Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. 2004 Nr 99, poz. 1001, t.j. Dz.U. z 2021 roku poz. 1100) przewiduje określone zasady rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy. Jakie reguły dotyczą rejestracji i statusu bezrobotnego i poszukującego pracy, a także jakie obowiązki i jakie korzyści wynikają ze zgłoszenia w PUP. Przeczytaj poniższy artykuł i sprawdź, jak wygląda rejestracja bezrobotnych.
Rejestracja bezrobotnych i uzyskanie statusu bezrobotnego
Bezrobotnych i poszukujących pracy rejestrują powiatowe urzędy pracy. Rejestracja następuje po przedstawieniu przez te osoby dokumentów niezbędnych do ustalenia ich statusu i uprawnień.
Rejestracja bezrobotnego w urzędzie pracy wyłącza możliwość rejestracji w tym samym urzędzie pracy jako poszukującego pracy oraz posiadania takiego statusu przez okres posiadania statusu bezrobotnego.
Pozbawienie statusu bezrobotnego
Starosta pozbawia statusu bezrobotnego, który:
- nie spełnia warunków wymaganych do uznania za bezrobotnego przez ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
- otrzymał pożyczkę z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub instytucji z udziałem środków publicznych na podjęcie działalności pozarolniczej bądź rolniczej albo otrzymał pożyczkę na podjęcie działalności gospodarczej lub otrzymał jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej;
- otrzymał jednorazowo środki z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub z instytucji z udziałem środków publicznych na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub na podjęcie działalności w formie spółdzielni socjalnej; pozbawienie statusu bezrobotnego następuje od następnego dnia po dniu otrzymania środków na podjęcie działalności;
- rozpoczął realizację indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisał kontrakt socjalny;
- odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy określonej w ustawie bądź poddania się badaniom lekarskim albo psychologicznym, mającym na celu ustalenie zdolności do pracy lub udziału w innej formie pomocy określonej w ustawie; pozbawienie statusu bezrobotnego następuje od dnia odmowy na okres 120 dni w przypadku pierwszej odmowy, 180 dni w przypadku drugiej odmowy albo 270 dni w przypadku trzeciej i każdej kolejnej odmowy;
- odmówił bez uzasadnionej przyczyny udziału w działaniach w ramach Programu Aktywizacja i Integracja, realizowanych przez powiatowy urząd pracy, inne podmioty na jego zlecenie lub przez ośrodek pomocy społecznej bądź centrum usług społecznych;
- nie stawił się w powiatowym urzędzie pracy w wyznaczonym terminie i nie powiadomił w okresie do 7 dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa;
- nie stawił się w powiatowym urzędzie pracy w terminie 14 dni od dnia zmiany miejsca zameldowania w razie zmiany właściwości urzędu pracy;
- złożył wniosek o pozbawienie statusu bezrobotnego;
- z własnej winy przerwał szkolenie, staż, realizację indywidualnego planu działania lub wykonywanie prac bądź inną formę pomocy określoną w ustawie;
- po skierowaniu nie podjął szkolenia, przygotowania zawodowego dorosłych, stażu, wykonywania prac lub innej formy pomocy określonej w ustawie;
- pozostaje niezdolny do pracy wskutek choroby lub przebywania w zakładzie lecznictwa odwykowego przez nieprzerwany okres 90 dni, przy czym za okres nieprzerwany uważa się również okresy niezdolności do pracy wskutek choroby oraz przebywania w zakładzie lecznictwa odwykowego w sytuacji, gdy każda kolejna przerwa między okresami niezdolności do pracy wynosi mniej niż 30 dni kalendarzowych; pozbawienie statusu bezrobotnego następuje z upływem ostatniego dnia wskazanego okresu 90-dniowego;
- nie przedstawił zaświadczenia o niezdolności do pracy wskutek choroby;
- z własnej winy przerwał program przygotowania zawodowego dorosłych, nie przystąpił do egzaminu kwalifikacyjnego, czeladniczego lub sprawdzającego;
- z własnej winy przerwał udział w działaniach w ramach Programu Aktywizacja i Integracja realizowanych przez powiatowy urząd pracy, inne podmioty na jego zlecenie lub przez ośrodek pomocy społecznej lub centrum usług społecznych.
Starosta nie może także pozbawić statusu bezrobotnego, który został wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego jako założyciel spółdzielni socjalnej po dniu zarejestrowania w powiatowym urzędzie pracy, w związku z uwzględnieniem przez starostę jego wniosku o przyznanie środków na założenie spółdzielni socjalnej, do dnia następnego po dniu otrzymania tych środków.
Pozbawienie statusu poszukującego pracy
Starosta pozbawia osobę zarejestrowaną statusu poszukującego pracy, jeśli poszukujący pracy:
- nie utrzymuje kontaktu z powiatowym urzędem pracy co najmniej raz na 90 dni w celu potwierdzenia zainteresowania pomocą określoną w ustawie;
- nie stawił się w powiatowym urzędzie pracy w wyznaczonym terminie, który został ustalony między poszukującym pracy a tym urzędem, i nie powiadomił w terminie 7 dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa;
- nie podjął przygotowania zawodowego dorosłych albo nie podjął lub przerwał indywidualny plan działania, szkolenie, studia podyplomowe albo uczestnictwo w programie specjalnym lub nie przystąpił do egzaminu;
- złożył wniosek o rezygnację z pomocy określonej w ustawie świadczonej przez powiatowy urząd pracy; pozbawienie statusu poszukującego pracy następuje od dnia złożenia wniosku;
- pobierał w Rzeczypospolitej Polskiej, na zasadach określonych w przepisach o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego państw zasiłek dla bezrobotnych nabyty w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie określonym w przepisach ustawy oraz opuścił terytorium RP bądź został pozbawiony tego zasiłku przez właściwą instytucję tego państwa.
Jakie korzyści zyskują zarejestrowani?
Powiatowe urzędy pracy prowadzą pośrednictwo pracy dla zarejestrowanych osób, a w razie braku możliwości zapewnienia odpowiedniej pracy:
- świadczą usługę poradnictwa zawodowego;
- inicjują, organizują i finansują szkolenia, przygotowanie zawodowe dorosłych i staże oraz przyznają i wypłacają stypendia;
- inicjują i dofinansowują tworzenie dodatkowych miejsc pracy;
- inicjują oraz finansują w zakresie określonym w ustawie inne instrumenty rynku pracy;
- przyznają i wypłacają zasiłki oraz inne świadczenia z tytułu bezrobocia.
Pomoc udzielana przez powiatowy urząd pracy w ramach indywidualnego planu działania jest w założeniu dostosowana do indywidualnych potrzeb i możliwości bezrobotnego lub poszukującego pracy, z uwzględnieniem jego wykształcenia, doświadczenia zawodowego oraz możliwości podjęcia pracy lub działalności gospodarczej.
Indywidualny plan działania jest przygotowywany przez doradcę klienta z udziałem bezrobotnego lub poszukującego pracy i zawiera w szczególności:
- działania możliwe do zastosowania przez urząd pracy w ramach pomocy określonej w ustawie;
- działania planowane do samodzielnej realizacji przez bezrobotnego lub poszukującego pracy w celu poszukiwania pracy;
- planowane terminy realizacji poszczególnych działań;
- formy, planowaną liczbę i terminy kontaktów z doradcą klienta lub innym pracownikiem urzędu pracy;
- termin i warunki zakończenia realizacji indywidualnego planu działania.
Przygotowanie indywidualnego planu działania następuje nie później niż w terminie 60 dni od dnia rejestracji. Indywidualny plan działania podlega modyfikacji stosownie do zmieniającej się sytuacji bezrobotnego lub poszukującego pracy. Urząd w okresie realizacji indywidualnego planu działania kontaktuje się z bezrobotnym lub poszukującym pracy co najmniej raz na 60 dni w celu monitorowania sytuacji i postępów w realizacji działań przewidzianych w indywidualnym planie działania.
Powiatowy urząd pracy może skierować bezrobotnego do centrum informacji i planowania kariery zawodowej lub do innej instytucji rynku pracy w celu dokonania diagnozy problemów bezrobotnego na rynku pracy i pomocy w planowaniu kariery zawodowej.