W dobie światowej pandemii coraz więcej usług zostało przeniesionych do Internetu. Problematyka ta dotyczy również usług edukacyjnych, które przybrały formę e-learningu. Wiadomo, że usługi stacjonarne w zakresie edukacji korzystają ze zwolnienia od podatku VAT. Pojawia się pytanie, czy usługi edukacyjne online mogą skorzystać z tego samego zwolnienia?
Czy usługi edukacyjne online stanowią usługi elektroniczne?
Zanim jednak przejdziemy do omówienia kwestii zwolnienia, należy ustalić charakter usług edukacyjnych prowadzonych zdalnie. Przede wszystkim chodzi o stwierdzenie, czy są to usługi elektroniczne w rozumieniu art. 2 pkt 26 ustawy VAT.
Przypomnijmy, że w myśl art. 2 pkt 26 ustawy VAT przez usługi elektroniczne rozumie się usługi świadczone za pomocą środków komunikacji elektronicznej, o których mowa w art. 7 rozporządzenia 282/2011.
Na podstawie art. 7 ust. 1 rozporządzenia Rady (UE) nr 282/2011 do „usług świadczonych drogą elektroniczną” należą usługi świadczone za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej, których świadczenie – ze względu na ich charakter – jest zasadniczo zautomatyzowane i wymaga minimalnego udziału człowieka, a ich wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe.
Natomiast z art. 7 ust. 3 rozporządzenia 282/2011 wynika, że ust. 1 nie ma zastosowania do:
-
usług edukacyjnych, w których ramach treść kursu przekazywana jest przez nauczyciela za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej (tzn. przez zdalne połączenie);
-
usług edukacyjnych obejmujących wyłącznie kursy korespondencyjne, takie jak kursy za pośrednictwem poczty.
Z kolei w punkcie 5 załącznika I do rozporządzenia 282/2011 wymienione zostały następujące usługi, które zalicza się do usług świadczonych drogą elektroniczną:
-
automatyczne nauczanie na odległość, którego funkcjonowanie wymaga użycia Internetu lub podobnej sieci elektronicznej, wymagające niewielkiego bądź niewymagające żadnego udziału człowieka, łącznie z klasami wirtualnymi, z wyjątkiem sytuacji, gdzie Internet lub podobna sieć elektroniczna wykorzystywana jest jako proste narzędzie służące komunikowaniu się nauczyciela z uczniem;
-
ćwiczenia są wypełniane przez ucznia on-line i sprawdzane automatycznie, bez udziału człowieka.
Brzmienie powołanych uregulowań wskazuje na to, że aby daną usługę uznać za usługę elektroniczną, musi wystąpić sytuacja, w której ramach:
-
jej realizacja ma miejsce za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej;
-
jej świadczenie jest zautomatyzowane, a udział człowieka jest niewielki;
-
jej wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe, a usługa ta nie jest objęta włączeniami zawartymi w art. 7 ust. 3 rozporządzenia 282/2011.
W świetle powyższego usług świadczonych drogą elektroniczną nie wlicza się do usług edukacyjnych, w których ramach treść kursu przekazywana jest przez nauczyciela za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej (tzn. przez zdalne połączenie), jak również usług edukacyjnych w sytuacji, gdzie Internet lub podobna sieć elektroniczna wykorzystywana jest jako proste narzędzie służące komunikowaniu się nauczyciela z uczniem.
Natomiast usługi edukacyjne w sytuacji automatycznego nauczania na odległość, którego funkcjonowanie wymaga użycia Internetu lub podobnej sieci elektronicznej, wymagające niewielkiego bądź niewymagające żadnego udziału człowieka (łącznie z klasami wirtualnymi), oraz gdy ćwiczenia wypełniane są przez ucznia online i sprawdzane są automatycznie, bez udziału człowieka, zaliczane są do usług świadczonych drogą elektroniczną.
Jeżeli zatem mamy do czynienia z usługami edukacyjnymi w formie zdalnej, w której nauczyciel łączy się z uczniem na żywo poprzez odpowiedni komunikator (np. Skype), to nie jest to usługa elektroniczna.
Usługi edukacyjne online korzystają ze zwolnienia od podatku
Skoro ustaliliśmy już, że usługi edukacyjne w formie zdalnej nie są usługami elektronicznymi w myśl przepisów ustawy VAT, to możemy przejść do analizy możliwości skorzystania ze zwolnienia od podatku VAT.
W tym zakresie wskażmy, że zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy VAT zwalnia się od podatku usługi świadczone przez:
-
jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 roku – Prawo oświatowe, w zakresie kształcenia i wychowania;
-
uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze, w zakresie kształcenia
– oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.
Aby możliwe było skorzystanie ze zwolnienia przewidzianego w powołanym przepisie ustawy, dany podmiot musi być jednostką objętą systemem oświaty w rozumieniu przepisów Prawa oświatowego oraz musi świadczyć usługi w zakresie kształcenia i wychowania. Ze zwolnienia wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy mogą również korzystać uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze, zwolnione są również dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.
Trzeba jednak podkreślić, że nie każdy podatnik posiada wskazany status i w konsekwencji może skorzystać ze zwolnienia. Bardzo często podmiotami świadczącymi usługi edukacyjne online są osoby fizyczne prowadzące zdalne zajęcia z nauki języków obcych.
Takie osoby mogą w tym zakresie skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 28 ustawy VAT. W świetle tej regulacji wolne od podatku są usługi nauczania języków obcych oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, inne niż wymienione w pkt 26, 27 i 29.
Warto przy tym podkreślić, że powyższe zwolnienie przysługuje również w sytuacji, gdy nauka języków obcych odbywa się zdalnie. Ważne jest w tym zakresie, aby uczestnicy mieli kontakt z lektorem „na żywo” prowadzącym zajęcia online lub prowadzącym konsultacje telefonicznie. Innymi słowy, lekcje są prowadzone w bieżącym kontakcie zdalnym z lektorem, a nie np. wyłącznie poprzez pobranie wcześniej nagranych wykładów.
Potwierdza to pismo z 1 lutego 2021 roku wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (0114-KDIP4-3.4012.697.2020.1.DS):
Wnioskodawca świadczy i zamierza świadczyć w przyszłości naukę języków obcych (w tym korepetycje) online lub zdalnie, czyli bez fizycznego kontaktu z uczestnikami zajęć. W zależności od potrzeb i możliwości uczestników zajęcia te mogą zostać przeprowadzone z wykorzystaniem łączy internetowych (w szczególności z wykorzystaniem komunikatorów internetowych, poczty e-mail), telefonicznie, lub w inny sposób umożliwiający ich przeprowadzenie.
W związku z tym, że Wnioskodawca świadczy usługi nauki języków obcych a do świadczonych przez Wnioskodawcę usług nie znajduje zastosowania zwolnienie od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26, 27 ani 29, do opisanych we wniosku czynności Wnioskodawca ma prawo zastosować zwolnienie od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 28 ustawy o VAT. Bez znaczenia przy tym pozostaje sposób prowadzenia zajęć, zwolnienie od podatku na podstawie powyższego przepisu przysługuje niezależnie, czy nauka języków obcych odbywa się w trybie stacjonarnym czy zdalnym/online.
Przechodząc zatem do odpowiedzi na postawione w tytule pytanie, wskazać należy, że jest możliwość zastosowania zwolnienia do usług edukacyjnych online. Warto jednak pamiętać, aby odróżnić usługi edukacyjne od usług elektronicznych.