Wykreślenie podatnika VAT z rejestru podmiotów VAT bywa nieraz mocno odczuwalne przez przedsiębiorców. Wiele okoliczności, w których urząd skarbowy może wykreślić podatnika VAT z rejestru podmiotów VAT zostało w ostatnim czasie znacznie rozszerzonych. Podatnicy powinni być świadomi nowych możliwej przyczyny wykreślenia podatnika z rejestru VAT, ale i możliwości przywrócenia do tego rejestru.
Sądowy zakaz prowadzenia działalności przesłanką wykreślenia z urzędu z rejestru podmiotów VAT
Odnosząc się do wcześniej wymienionych przesłanek, zaczynając od sądowego zakazu prowadzenia działalności należy stwierdzić, iż urząd skarbowy po otrzymaniu zakazu (dot. osoby fizycznej, wspólników spółek albo spółek prawa handlowego, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych) prowadzenia działalności na okres od 3 do 10 lat niezwłocznie wykreśla dany podmiot z urzędu z rejestru podmiotów VAT.
Sprzedaż fikcyjnych towarów i usług a rzeczywiste wykreślenie podatnika z rejestru podmiotów VAT
Następna przesłanka wykreślenia z rejestru podmiotów VAT dotyczy nielegalnie otrzymanego zwrotu z podatku VAT. Przez kilka niedawnych lat występowały w Polsce procedery wyłudzeń podatku VAT. Jednak w ostatnim czasie zjawisko to zostało mocno zniwelowane. Gdy urząd skarbowy posiada potwierdzone i udokumentowane dane o tym, że konkretna firma lub firmy uczestniczą w tzw. karuzelach VAT-owskich, wówczas z urzędu i w sposób natychmiastowy wykreśli taki podmiot lub podmioty z rejestru podmiotów VAT.
Przykład 2.
Kilka firm sprzedaje pomiędzy sobą towar, którego w ogóle nie posiadają i nigdy nie posiadały. Zapłata za ten towar następują szybko. Pieniądze są przetaczane przez konta firm a na końcu wypłacane. Jedna z firm składa wniosek o zwrot VAT. Jednak w trakcie analizy wniosku o zwrot VAT urząd skarbowy już posiada informacje o charakterze działania tej firmy i firm biorących udział w danej transakcji. Po zebraniu materiału dowodowego urząd skarbowy wykreśla podatnika VAT ubiegającego się o zwrot VAT z rejestru podmiotów VAT. Nierzadko też rozpoczyna kontrolę u kontrahentów prowadzących transakcje z wykreśloną firmą.
Podatnicy i pełnomocnicy nie powinni pozostawiać wezwań z urzędu skarbowego bez odpowiedzi
Zdarzają się sytuacje, w których pomimo podjętych przez urząd skarbowy prób (nie jednej) kontaktu z podatnikiem (wezwania, telefony, inne pisma) ten nie reaguje w żaden możliwy sposób. Nie reguluje też nałożonych grzywien, jeżeli takowe mają miejsce. Urząd skarbowy w trakcie całego procesu prób kontaktu z podatnikiem stara się dokumentować wszystkie te czynności a w przypadku ostatecznego fiaska tych prób dokonuje z urzędu wykreślenia danego podatnika z rejestru podmiotów VAT.
Inną podobną do powyższej przesłanką mogącą skutkować wykreśleniem z rejestru podmiotów VAT jest brak stawiennictwa podatnika lub pełnomocnika w sytuacji wysyłania wielu wezwań ze strony organu podatkowego.
Przykład 3.
Czynny podatnik VAT od niedawna prowadzący działalność gospodarczą postanowił nie ewidencjonować wszystkich faktur sprzedaży. Kilka miesięcy po tym fakcie otrzymał wezwanie od urzędu skarbowego w zakresie udzielenia informacji związanej z zaniżaniem obrotu a co za tym idzie należnego podatku VAT. Podatnik nie reagował na wiele wezwań w żaden sposób.
Nie zapłacił też kary (z uwagi na brak korekty deklaracji) nałożonej po wielokrotnej wysyłce pism. Po krótkim czasie podatnik wyjechał. Wobec dysponowania dowodami braku jakiekolwiek kontaktu z podatnikiem urząd skarbowy postanowił wykreślić danego podatnika VAT z rejestru podmiotów VAT.
Uwaga na dane zawarte w zgłoszeniach rejestracyjnych / aktualizacyjnych
VAT-R
Wielu podatników bagatelizuje pomyłki w zgłoszeniach rejestracyjnych do VAT (albo aktualizacyjnych). Tymczasem urząd skarbowy ciągle kontroluje m.in. czy podatnik w ogóle prowadzi działalność, pod jakim adresem, czy posiada tytuł prawny do lokalu, czy posiada uprawnienia do zwolnienia z VAT, do stosowania metody kasowej lub rozliczeń kwartalnych, inne okoliczności. Dlatego podatnik, który zauważył błąd w zgłoszeniu VAT-R powinien szybko go skorygować. Urząd skarbowy niekiedy może to potraktować, jako podawanie danych niezgodnych z rzeczywistością i wykreślić z urzędu po pewnym czasie takiego podatnika z rejestru podmiotów VAT.
Powyższe dotyczy w części także innej przyczyny wykreślenia podatnika z rejestru podmiotów VAT a mianowicie sytuacji, w której podatnik tak naprawdę nie istnieje. Może to oznaczać przypadek, w którym podatnik pomimo dokonania rejestracji do CEIDG i VAT nie prowadzi żadnej działalności pod zadeklarowanymi adresami. Nie ma też z nim żadnej komunikacji a okoliczni sąsiedzi nic nie wiedzą o danej firmie.
Przykład 4.
Osoba fizyczna zarejestrowała działalność gospodarczą pod adresem lokalu o powierzchni 10m2, który wynajęła na potrzeby prowadzenia danej firmy. Jest to jedyny adres prowadzenia działalności tej osoby natomiast przedmiot działalności tej firmy to sprzedaż maszyn przemysłowych dla producentów autobusów. Po pewnym czasie okazało się, że wynajmujący użycza także tego lokalu dla 8 innych firm, z których żadna nie prowadzi tam działalności.
Urząd skarbowy po zweryfikowaniu tej sytuacji, gdzie podatnik jest zarejestrowany, ale nie prowadzi żadnej działalności, ale też nie składa żadnych jej dowodów i wyjaśnień po wysłaniu wezwań dokonuje wykreślenia takiej firmy rejestru podmiotów VAT.
Dalsze, dodatkowe przyczyny wykreślenia podatnika z rejestru VAT
Urząd skarbowy dokona również czynności wykreślenia z urzędu podatnika VAT z rejestru podmiotów VAT, który:
- zawiesił prowadzoną przez siebie działalność na okres, co najmniej 6 kolejnych miesięcy, lub
- nie składał deklaracji VAT za 3 kolejne miesiące lub 1 kwartał kalendarzowy, lub
- składał deklaracje VAT i VAT-UE zerowe przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały, lub
- wystawiał puste faktury lub faktury korygujące, czyli dokumentujące czynności, które nigdy nie zostały zrealizowane, lub
- miał wiedzę lub przypuszczenia, że dostawcy lub nabywcy biorący udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie tego samego towaru lub usługi uczestniczą w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej
Przywrócenie przez urząd skarbowy podatnika do rejestru podmiotów VAT
Urząd skarbowy może przywrócić danego podatnika VAT do rejestru podmiotów VAT:
- na wniosek podatnika,
- automatycznie,
- z urzędu, gdy podatnik udowodni fakt prowadzenia działalności, uzupełni brakujące deklaracje czy wykaże, że błędy przy wystawieniu faktur sprzedaży miały charakter omyłki.
Przywrócenie podatnika do rejestru podmiotów VAT
| Przyczyna wykreślenia | Sposób przywrócenia |
| Podatnik zawiesił prowadzenie działalności na okres czasu przynajmniej 6 miesięcy. | Automatycznie, z urzędu po wznowieniu działalności gospodarczej |
| Podatnik nie istnieje. | Jeżeli podatnik w ciągu 2 miesięcy od dnia wykreślenia z rejestru podmiotów VAT: 1. złoży do urzędu skarbowego wniosek o przywrócenie do tego rejestru,2. udowodni, że prowadzi opodatkowaną działalność gospodarczą, 3. w przypadku nieskładania deklaracji pomimo takiego obowiązku - złoży najdalej wraz ze złożeniem wniosku o przywrócenie zarejestrowania złoży brakujące deklaracje. |
| Dane zawarte w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R są niezgodne ze stanem faktycznym. | |
| Pomimo udokumentowanych prób kontaktu urzędu skarbowego z podatnikiem nie ma możliwości skontaktowania się z nim. | |
| Podatnik lub pełnomocnik nie stawia się na wezwania organów podatkowych. | |
| Podatnik nie składał deklaracji VAT za 3 kolejne miesiące lub 1 kwartał a by do tego zobligowany. | |
| Podatnik składał przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracje VAT bez sprzedaży i zakupów. | Jeżeli podatnik udowodni, że okoliczności te wynikają ze specyfiki prowadzonej działalności, wówczas urząd skarbowy bez konieczności składania VAT-R przywróci podatnika z takim samym statusem do rejestru podmiotów VAT. |
| Podatnik wystawiał faktury (korygujące) niedokumentujące żadnych wykonanych czynności. | Jeżeli podatnik udowodni, że faktycznie prowadzi działalność gospodarczą, a wystawienie faktury lub faktury korygującej nastąpiło na skutek pomyłki lub bez wiedzy podatnika, wówczas urząd skarbowy bez konieczności składania VAT-R przywróci podatnika z takim samym statusem do rejestru podmiotów VAT. |
| Podatnik wiedział lub przypuszczał, że jego dostawcy lub odbiorcy brali udział w dostawie tego samego towaru lub usługi bądź uczestniczyli w wyłudzeniach podatku VAT. | Jeżeli podatnik udowodni, że prowadzone przez niego działania nie są realizowane w celu wyłudzenia podatku VAT (albo na jaw wyjdą okoliczności to potwierdzające), wówczas urząd skarbowy bez konieczności składania VAT-R przywróci podatnika z takim samym statusem do rejestru podmiotów VAT. |
Konkludując rozszerzenie zakresu przyczyn wykreślenia podmiotów VAT z rejestru podmiotów VAT spowodowało zwiększenie liczby narzędzi dostępnych po stronie fiskusa umożliwiających wykreślenie podatników VAT z rejestru podmiotów VAT.
W niektórych przypadkach podatnik może udowodnić fiskusowi, że wykreślenie miało charakter bezprzedmiotowy czyli było nieuzasadnione z uwagi na stan faktyczny występujący u podatnika, wówczas zostanie on przywrócony do rejestru VAT z takim samym statusem jaki uprzednio posiadał.
Podatnik powinien zatem pamiętać, że to w jaki sposób zostanie przywrócony (co konkretnie będzie musiał wykazać przed urzędem skarbowym) przez organ podatkowy do rejestru podmiotów VAT będzie uzależnione od przyczyny jego wykreślenia.
