Nadwyżka podatku VAT - co warto wiedzieć?

Nadwyżka podatku VAT wykazana w pliku JPK_V7 za dany okres rozliczeniowy podlega przeniesieniu na następny okres rozliczeniowy lub podatnik może wystąpić o zwrot różnicy podatku na rachunek bankowy lub na rachunek VAT. Czy przenoszenie nadwyżki VAT się przedawnia? Przedawnienie nadwyżki VAT przenoszonej na kolejne okresy rozliczeniowe jest kwestią sporną. Korzystny dla podatników wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego został wydany 24 lutego 2021 roku.

Podatek od towarów i usług

Podatek od towarów i usług, nazywany potocznie podatkiem VAT to wielofazowy podatek obrotowy. Sprzedawca nalicza podatek od sprzedaży towarów lub usług (podatek należny), a nabywca po spełnieniu określonych warunków może dokonać odliczenia od podatku należnego kwoty podatku zapłaconego przy nabyciu towarów lub usług (podatku naliczonego).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na mocy art. 5 ust 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
2. eksport towarów,
3. import towarów na terytorium kraju,
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT), natomiast świadczenie usług to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT). Na podstawie art. 96 ust.1 tej ustawy podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3. Rejestracja do VAT powinna nastąpić zatem przed dniem wykonania pierwszej czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

Na mocy art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, co do zasady przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Oznacza to, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wyłącznie zarejestrowanym czynnym podatnikom VAT w sytuacji, gdy dokonywane zakupy mają związek z czynnościami opodatkowanymi, a więc takimi, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

• nabycia towarów i usług,
• dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Podatek VAT do zapłaty, zwrotu i przeniesienia

Podatek VAT do zapłaty to różnica pomiędzy podatkiem należnym (VAT od sprzedaży) a podatkiem naliczonym (VAT od zakupów). Podatek do urzędu skarbowego płaci się wówczas, gdy z pliku JPK_V7 za dany okres rozliczeniowy wynika nadwyżka podatku VAT. Jeżeli natomiast w pliku JPK_V7 za dany okres rozliczeniowy kwota podatku naliczonego jest wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik podejmuje decyzję odnośnie do sposobu rozliczenia tej nadwyżki. W takiej sytuacji podatnik może wystąpić o zwrot różnicy podatku (na rachunek bankowy lub na rachunek VAT) lub przenieść nadwyżkę na następny okres rozliczeniowy.

Nadwyżka podatku VAT jest zwracana podatnikowi przez urząd skarbowy wyłącznie na wniosek podatnika. W celu otrzymania zwrotu VAT podatnik wykazuje w pliku JPK-V7 kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do zwrotu.

Nadwyżka podatku VAT - przeniesienie na kolejny okres rozliczeniowy

W przypadku gdy wystąpi nadwyżka VAT za dany okres rozliczeniowy, jednym z dostępnych rozwiązań jest przeniesienie tej nadwyżki na następny okres rozliczeniowy. Przeniesienie nadwyżki podatku naliczonego nad należnym na następny okres rozliczeniowy może okazać się korzystniejszym rozwiązaniem niż wystąpienie o zwrot VAT w przypadku gdy podatnik spodziewa się, że w kolejnym okresie rozliczeniowym kwota podatku należnego będzie wyższa od kwoty podatku naliczonego. Dzięki przeniesionej nadwyżce podatek VAT do zapłaty będzie wówczas niższy, niż miałoby to miejsce w razie wystąpienia o zwrot podatku VAT. W razie gdyby podatnik wystąpił o zwrot nadwyżki VAT, w momencie obowiązku zapłaty podatku VAT za kolejny okres rozliczeniowy, mógłby nie otrzymać jeszcze zwrotu VAT, a tym samym nie dysponować tymi środkami pieniężnymi.

Nadwyżka podatku VAT na rachunek bankowy podatnika następuje w ciągu: 

• 60 dni – termin podstawowy;
• 180 dni – termin wydłużony, dla podatników, którzy w danym okresie rozliczeniowym nie wykazali żadnej sprzedaży, nawet nieopodatkowanej;
• 25 dni – termin skrócony, który ma zastosowanie po spełnieniu odpowiednich warunków zawartych w art. 86 ust. 7 ustawy o VAT lub w przypadku wnioskowania o zwrot na rachunek VAT.

Dodatkowo występując o zwrot VAT na rachunek bankowy, podatnik powinien liczyć się z tym, że organ podatkowy zweryfikuje zasadność tego zwrotu w ramach czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego.

Przeniesienie nadwyżki podatku naliczonego na kolejny okres rozliczeniowy jest zatem dobrym rozwiązaniem, gdy przeniesioną kwotę nadwyżki, podatnik może rozliczyć w kolejnym okresie z kwotą podatku należnego. W razie gdy w następnych okresach rozliczeniowych w pliku JPK_V7 kwota podatku naliczonego w dalszym ciągu jest wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik może mieć wątpliwości, czy przenoszona kwota nadwyżki VAT może ulec przedawnieniu.

Jak długo można przenosić nadwyżkę VAT?

W ustawie o podatku od towarów i usług nie określono terminów przenoszenia nadwyżki podatku naliczonego nad należnym na kolejne okresy rozliczeniowe. Zgodnie z art. 70 ust. 1 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Ustalenie, czy termin ten odnosi się również do przenoszenia nadwyżki VAT, jest przedmiotem sporów podatników z organami podatkowymi. Interpretacje podatkowe wydawane w tym zakresie są niejednolite. Przykładowo w interpretacji indywidualnej (sygn. 0114-KDIP1-3.4012.744.2018.1.SM) z 14 lutego 2019 roku dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że do kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, o której mowa we wniosku, mają zastosowanie wszystkie przepisy Ordynacji podatkowej odnoszące się do „zobowiązania podatkowego”, natomiast zobowiązanie podatkowe, jak wskazano wyżej, przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. W związku z tym zdaniem organu podatkowego wnioskodawczyni nie jest uprawniona do zwrotu na rachunek bankowy kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, ponieważ nadwyżka podatku VAT przenoszona na kolejne okresy rozliczeniowe przedawnia się z upływem 5 lat, podobnie jak zobowiązanie podatkowe.

Odmienne stanowisko zaprezentowane zostało w interpretacjach indywidualnych (sygn. 0114-KDIP1-1.4012.436.2019.1.IZ) z 4 października 2019 roku, (sygn. 0115-KDIT1-1.4012.619.2019.1.MM) z 4 listopada 2019 roku czy (sygn. 0114-KDIP4-2.4012.93.2022.1.MC) z 27 kwietnia 2022 roku wydanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Interpretacje to potwierdzają, że przenoszenie nadwyżki podatku naliczonego na kolejne okresy rozliczeniowe nie jest ograniczone czasowo.

Fragment ostatniej interpretacji: „Bez znaczenia dla takiego rozstrzygnięcia pozostaje fakt, że w analizowanej sprawie po raz pierwszy kwota nadwyżki podatku naliczonego nad należnym została wykazana w deklaracji podatkowej ponad 5 lat wcześniej, skoro od momentu powstania tej nadwyżki nieprzerwanie prowadzili Państwo działalność gospodarczą, w ramach której realizowali czynności będące przedmiotem opodatkowania VAT na zasadach odwrotnego obciążenia, a także składali deklaracje i wykazywali przedmiotową nadwyżkę podatku VAT. W rozliczeniu za bieżący okres rozliczeniowy nie mamy bowiem do czynienia z nadwyżką podatku naliczonego nad należnym za okres rozliczeniowy sprzed pięciu lat, tylko z kwotą nadwyżki wynikającą z poprzedniej deklaracji VAT. W rozpatrywanej sprawie na kwotę podatku naliczonego w danym miesiącu składa się bowiem kwota bieżącego podatku naliczonego (wynikająca z bieżących faktur dokumentujących nabycie towarów i usług) oraz kwota nadwyżki z poprzedniej deklaracji. Zatem jesteście Państwo uprawnieni, po spełnieniu określonych w art. 87 ustawy warunków, do zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym na Państwa rachunek bankowy”.

Naczelny Sąd Administracyjny 24 lutego 2021 roku wydał wyrok (sygn. akt I FSK 126/20), w którym orzekł, że art. 70 ust. 1 Ordynacji podatkowej nie ogranicza prawa podatnika do przenoszenia nadwyżki podatku naliczonego nad należnym na kolejne okresy rozliczeniowe. Prawo do zwrotu przenoszonej nadwyżki VAT zgodne z wyrokiem wydanym przez NSA nie ulega zatem przedawnieniu.

Przykład 1.

Pani Adrianna prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie produkcji i sprzedaży okien, jest czynnym podatnikiem VAT i rozlicza podatek VAT w okresach miesięcznych. Okna są nabywane zarówno przez kontrahentów polskich, jak i zagranicznych. W związku z tym pani Adrianna w pliku JPK_V7M regularnie wykazuje nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym. Czy przenoszenie nadwyżki VAT się przedawnia? Czy pani Adrianna powinna wystąpić o zwrot VAT?

Przedawnienie nadwyżki VAT przenoszonej na kolejne okresy rozliczeniowe jest kwestią sporną. Naczelny Sąd Administracyjny 24 lutego 2021 roku wydał wyrok (sygn. akt I FSK 126/20), w którym orzekł, że możliwość przenoszenia nadwyżki VAT nie podlega ograniczeniu czasowemu z uwagi na terminy przedawnienia zawarte w art. 70 ust. 1 Ordynacji podatkowej. Pomimo korzystnego dla podatników orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego ze względu jednak na rozbieżności interpretacyjne w celu uniknięcia sporów z organami podatkowymi warto zadbać o to, aby kwota nadwyżki VAT była rozliczana w okresie 5 lat, a w razie gdy nie jest to możliwe, aby kwota nadwyżki podatku naliczonego nad należnym została wykazana do zwrotu na rachunek bankowy lub na rachunek VAT.