Warunki powierzania pracy cudzoziemcom

Ustawa z dnia 20 marca 2025 roku o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wprowadza nowe zasady w odniesieniu do ich zatrudniania. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się Warunki powierzania pracy cudzoziemcom obecnie obowiązują!

Swobodny dostęp do rynku pracy – zakres

Swobodny dostęp do rynku pracy ma cudzoziemiec, który:

• jest członkiem rodziny, w rozumieniu art. 2 pkt 4 lit. a Ustawy z dnia 14 lipca 2006 roku o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, przebywającym z nim na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• jest członkiem rodziny, w rozumieniu art. 2 pkt 4 lit. b Ustawy z dnia 14 lipca 2006 roku o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, obywatela polskiego, przebywającym z nim na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• jest osobą, o której mowa w art. 19 ust. 2 i 3 lub art. 19a Ustawy z dnia 14 lipca 2006 roku o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin;
• jest obywatelem Konfederacji Szwajcarskiej mającym prawo pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub członkiem jego rodziny, w rozumieniu art. 2 pkt 4 lit. a Ustawy z dnia 14 lipca 2006 roku o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, przebywającym z nim na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• ma prawo stałego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie Ustawy z dnia 14 lipca 2006 roku o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin;
• posiada zezwolenie na pobyt stały w Rzeczypospolitej Polskiej;
• posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej w Rzeczypospolitej Polskiej;
• ma status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej;
• korzysta z ochrony uzupełniającej w Rzeczypospolitej Polskiej;
• posiada zgodę na pobyt ze względów humanitarnych w Rzeczypospolitej Polskiej;
• posiada zgodę na pobyt tolerowany w Rzeczypospolitej Polskiej;
• korzysta z ochrony czasowej w Rzeczypospolitej Polskiej;
• posiada ważne zaświadczenie wydane na podstawie art. 35 ust. 1 Ustawy z dnia 13 czerwca 2003 roku o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• posiada w Rzeczypospolitej Polskiej zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 144, art. 151 ust. 1, art. 151b ust. 1, art. 158 ust. 2 pkt 1 albo 2, art. 161 ust. 2, art. 176 lub art. 186 ust. 1 pkt 3, 4 i 7–9 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach, lub posiada wizę krajową w celu prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych;
• jest małżonkiem obywatela polskiego lub osoby, o której mowa w pkt 6–12 lub 14, posiadającym zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udzielone w związku z zawarciem związku małżeńskiego;
• jest zstępnym obywatela polskiego lub osoby, o której mowa w pkt 6–12, 14 lub 15, posiadającym zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w wieku do 21 lat lub pozostającym na jej utrzymaniu;
• posiada zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udzielone na podstawie art. 159 ust. 1 lub art. 161b ust. 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach;
• przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 2 lub art. 206 ust. 1 pkt 2 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach lub na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku spełniał warunki.

Warunki powierzania pracy cudzoziemcom

Cudzoziemiec może wykonywać pracę:

• w ramach zezwolenia na pobyt czasowy lub
• w ramach korzystania z mobilności krótkoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE w celu wykonywania działalności zawodowej, lub
• w ramach korzystania z mobilności krótkoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż, w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa, lub
• w ramach korzystania z mobilności krótkoterminowej naukowca, lub
• w ramach korzystania z mobilności studenta.

Cudzoziemiec może także wykonywać pracę w czasie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 108 ust. 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach, jeżeli:

• bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie kolejnego zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 139a ust. 1 lub art. 139o ust. 1 tej ustawy, przebywał na tym terytorium na podstawie tego zezwolenia i kontynuuje wykonywanie pracy, do której był uprawniony na jego podstawie, lub
• wykonuje pracę w charakterze pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż, w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa, o którym mowa w art. 3 pkt 13b tej ustawy, na rzecz jednostki przyjmującej, która złożyła wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 139o ust. 1 tej ustawy, na warunkach określonych w tym wniosku, lub
• prowadzi badania naukowe lub prace rozwojowe w jednostce naukowej mającej siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zatwierdzonej przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych na podstawie przepisów art. 151 ust. 4–5 tej ustawy, i złożył wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 151b ust. 1 tej ustawy, na warunkach określonych w umowie, o której mowa w art. 151b ust. 1 pkt 2 tej ustawy, lub
• wykonuje pracę w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji na rzecz podmiotu powierzającego mu pracę, z którym zawarł na okres przynajmniej 6 miesięcy umowę o pracę, umowę o pracę nakładczą lub umowę cywilnoprawną, na podstawie której wykonuje pracę, świadczy usługi lub pozostaje w stosunku służbowym, i złożył wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 137a tej ustawy.

Cudzoziemiec może wykonywać pracę zgodnie z zezwoleniem na pracę lub oświadczeniem o powierzeniu pracy cudzoziemcowi wpisanym do ewidencji oświadczeń, jeżeli posiada takie zezwolenie lub oświadczenie i jest uprawniony do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w oparciu na podstawach wykazanych w ustawie o warunkach powierzania pracy cudzoziemcom.

Cudzoziemiec, który jest uprawniony do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na ww. podstawie lub w ramach ruchu bezwizowego, może wykonywać pracę bez zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi, jeżeli spełni dodatkowe warunki określone w ustawie o warunkach powierzania pracy cudzoziemcom.

Obowiązek zawarcia z cudzoziemcem umowy w formie pisemnej

Powierzenie pracy cudzoziemcowi wymaga zawarcia z nim umowy w formie pisemnej przed dopuszczeniem go do pracy, z wyjątkiem sytuacji, gdy przebywając na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, cudzoziemiec będzie pełnił funkcję w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców KRS lub spółki kapitałowej w organizacji albo będzie reprezentował spółkę komandytową lub komandytowo-akcyjną bądź prowadził sprawy takiej spółki, albo będzie pełnił funkcję prokurenta.

Jeżeli umowa sporządzona jest w języku polskim, a cudzoziemiec się nim nie posługuje, podmiot powierzający mu pracę przed podpisaniem umowy przedstawia mu treść tej umowy na piśmie w wersji dla niego zrozumiałej.

Jeżeli jest sporządzona w języku obcym, podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi przechowuje jej tłumaczenie na język polski dokonane przez tłumacza przysięgłego wpisanego na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości.

Zezwolenie na pracę a warunki powierzania pracy cudzoziemcom

Zezwolenie na pracę wydaje się w przypadku, gdy cudzoziemiec:

• będzie wykonywał pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy z polskim podmiotem powierzającym pracę cudzoziemcowi, a w przypadku kierowania tego cudzoziemca przez podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi do innego podmiotu – na podstawie umowy z agencją pracy tymczasowej lub
• przebywając na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, będzie pełnił funkcję w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców KRS lub spółki kapitałowej w organizacji albo będzie reprezentował spółkę komandytową lub komandytowo-akcyjną lub prowadził sprawy takiej spółki, albo będzie pełnił funkcję prokurenta, lub
• jest pracownikiem podmiotu zagranicznego i będzie delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu wykonywania pracy, lub
• będzie wykonywał pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pracę sezonową.

Zezwolenie na pracę wydaje się na wniosek podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi. Wniosek o wydanie zezwolenia na pracę oraz dokumenty dotyczące wniosku składa się za pomocą systemu teleinformatycznego.

Podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi, któremu wydano zezwolenie na pracę, uwzględnia w umowie z cudzoziemcem warunki określone w zezwoleniu na pracę lub zmianę warunków, która nie wymaga zmiany lub uzyskania nowego zezwolenia na pracę.

Okoliczności niewymagające zmiany lub wydania nowego zezwolenia

Zmiana lub wydanie nowego zezwolenia na pracę nie są wymagane, jeżeli:

• nastąpiła zmiana siedziby lub miejsca pobytu stałego, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi, podmiotu, do którego pracownik jest delegowany przez podmiot zagraniczny, lub pracodawcy użytkownika;
• nastąpiło przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę;
• nastąpiła zmiana nazwy stanowiska pracy bez zmiany zakresu obowiązków cudzoziemca.

Przykład 1.

Spółka ABC została przejęta przez Spółkę XYZ. Pracownicy Spółki ABC przeszli w związku z tym do Spółki XYZ na nowego pracodawcę. Czy w takim przypadku pracownicy zatrudnieni na podstawie zezwolenia na pracę w Spółce ABC nadal będą pozostawać legalnie zatrudnieni w Spółce XYZ, czy też nowy pracodawca musi ponownie wystąpić o zezwolenie? 

W powyższym przypadku doszło do przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę, a zatem do dalszego legalnego zatrudniania cudzoziemców nie jest konieczna zmiana zezwolenia ani wydanie nowego.

Podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi powiadamia organ, który wydał zezwolenie na pracę:

• o okolicznościach, o których mowa wyżej;
• jeżeli cudzoziemiec nie podjął pracy w okresie 2 miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę;
• jeżeli cudzoziemiec przerwał pracę na okres przekraczający 2 miesiące;
• jeżeli cudzoziemiec zakończył pracę wcześniej niż 2 miesiące przed upływem okresu ważności zezwolenia na pracę.

Powiadomień dokonuje się za pomocą systemu teleinformatycznego w ciągu 7 dni od dnia wystąpienia okoliczności.