Prowadzenie działalności w mieszkaniu a odliczenie VAT

Osoby prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze często jako miejsce swojej firmy wybierają własne mieszkanie. Jest to wygodne rozwiązanie pozwalające zaoszczędzić środki finansowe. W niniejszym artykule omówimy kwestie odliczenia VAT od wydatków za prowadzenie działalności w mieszkaniu.

Odliczenie VAT – kiedy jest możliwe?

Prawo do odliczenia VAT przysługuje czynnym podatnikom VAT, pod warunkiem że nabywane towary bądź usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Oznacza to, że aby możliwe było obniżenie podstawy opodatkowania o kwotę podatku naliczonego, musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy poniesionego wydatku z prowadzoną działalnością opodatkowaną.

Związek między nabywanymi towarami lub usługami a wykonywanymi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej czynnościami opodatkowanymi może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. Związek bezpośredni występuje w szczególności wtedy, gdy nabyte towary lub usługi służą dalszej odsprzedaży, natomiast związek pośredni występuje w sytuacji, gdy poniesione wydatki przyczyniają się do ogólnego funkcjonowania przedsiębiorstwa jako całości.

Prawo do odliczenia VAT a prowadzenie działalności w mieszkaniu

Odnosząc powyższe zasady istnienia prawa do odliczenia VAT do działalności prowadzonej w mieszkaniu, możemy dojść do ogólnego wniosku, że odliczenie VAT przysługuje podatnikom od kosztów opodatkowanych podatkiem VAT związanych z częścią mieszkania, w której wykonywana jest działalność gospodarcza opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Trzeba mieć na uwadze, że aby przedsiębiorca mógł odliczyć VAT od danego wydatku, co do zasady musi dysponować fakturą potwierdzającą dokonanie transakcji opodatkowanej podatkiem VAT. W przypadku działalności prowadzonej w mieszkaniu podatnik chcący obniżyć podstawę opodatkowania o kwotę podatku naliczonego musi udokumentować wydatki w taki sposób, aby możliwe było oddzielenie wydatków prywatnych od tych związanych z działalnością gospodarczą. W praktyce odliczenie VAT od kosztów związanych z mieszkaniem, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza, następuje np. na podstawie udziału metrażu części przeznaczonej na cele firmowe w ogólnym metrażu mieszkania.

Jeżeli w mieszkaniu, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza, istnieje możliwość instalacji odrębnych liczników zużycia mediów, np. energii elektrycznej, które wskazywałyby część energii zużytą na cele prywatne i część energii zużytą na cele firmowe, to takie rozwiązanie jest preferowane przez organy podatkowe. Dzięki instalacji odpowiedniego licznika przedsiębiorca ma podaną konkretną kwotę, jaka została poniesiona w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i bez konieczności ustalania proporcji może odliczyć podatek VAT od tej kwoty. Nie ma wówczas wątpliwości, że dany wydatek został wykorzystany do wykonywania czynności opodatkowanych.

Przykład 1.

Pan Jakub jest księgowym i prowadzi działalność gospodarczą w mieszkaniu. Powierzchnia wykorzystywana na cele firmowe stanowi 20% ogólnej powierzchni mieszkania. Otrzymał on fakturę VAT za zakup energii elektrycznej. Zawiera ona następujące kwoty:

• 400 zł netto,
• 92 zł VAT,
• 492 zł brutto.

W jakiej kwocie pan Jakub może odliczyć VAT z faktury?

Przedsiębiorca może odliczyć VAT zgodnie z proporcją udziału powierzchni mieszkania przeznaczonej na cele prowadzenia działalności gospodarczej w stosunku do całkowitej powierzchni mieszkania. W celu ustalenia kwoty VAT, jaka przysługuje panu Jakubowi do odliczenia z faktury za zakup energii elektrycznej, należy wykonać następujące obliczenia:

20% × 92 zł = 18,40 zł

Pan Jakub może odliczyć 18,40 zł VAT z faktury za zakup energii elektrycznej.

Prowadzenie działalności w mieszkaniu a odliczenie VAT – interpretacja indywidualna

Odliczanie VAT od wydatków poniesionych w związku z działalnością prowadzoną w mieszkaniu w oparciu na wskaźniku udziału powierzchni wykorzystywanej w celach prowadzonej działalności gospodarczej w stosunku do ogólnej powierzchni mieszkania zazwyczaj jest akceptowany przez organy podatkowe.

W interpretacji indywidualnej z 6 czerwca 2017 roku (sygn. 1061-IPTPP3.4512.100.2017.2.MWJ) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej rozstrzygnął kwestię odliczenia VAT od wydatków związanych z mieszkaniem, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza.

Wnioskodawca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, której przedmiotem jest świadczenie usług informatycznych związanych z oprogramowaniem, jest czynnym podatnikiem podatku VAT. W związku z obecną możliwością zdalnego świadczenia usług informatycznych wnioskodawca zdecydował się na zakup mieszkania, w którym zamierza przeznaczyć część pomieszczeń wyłącznie na potrzeby prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, część do użytku wyłącznie prywatnego, a część do użytku wspólnego. Wnioskodawca zadał pytanie, czy w sytuacji posiadania prawidłowo wystawionych na firmę wnioskodawcy faktur VAT dokumentujących wydatki na części wspólne i wyłącznie firmowe będzie przysługiwało odliczenie VAT z zastosowaniem opisanego sposobu odliczenia, tj. z zastosowaniem proporcji odliczenia VAT według opisanego klucza VAT od wydatków na elementy wspólne oraz odliczenia VAT w całości od wydatków wyłącznie firmowych.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, co następuje:

„[…] należy stwierdzić, że Wnioskodawca, będący zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT:

• ma prawo do odliczenia kwoty podatku VAT z faktur dokumentujących wydatki, objęte zakresem pytania nr 2, na wytworzenie nieruchomości według proporcji (udziału procentowego), w jakim nieruchomość jest wykorzystywana do działalności gospodarczej, zgodnie z art. 86 ust. 1 w związku z art. 86 ust. 7b ustawy;
• nie ma prawa do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących wydatki, objęte zakresem pytania nr 2, zaliczanych do środków trwałych podlegających amortyzacji, których wartość przekracza 15 tys. zł oraz których wartość nie przekracza 15 tys. zł, wykorzystywanych w części wspólnej mieszkania, ponieważ nabyte towary są wydatkami prywatnymi związanymi z funkcją pierwotną nabytego lokalu, tj. funkcją mieszkaniową, 
• ma prawo do odliczenia kwoty podatku VAT z faktur dokumentujących wydatki, objęte zakresem pytania nr 2, zaliczanych do środków trwałych podlegających amortyzacji, których wartość przekracza 15 tys. zł oraz których wartość nie przekracza 15 tys. zł, w całości na część firmową mieszkania, ponieważ nabyte towary będą wykorzystywane przez Wnioskodawcę do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy”.

Dodatkowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej podkreślił, że:

„[…] istnieje grupa zakupów, które nie mogą być uznane za związane z działalnością gospodarczą, gdyż ponoszą je osoby fizyczne niezależnie od tego, czy prowadzą działalność gospodarczą, czy też takiej działalności nie prowadzą. Są to typowe zakupy osobiste, konsumpcyjne np. dotyczące zapewnienia sobie, na własne potrzeby, odpowiednich warunków mieszkaniowych. Zakupy o charakterze osobistym w szczególności mogą dotyczyć funkcjonowania, eksploatacji i utrzymania mieszkania bądź wydzielonych w nim pomieszczeń na cele prywatne. Prywatnego charakteru tego rodzaju zakupów przeznaczonych na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych nie zmienia również korzystanie z lokalu i znajdujących się w nim rzeczy również dla celów działalności gospodarczej. Jedynie w przypadku, gdy posiadany przez podatnika lokal jako całość lub wyodrębnione w tym lokalu pomieszczenia (części) służą tylko i wyłącznie dla celów prowadzonej działalności gospodarczej i jednocześnie nie służą celom osobistym, nie ma przeszkód do odliczenia podatku naliczonego od zakupów związanych z jego wyposażeniem, remontem czy utrzymaniem”.