0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Przychód z napiwków - czy podlega opodatkowaniu?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Zagadnienie, jakim jest przychód z napiwków budzi spory od wielu lat. Podstawowy problem jest związany z poprawnym ustaleniem, z jakim konkretnie źródłem przychodów mamy do czynienia w sytuacji, gdy pracownik otrzymuje napiwek od klienta. Co ciekawe, odpowiedź na tak postawiony problem będzie miała swoje skutki nie tylko w sferze obowiązków pracownika, ale także pracodawcy. Poniżej wyjaśniamy to zagadnienie.

Przychód z napiwków na gruncie podatku PIT

W świetle art. 9 ust. 1 ustawy o PIT opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. W rezultacie każde przysporzenie majątkowe o charakterze definitywnym i bezzwrotnym stanowi przychód podlegający pod regulacje ustawy o PIT. 

Kwestia konieczności opodatkowania napiwków nie budzi większych wątpliwości. Problematyczne jest natomiast ustalenie, z jakim rodzajem źródła przychodów mamy do czynienia. Przypomnijmy, że ustawa PIT w art. 10 ust. 1 wyróżnia kilka potencjalnych źródeł, wśród których można wymienić przychód ze stosunku pracy (art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT).

Przepis art. 12 ust. 1 ustawy o PIT stanowi, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. 

Oprócz tego występują też przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. W tej grupie mieszczą się przychody, które nie mogą zostać w łatwy sposób przyporządkowane do innych klasyfikacji określonych w art. 10 ust. 1 ustawy o PIT.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że napiwki otrzymane przez pracowników zawsze stanowią przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Mogą jednak stanowić przychód ze stosunku pracy bądź przychód z tzw. innych źródeł. Przez długi czas dominowało stanowisko, że o zakwalifikowaniu napiwków do jednego z wyżej wymienionych źródeł decyduje sposób ich otrzymania. 

Przyjmowano, że jeżeli środki w postaci napiwków, które są adresowane imiennie do określonego pracownika lub grupy pracowników, trafiają do pracodawcy albo pracodawca zbiera środki pochodzące z napiwków, a później przekazuje je pracownikom, którzy dokonują podziału między siebie, to napiwki te są przychodem ze stosunku pracy. Natomiast w przypadku gdy kwota napiwku jest wręczona pracownikowi bezpośrednio przez klienta i jest przez niego zatrzymana, to napiwek stanowi dla pracownika przychód z innych źródeł.

Powyższe stanowisko można spotkać w wydawanych interpretacjach indywidualnych. Przykładowo w piśmie Dyrektora KIS z 11 stycznia 2018 roku (nr 0113-KDIPT2-2.4011.369.2017.1.ACZ) czytamy, że definicja przychodu ze stosunku pracy daje podstawę do zaliczenia należności otrzymywanych od pracodawcy w formie napiwków, których wartość wynikała z rejestru napiwków, do przychodów ze stosunku pracy. Powyższe wynika też z faktu, że źródłem i podstawą wypłaty omawianych należności był łączący pracownika z pracodawcą stosunek pracy. 

Przez długi czas przyjmowano, że sposób kwalifikacji napiwków do odpowiedniego źródła przychodów zależy od sposobu przekazywania. W zależności od tego, czy w przekazywanie napiwków zaangażowany jest pracodawca, czy też nie, po stronie pracownika powstaje odpowiednio przychód ze stosunku pracy lub przychód z innych źródeł.

Przychód z napiwków - zmiana stanowiska sądów administracyjnych

Z analizy dostępnego orzecznictwa wynika, że w ostatnim czasie sądy administracyjne w powyższej kwestii zaczęły prezentować odmienne stanowisko. 

Dobrym przykładem może być wyrok WSA w Warszawie z 26 kwietnia 2023 roku (III SA/Wa 2987/22), gdzie sąd wskazał, że sposób przekazania napiwku przez klienta, a zarazem otrzymania go przez kelnera, nie ma znaczenia dla zaliczenia tej wypłaty do konkretnego źródła przychodu. Sam fakt otrzymania napiwku za pośrednictwem pracodawcy, czy zleceniodawcy nie świadczy o tym, że napiwek stanowi przychód ze źródła, jakim jest odpowiednio stosunek pracy czy działalność wykonywana osobiście. WSA wyraźnie zaakcentował, że w każdym przypadku po stronie pracownika powstaje przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT.

W uzasadnieniu prawnym sąd podkreślił, że „pośredniczenie” pracodawcy/zleceniodawcy ma charakter czysto techniczny: kwotę, którą wpłacił klient dla danego kelnera – przekazuje temu kelnerowi. W sprawie niniejszej nie dochodzi to „dzielenia” przez pracodawcę/zleceniodawcę zgromadzonych napiwków. Dalej czytamy: „[…] o ile kelnerzy zatrudnieni przez skarżącą na podstawie umowy o pracę otrzymują sporne napiwki w związku z wykonywaniem tej pracy, to jednak jest to związek jedynie faktyczny. Źródłem wypłaty tego napiwku – choć trafia on do kelnera z rachunku bankowego skarżącej – nie jest stosunek pracy łączący kelnera ze skarżącą spółką. W tym zakresie należy odwołać się do przedstawionej wyżej roli skarżącej spółki, która jedynie w sposób techniczny przekazuje napiwki od klientów do kelnerów. Również bowiem w omawianym zakresie (napiwków dla kelnerów zatrudnionych na podstawie umowy o pracę) źródłem wypłaty jest relacja klient – kelner”.

Zdaniem sądu napiwki wypłacane kelnerom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę nie stanowią dla nich przychodu ze źródła, jakim jest stosunek pracy. Są to świadczenia otrzymywane z innych źródeł przychodu.

Na przestrzeni ostatnich kilku lat sądy administracyjne przychylają się do stanowiska, zgodnie z którym sposób wypłaty napiwków nie powinien być determinujący w kontekście źródła przychodów. Należy uznać, że związek ze stosunkiem pracy ma charakter jedynie faktyczny, a zatem uzyskany z tego tytułu przychód trzeba zaliczać do przychodów z innych źródeł. Tak uznał też WSA we Wrocławiu w wyroku z 25 marca 2021 roku (I SA/Wr 571/20).

Wpływ kwalifikacji napiwków do odpowiedniego źródła przychodów na obowiązki pracodawcy

Jak wskazaliśmy na wstępie, przedstawiony problem dotyka nie tylko sfery obowiązków pracowników, ale także pracodawców. Należy bowiem przypomnieć, że w świetle art. 32 oraz art. 38 ustawy o PIT pracodawca pełni funkcję płatnika w stosunku do pracownika osiągającego przychody ze stosunku pracy. Powoduje to, że kwota napiwków – przyjmując, że jest to element wynagrodzenia ze stosunku pracy – powinna zostać uwzględniona przy obliczaniu potrącanej przez płatnika miesięcznej zaliczki na podatek. 

Jeżeli natomiast przyjmiemy stanowisko sądów administracyjnych, to powyższy obowiązek znika, ponieważ zakwalifikowanie otrzymanych napiwków do przychodów z innych źródeł wyklucza funkcję płatnika. Jeśli pracownik otrzymuje przychody z innych źródeł poza stosunkiem pracy, to powinien je samodzielnie wykazać w rocznej deklaracji PIT składanej w terminie do 30 kwietnia roku następującego i również w tym terminie powinien odprowadzić podatek, stosując skalę podatkową określoną w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT.

Analizując przedstawiony problem z perspektywy pracodawcy, warto też na koniec odnotować, że w przypadku gdy kwoty napiwków są świadczeniem klienta całkowicie dobrowolnym, to kwoty te nie stanowią dla podatnika obrotu będącego podstawą opodatkowania podatkiem od towarów i usług w myśl art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 17 czerwca 2021 roku (nr 0113-KDIPT1-3.4012.275.2021.1.KS), nie może być mowy o opodatkowaniu podatkiem VAT żadnej czynności, jeśli między stronami nie istnieje żadna umowa, a wielkość wynagrodzenia (napiwku) nie jest w żaden sposób uzależniona od cech świadczonej usługi i nie wpływa na jej wykonanie. 

Podsumowując powyższe rozważania, zaznaczmy, że kwestia właściwej kwalifikacji przychodów z tytułu napiwków wciąż budzi wątpliwości. Interpretacje wydawane przez Dyrektora KIS są w dalszej kolejności uchylane przez sądy administracyjne, które obecnie przychylają się do stanowiska, zgodnie z którym sam sposób wypłaty napiwków za pośrednictwem pracodawcy nie może automatycznie powodować uznania, że mamy do czynienia z przychodem ze stosunku pracy.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów