Proces podejmowania decyzji w firmie zależy przede wszystkim od jej struktury wewnętrznej oraz formy prawnej, w jakiej funkcjonuje. Może ona działać zarówno przez osoby fizyczne, wspólników, jak i przez organ, który ją reprezentuje, np. zarząd. Kto może podejmować decyzje dotyczące działania firmy? Odpowiedź poniżej.
Decyzje dotyczące działania firmy a jednoosobowa działalność gospodarcza
Przy jednoosobowej działalności gospodarczej decyzje dotyczące działania firmy podejmuje osoba fizyczna – właściciel firmy. To on dokonuje wyboru przedmiotu wykonywanej działalności, pozyskuje kontrahentów, realizuje umowy, wypełnia zobowiązania publicznoprawne.
Zgodnie z art. 98 Kodeksu cywilnego pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu. Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj, chyba że ustawa wymaga pełnomocnictwa do poszczególnej czynności.
Innym rodzajem pełnomocnictwa jest prokura. Zgodnie z art. 1091 § 1 kc jest ona pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Przykład 1.
Jan Kowalski prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą – hurtownię warzyw i owoców. Udzielił pracownikowi pełnomocnictwa do reprezentowania jego interesów na zewnątrz i zawierania umów z kontrahentami – producentami warzyw i owoców. Pracownik jako pełnomocnik upoważniony do zawierania umów wywiera wpływ na działanie firmy i pozyskuje nowych kontrahentów, dzięki czemu generuje zyski dla firmy.
Decyzje dotyczące działania firmy a spółka prawa handlowego
Zarówno w przypadku spółek osobowych, jak i spółek kapitałowych kluczową rolę w podejmowaniu działań i decyzji w spółce mają wspólnicy.
W przypadku spółki jawnej każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. Każdy z nich ma również prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.
Istnieje również możliwość ograniczenia możliwości podejmowania przez wspólników działań za spółkę. Prowadzenie jej spraw może być powierzone jednemu lub kilku wspólnikom bądź na mocy umowy spółki, bądź na podstawie późniejszej uchwały wspólników. Pozostali z nich są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw spółki.
W przypadku spółki partnerskiej podobnie jak w spółce jawnej każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Natomiast pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki może, w myśl art. 96 § 2 Kodeksu spółek handlowych, nastąpić tylko z ważnych powodów uchwałą powziętą większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów. Umowa spółki może przewidywać surowsze wymogi powzięcia uchwały.
Umowa spółki partnerskiej może przewidywać, że prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki powierza się zarządowi.
W spółce komandytowej spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki. Komandytariusz może jedynie reprezentować ją jedynie jako pełnomocnik.
W przypadku spółki komandytowo-akcyjnej każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia jej spraw. Jej statut może przewidywać, że prowadzenie spraw spółki powierza się jednemu albo kilku komplementariuszom.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością działa przez zarząd jako organ uprawniony do reprezentacji. Prowadzenie spraw spółki i podejmowanie decyzji odnośnie do kierunku jej działania należy do wspólników, a ściślej do zgromadzenia wspólników.
Zgodnie z art. 228 ksh uchwały zgromadzenia wspólników wymaga:
-
rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków;
-
postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru;
-
zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego;
-
nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej;
-
zwrot dopłat;
-
zawarcie umowy, o której mowa w art. 7 (stosunek zależności).
Rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego wymaga uchwały wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Nie stosuje się przepisu art. 17 § 1 ksh.
W świetle celu uregulowania zawartego w art. 230 ksh, którym jest ochrona wspólników i spółki przed nieodpowiedzialnymi działaniami członków zarządu, nie ma uzasadnienia stosowanie art. 230 ksh do spółek jednoosobowych, w których wspólnik jest też jedynym członkiem zarządu, gdyż jego czynności mogą szkodzić tylko jemu.
Ponadto umowa o nabycie dla spółki nieruchomości albo udziału w nieruchomości lub środków trwałych za cenę przewyższającą jedną czwartą kapitału zakładowego, nie niższą jednak od 50 000 złotych, zawarta przed upływem dwóch lat od dnia zarejestrowania spółki, również wymaga uchwały wspólników, chyba że umowa ta była przewidziana w umowie spółki.
Dodatkowo wpływ wspólników na działanie spółki przejawia się poprzez uprawnienie wspólnika lub wspólników reprezentujących co najmniej 1/10 kapitału zakładowego mogą żądać zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników i umieszczenia określonych spraw w porządku jego obrad. Żądanie takie należy złożyć na piśmie zarządowi najpóźniej na miesiąc przed proponowanym terminem zgromadzenia wspólników.
Analogiczne uregulowania znajdują odzwierciedlenie w spółce akcyjnej.
