Aby nadążyć za zmianami na rynku, przedsiębiorcy muszą ciągle inwestować w swoje firmy. Największe inwestycje dotyczą środków trwałych. Nowoczesny park maszynowy jest dzisiaj warunkiem przetrwania na bardzo konkurencyjnym rynku. Nie zawsze jednak inwestycje od razu przyczyniają się do wzrostu sprzedaży. W praktyce gospodarczej zarówno proces inwestycyjny, jak i wzrost przychodów związany z inwestycjami rozłożone są na wiele lat. W artykule wyjaśnimy na czym polega obniżenie stawki amortyzacji środków trwałych oraz czy jest ona zgodna z prawem.
Amortyzacja jako koszt podatkowy
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej jako ustawa o PIT – kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Oznacza to, że aby wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu, musi spełniać łącznie następujące przesłanki:
-
być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu;
-
nie może być wymieniony w art. 23 ustawy o PIT wśród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów;
-
być należycie udokumentowany.
Kosztami uzyskania przychodów są zatem wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tych kosztów.
W myśl natomiast art. 22 ust. 8 ustawy o PIT kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a–22o, z uwzględnieniem art. 23. Amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością – o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane środkami trwałymi.
Co uznajemy za środek trwały
Na wstępie trzeba zwrócić uwagę, iż aby składnik majątku był uznany za środek trwały, musi spełnić poniższe warunki:
-
stanowić własność lub współwłasność podatnika;
-
zostać nabyty lub wytworzony we własnym zakresie przez podatnika;
-
być kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania;
-
przewidywany okres jego używania powinien być dłuższy niż rok;
-
być wykorzystywany przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną działalnością albo oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu, o której mowa w art. 23a pkt 1 ustawy o PIT.
Przy czym uznaje się, że składnik majątku spełnia kryterium kompletności, jeżeli jest wyposażony we wszystkie elementy umożliwiające jego funkcjonowanie zgodnie z przeznaczeniem. Natomiast sformułowanie „zdatny do użytku” należy rozumieć jako możliwość faktycznego oraz prawnego użytkowania.
Obniżenie stawki amortyzacji
W wielu przypadkach podatnicy nie chcą od razu dokonywać odpisów amortyzacyjnych w pełnej wysokości.
Przykład 1.
Podatnik zakupił linię produkcyjną do suszenia owoców i warzyw. Powyższa linia ma pozwolić mu na rozszerzenie działalności o sprzedaż suszonych owoców i warzyw. Dotychczas przedsiębiorca zajmował się produkcją przypraw. Wie, iż w pierwszym dwóch latach nie osiągnie wysokich przychodów ze sprzedaży suszonych owoców i warzyw. Czy w związku z tym podatnik może obniżyć stawki amortyzacji?
Podatnicy mogą obniżać podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się, począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Jak zatem wynika z przywołanego przepisu, podatnicy mogą dokonywać takiego obniżenia, licząc od miesiąca, w którym środki zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.
Oznacza to, że obniżenie stawki amortyzacji jest działaniem dozwolonym. To podatnik winien uznać, od których środków trwałych stawka amortyzacji ma być obniżona. Co istotne, ustawodawca nie wymienia kategorii środków trwałych, dla których może być zastosowana obniżona stawka amortyzacyjna ani nie narzuca podatnikowi żadnych warunków, które należy spełnić, aby obniżenie stawki było skuteczne. Jedyny wymóg związany ze zmianą stawki dotyczy terminów obniżenia (tutaj nie ma dowolności). Obniżanie stawek amortyzacyjnych w celu wygenerowania wyższego kosztu w okresie późniejszym czy nawet w momencie sprzedaży wybranych środków trwałych nie jest sprzeczne z prawem, ponieważ nie sposób odmówić podatnikowi prawa do uwzględnienia w kosztach uzyskania przychodu poniesionego przez niego i należycie udokumentowanego wydatku na zakup środka trwałego. Biorąc pod uwagę powyższe, podatnik będzie mógł obniżyć koszty amortyzacji w związku z zakupem nowej linii do suszenia owoców i warzyw.
Obniżenie stawek a optymalizacja podatkowa
Niniejsze zagadnienie zostało szczegółowo wyjaśnione w opinii zabezpieczającej szefa KAS z 19 lutego 2019 roku, DKP4.8011.7.2018. Opinia została wydana na wniosek przedsiębiorcy, który działa w specjalnej strefie ekonomicznej. Przedsiębiorcy działający w takiej strefie często znacząco obniżają stawki amortyzacyjne dla środków trwałych wykorzystywanych w działalności zwolnionej z opodatkowania (w praktyce stawki te wynoszą nawet 0%). Takie działanie pozwala na zwiększenie dochodu strefowego i tym samym szybsze wykorzystanie przysługującego zwolnienia podatkowego. Po wyczerpaniu zwolnienia „strefowego” podatnicy z powrotem podnoszą stawki amortyzacyjne. Niewykorzystana wcześniej amortyzacja obniża zatem w pełni opodatkowany dochód. Jak zostało to już wykazane, działanie takie jest zgodne z przepisami podatkowymi. Ustawy o podatku dochodowym nie określają minimalnych stawek amortyzacji (wykazane są tylko maksymalne stawki). Obniżenie stawki amortyzacji może być dokonane, począwszy od miesiąca, w którym środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.
Powyższe działanie nie zostało uznane przez szefa KAS za niedozwoloną optymalizację podatkową. W opinii zabezpieczającej czytamy:
„Nie można w niniejszej sprawie stwierdzić, że Czynność została dokonana w sposób sztuczny, bo nie można stwierdzić, że podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami nie zastosowałby tego sposobu działania w dominującej mierze z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. Kluczowe znaczenie pod kątem racjonalności podjęcia czynności ma przesłanka ekonomiczna, którą kierował się Wnioskodawca, dążąc do najbardziej efektywnego wykorzystania przysługującego mu limitu pomocy publicznej”.
Podsumowując, należy stwierdzić, że zmniejszenie odpisów amortyzacyjnych jest zgodne z prawem i nie spełnia ustawowych kryteriów unikania opodatkowania. Podatnicy mogą więc zmniejszać swoje odpisy amortyzacyjne i nie zostanie to uznane za niezgodną z prawem optymalizację podatkową.
