Istota potrącenia została wyrażona w kodeksie cywilnym (art 498 kc.). Poprzez poręczenie należy rozumieć taką sytuację, w której obie osoby są jednocześnie dla siebie wierzycielami i dłużnikami a każdej z nich przysługuje prawo potrącenia wierzytelności z wierzytelności drugiej strony. Skutkiem jakie wywołuje takie potrącenie wierzytelności jest umorzenie obu wierzytelności do wysokości niższej wierzytelności. Przedmiotem potrącenia mogą być tylko pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone co do gatunku.
Potrącenie wierzytelności - forma
Potrącenie wierzytelności może mieć charakter dwustronnej umowy, opierającej się na przyjętej w prawie cywilnym zasadzie swobody zawierania umów. W związku z tym strony mogą kształtować umowę w sposób odmienny niż zawarte jest to w kodeksie cywilnym, w szczególności w przypadku potrącenia wierzytelności przyszłych bądź niewymagalnych. W niektórych przypadkach potrącenie może przyjąć formę umowy wielostronnej np. w sytuacji przejęcia lub uznania długu, czy przelewu wierzytelności.
Potrącenie wierzytelności - warunki
Aby można było dokonać potrącenia, muszą zostać spełnione pewne warunki przewidziane prawem:
1) strony muszą być względem siebie jednocześnie wierzycielami jak i dłużnikami;
2) przedmiot potrącenia muszą stanowić pieniądze lub rzeczy takiej samej jakości oznaczone co do gatunku;
3) obie wierzytelności muszą być wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem
Ważne jest aby powyższe warunki zostały spełnione łącznie.
Potrącenie wierzytelności - korzyści
Czasami posiadanie wierzytelności względem wierzyciela może stwarzać pewne korzyści finansowe, gdyż dla wierzyciela wierzytelności, także tych, które nie kwalifikowane jako trudne lub stracone mają mniejszą wartość niż wartość nominalna wierzytelności. Bardzo często przedsiębiorcy wykorzystują obrót wierzytelnościami dla wzrostu efektywności ich rozliczeń.
Na koniec warto pamiętać, że wierzytelności, które chce mu potrącić nie muszą wynikać z jakiegokolwiek stosunku prawnego wzajemnej relacji - potrącić można wierzytelności, nabyte w drodze cesji czy otrzymane w spadku.
