposób ciągły. Natomiast ordynacja podatkowa doprecyzowuje rzeczony termin. W myśl tego aktu prawnego za działalność gospodarczą należy uznać każdą działalność zarobkową w rozumieniu przepisów ustawy Prawo Przedsiębiorców, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej.
Reasumując, by zarejestrować działalność gospodarczą należy spełnić 3 przesłanki: przedsiębiorstwo powinno być prowadzone w sposób zorganizowany i ciągły oraz założone w charakterze zarobkowym. Należy zaznaczyć, iż wysokość dochodu nie ma znaczenia - nawet generowanie straty nie zwalnia z obowiązku założenia przedsiębiorstwa. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym, wyłączenie od wymogu rejestracji stanowi stosunek pracy w oparciu o umowy cywilnoprawne, umowy o pracę, najem, dzierżawa oraz przychody z praw majątkowych.
| Ważne! 30 kwietnia 2018 roku wraz z ustawą Prawo przedsiębiorców została wprowadzona możliwość prowadzenia tzw. działalności nierejestrowanej. Jej działanie reguluje w art. 5 wspomnianej ustawy, według którego aby móc prowadzić działalność nierejestrowaną należy spełnić poniższe warunki:
Więcej na ten temat zostało szczegółowo opisane w artykule: Czym jest działalność nierejestrowana? Co mówi o niej ustawa? |
Niezarejestrowana sprzedaż - konsekwencje podatkowe
Bez względu na fakt zarejestrowania działalności, każda osoba osiągająca przychód zobowiązana jest do jego opodatkowania. Jako podatnicy jesteśmy zobligowani do zapłacenia opłat w odpowiedniej wysokości oraz w wymaganym terminie. Fiskus posiada bogaty wachlarz środków skłaniających obywateli do wywiązywania się z obowiązków. Niezapłacenie podatku dochodowego jest utożsamiane z uzyskaniem przychodu z nieujawnionych źródeł. Natomiast zakwalifikowanie do tej kategorii skutkuje nałożeniem 75% podatku. Kolejne próby przeciwstawienia się prawu i konsekwentnego niepłacenia podatku prowadzą do nałożenia grzywny lub wyegzekwowania zaległości podatkowych za pośrednictwem komornika.
Negatywne konsekwencje prawne zostaną wyciągnięte również z tytułu niezapłaconego podatku od towarów i usług. Co do zasady nakaz rejestracji jako podatnika VAT należy do ściśle określonej grupy przedsiębiorców. Ustawodawca wskazuje podmioty prowadzące działalność w zakresie: sprzedaży wyrobów z metali szlachetnych, opodatkowanych akcyzą, nowych środków transportu, terenów budowlanych i przeznaczonych pod zabudowę, a także świadczenia usług prawniczych i doradczych oraz usług jubilerskich. Ponadto obowiązek rejestracji jako płatnika podatku VAT jest nałożony na każdy podmiot generujący sprzedaż przekraczającą 200.000 zł rocznie. Nawet, gdy podmiot nie spełnia wymogów konieczności założenia działalności gospodarczej - przepisy nie zwalniają go z obowiązku opłacania podatku.
Kary przewidziane za brak rejestracji działalności gospodarczej
Opodatkowanie przychodu nie jest jedynym obowiązkiem przedsiębiorcy. Prowadzenie działalności gospodarczej bez rejestracji wiąże się z szeregiem innych wymogów. Zgodnie z ustawą Prawo Przedsiębiorców, przedsiębiorca może ją podjąć dopiero po uzyskaniu wpisu do stosownego rejestru w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Podmiot, który prowadzi działalność bez wpisu działa niezgodnie z prawem i podlega karze ograniczenia wolności lub grzywnie (zgodnie z art. 601 kodeksu wykroczeń). Karze podlegają także przedsiębiorcy, którzy nie zgłaszają zmian w rejestrze - w terminie do 7 dni od wystąpienia zdarzenia (np. zmiana adresu siedziby firmy).
Istotnym obowiązkiem prowadzenia działalności gospodarczej jest rejestracja w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Z tego tytułu przedsiębiorca zobligowany jest do opłacania składek zdrowotnych i społecznych. Niedopełnienie obowiązków przewidzianych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych (np. nieopłacanie składek na ubezpieczenie społeczne, utrudnianie kontroli) skutkuje nałożeniem grzywny do 5.000 zł. Ponadto ZUS może żądać opłacenia zaległych składek od początku prowadzenia działalności, powiększonych o odsetki od zaległości podatkowych oraz opłaty dodatkowej wynoszącą nawet do 100% wymagalnych składek.
Nielegalne prowadzenie działalności gospodarczej zazwyczaj wiąże się z brakiem księgowości. Może to implikować kolejne kary z tytułu nieprawidłowego obliczenia podatku dochodowego lub niezłożenia deklaracji VAT. Ponadto kodeks karny przewiduje dodatkowe zobowiązania podatkowe z powodu braku kasy fiskalnej, np. wymierzenie 30% sankcji.
